Bizans, Roma və Osmanlı sivilizasiyalarını özündə yaşadan qədim Göynük
Türkiyənin hər daşı bir tarixdir. Öz qədimliyi və mədəniyyət ənənələri ilə dünyaya səs salan Türkiyədə öz memarlıq abidələrinin zənginliyi ilə seçilən bir bölgə var. Bura Boludur. Əslində Bolunun bütün ərazisi tarixi abidələrlə zəngin olsa da, turistlərin daha çox axın etdiyi Göynük haqqında sizə məlumat verəcəyik. Göynük 2017-ci ildə "Yavaş Şəhər – Cittaslow" elan edilib.
Göynükün tarixi olduqca qədimdir. Tarixçilər qeyd edir ki, Roma Hərbi Yolu indiki Göynükdən, "Dədəstan" adı ilə məşhur olan ərazidən keçib. Göynükün məlum olan ən qədim adı "Koinon Gallicanon"dur. Bu qədim ərazi türk bəyliklərinin, Bizans, Roma və Osmanlı sivilizasiyalarının məskunlaşdığı ərazidədir. Susuz, Kilciler, Narzanlar, Boyacılar kəndlərində və bu kəndlərin ətrafında Bizans dövrünə aid yazılı əsərlər tapılmışdır. Kilcilər kəndində kilsə xarabalıqları da var. Şəhərdə bu günə qədər gəlib çatmış tarixi əsərlər və tikililər var.
Göynük həm də qədimdən bir tayvanın yaşadığı bir ərazidir. Göynük kəndi Azərbaycanda da var. Şəkinin Göynük kəndi ilə Türkiyədəki Göynüklüləri birləşdirəm həm də danışıq şivələrinin müəyyən qədər oxşarlığıdır. Oxşar olan əslində danışıq şivəsi deyil. Demək olar ki, bu iki Göynükün bütün adət ənənələri və mətbəxi müəyyən mənada eynilik təşkil edir. Göynükdə olmaqla siz tarixə səyahət edə, bugünkü irs binalarını, türbə və məscidləri, mülki memarlıq nümunələrini ziyarət edə bilərsiniz.
Göynükün ən gəzməli və görməli yerlərini sizə təqdim edirik.
Qələbə Qülləsi
Göynükün mərkəzində yerləşən Zəfər Qülləsinə qalxan kimi bütün Göynük ayağınızın altında qalacaq. Qalanın əsas hissəsi daşdan, qüllə isə taxta materiallardan altıbucaqlı formada tikilib. Məlumdur ki, 1923-1924-cü illər arasında mahalın ilk mahal valisi Hurşiy bəyin tikdirdiyi Zəfər qalası bu günə qədər bir neçə dəfə bərpa olunub. Qurtuluş Döyüşünün mübarizliyini və zəfərini simvolizə etmək üçün inşa edilib.
Qazi Süleyman Paşa məscidi
1331-1335-ci illər arasında Orxan Qazinin oğlu Qazi Süleyman Paşa tərəfindən inşa edilən məscid Qazi Süleyman Paşanın adına tikilən ilk məscid kimi də tanınır. Həyətində Fateh Mehmetin ağası Akşemsəddinin türbəsinin olduğu Qazi Süleyman Paşa məscidi Bolