Böyük güclər Azərbaycanın müttəfiqini yeni savaş poliqonuna çevirir - Litva poliqonunda Belarusa qarşı NATO əməliyyatı başladı...
MDB məkanında Azərbaycanın əsas tərəfdaşları sırasında Belarus mühüm yerlərdən birini tutmaqdadır. Xüsusən də Azərbaycanın silah təchizatında bu ölkə vacib rol oynayır. Amma son proseslər Belarusun özünün bu dəfə müxtəlif silahların sınaqdan keçirilə biləcəyi poliqona çevriləcəyini göstərir.
Məsələ burasındadır ki, həm Rusiya, həm də ABŞ və NATO ölkələri Belarus sərhədlərinə böyük miqdarda hərbi texnika cəmləşdirməkdədir. Hətta Belarus sərhədinə ABŞ-ın tank taboru yerləşdirilib. Belarusun müdafiə naziri Viktor Xrenin bildirib ki, sərhədin 15 kilometrliyində yerləşən Litva poliqonunda NATO əməliyyatı başlayıb: “ABŞ-ın 69-cu tank alayının 2-ci tank taboru bizim dövlət sərhədimizin 15 kilometrliyindədir. Bu qədər yaxınlıqda 500 əsgər, 29 tank və 43 “Bradlet” zirehli maşınının cəmləşməsi bizi narahat etməyə bilməz”. O, həmçinin, Belarus sərhədi yaxınlığında B-52 bombardmançısının uçuşundan da narahat olduqlarını qeyd edib. Belarus Prezidenti Aleksandr Lukaşenko isə ölkəsinə xarici müdaxilələri şərh edərkən bildirib ki, xaricdə kiminsə əli qaşınırsa, Minsk onu istənilən an qaşımağa hazırdır. O, burada Rusiyanın yardımına ümid bəslədiklərini də gizlətməyib.
Belarusla sərhədə ordu cəmləşdirməkdə davam edən Rusiya özü də Qərb hərbi qüvvələrinin Belarusa yaxınlaşmasından narahatlıq ifadə edir. Rusiya mediası isə yazır ki, bu günlərdə ABŞ-ın tank batalyonu "Atlantik Qətiyyət" təlimlərində iştirak etmək üçün Litvaya gəlib. Bundan başqa, Rusiya Qərbin strateji aviasiya və hava kəşfiyyat vasitələrinin uçuşlarını getdikcə daha çox qeydə alır. Bu xüsusda “RİA Novosti» yazır: “Onlarla "Abrams" tankı, "Bradley" piyadanın döyüş maşını (PDM), zirehli avtomobillər Pabrade poliqonundadır və bura əsl mini ordu gəlib. Bundan bir müddət əvvəl isə amerikalılar Litvaya aviasiyanı, yəni "Apache" və "Black Hawk" helikopterlərini göndəriblər. Litva hakimiyyəti amerikalıların litvalı hərbçilərlə birgə təlim tapşırıqlarını həyata keçirmələrini şərh edib. Bildirib ki, m
anevrlər plan üzrə həyata keçirilir və üçüncü ölkələrə qarşı nəzərdə tutulmayıb. Qeyd etmək lazımdır ki, Vilnüs amerikalılardan Litva poliqonlarında təlimləri mümkün qədər tez-tez keçirməyi xahiş edir. Okeanın o tayından gələn müttəfiqlərin rahatlığının təmin olunması isə hökumətin prioritet vəzifələrindən biri olub.
Xatırladaq ki, "Atlantik Qətiyyət" ideyası 2014-cü ildə yaranıb. Amerikalılar "Rusiya təcavüzü" bəhanəsi ilə qoşunlarını Avropanın müxtəlif ölkələrində yerləşdirir və tədricən onların sayını artırırlar. Ekspertlərin qiymətləndirməsinə görə, NATO 2014-cü ildən bəri Rusiya sərhədlərində hərbi fəallığını iki dəfə artırıb. Rusiyanın müdafiə naziri Sergey Şoyqu isə bildirib ki, Şimali Atlantika Alyansı soyuq müharibə dövrünün qarşıdurmasına qayıtmaq istəyir: NATO hərbi infrastrukturunu inkişaf etdirir və Şərqi Avropada raket əleyhinə müdafiə sistemini yerləşdirməyə davam edir. "Valday" analitik klubunun hərbi eksperti Artyom Kureyev bu xüsusda bildirir: "NATO-nun Baltikyanı ölkələrdəki qruplaşması dəqiq kiçilməyəcək. Bu dövlətlərin elitalarına ABŞ-la əməkdaşlıq lazımdır”. Almaniyadan fərqli olaraq, Latviya, Estoniya və Litva özləri özgə ordunu yedirməyə — Amerika qoşunlarının infrastrukturuna və yerləşdirilməsinə əhəmiyyətli xərcləri üzərilərinə götürməyə hazırdırlar. ABŞ hərbçilərinin Avropada müntəzəm hərəkəti artıq adi bir haldır. Pentaqonun Şərqi Avropada ən böyük platsdarmı Polşada yerləşir. İndi burada 4500 hərbi qulluqçu var. Tezliklə daha min nəfər göndəriləcək. Vaşinqton və Varşava geniş hərbi əməkdaşlıq haqqında saziş imzalayıb. Sənədə əsasən, Polşada ABŞ Silahlı Qüvvələrinin komanda-qərargah strukturu təkmilləşəcək, döyüş hazırlığı mərkəzləri formalaşdırılacaq, ordu və nəqliyyat aviasiyası bölmələrinin, həmçinin xüsusi əməliyyat qüvvələrinin yerləşdirilməsi üçün əlverişli şərait yaradılacaq. Bununla yanaşı, ABŞ 1997-ci ilin Rusiya-NATO Aktının müddəalarından məharətlə yan keçir. Bu sənədə əsasən, alyans böyük sayda qüvvəni şərq sərhədlərində daimi olaraq yerləşdirməməyi öhdəsinə götürüb.
Rusiyanı "qorxutmaq" üçün Avropaya onlarla təyyarə və helikopter göndərilib. Belə ki, Polşada F-16 döyüş təyyarələrini və C-17 "Hercules" nəqliyyat təyyarələrini yerləşdiriblər. Baltikyanı ölkələrin və Baltik dənizinin akvatoriyası üzərində patrul aparılması üçün vaxtaşırı döyüş təyyarələri Litvaya göndərilir. Güc nümayişi üçün Pentaqon zaman-zaman müttəfiqlərinin aerodromlarına F-35 "Lightning" və F-22 "Raptor" beşinci nəsil "görünməz" döyüş təyyarələrini də göndərir. Polşada isə MQ-9 "Reaper" pilotsuz kəşfiyyat-zərbə aparatlarının eskadrilyası yaradılıb. Avropada ABŞ-ın strateji aviasiyası da fəaliyyət göstərir. Belə ki, avqustun sonlarında üç ədəd B-52H bombardmançısı Kalininqrad vilayətinə qanadlı raketlərlə zərbələri məşq edib. Bombardmançılar Britaniyadakı “Fairford” hava bazasından çıxaraq Niderland, Almaniya və Polşa üzərindən Estoniyanın Tapa poliqonuna uçublar və Rusiya ərazisindəki obyektlərə şərti zərbələr endiriblər. Sentyabrın əvvəlində isə B-52H bombardmançıları Ukrayna üzərində uçublar. Bu təyyarələr ilk dəfə Ukraynanın hava məkanına daxil olub. Bundan başqa, onlarla kəşfiyyat təyyarəsi hər həftə Rusiyanın sərhədləri boyunca uçur. Rusiya qırıcıları onların qarşısını kəsmək üçün gündə bir neçə dəfə havaya qalxmağa məcbur olur. Amma Kureyev qeyd edir ki, Çindən fərqli olaraq, Rusiya bunları daha sakit qəbul edir və planlı təlimlərlə cavab verir: "Məsələn, Pekin buna son dərəcə əsəbi reaksiya verir, dərhal öz hərbi qüdrətini nümayiş etdirməyə çalışır". Birləşmiş Ştatlar su məkanını da diqqətdən kənarda qoymur. Onların gəmiləri tez-tez "qonaq gəlirlər", özü də yalnız Qara dənizə deyil. Yayın sonunda Norveç sahillərinə "USS Seawolf" atom sualtı qayığı göndərilib. Bundan bir qədər əvvəl isə NATO gəmiləri Şimali Atlantikada, İslandiya sahillərinin yaxınlığında təlimlər keçib. Mayda Amerika donanması 30 ildə ilk dəfə olaraq Barents dənizinə daxil olub. "Porter", "Donald Kuk" və "Franklin Ruzvelt" gəmilərinin, həmçinin Britaniyanın "Kent" freqatının ekipajları mürəkkəb iqlim şəraitində fəaliyyəti məşq ediblər. Bütün bunlar nəinki alyansın Şimalda hərbi potensialını gücləndirmək cəhdlərini, həm də Rusiya donanmasının və xüsusilə Şimal donanmasının gücünün artdığını göstərir. Çünki soyuq müharibə və SSRİ-nin süqutundan sonra ABŞ Rusiya donanmasını ciddi düşmən kimi qiymətləndirmirdi. İndi isə amerikalılar onunla hesablaşmalıdırlar. Bu durumda Rusiyanın mütəffqi olan Belarus sərhədlərinə çoxsaylı texnika yığılır. Hətta iddilar var ki, Belarus yeni qarşıdurma məkanı da ola bilər”.
Ramil QULİYEV
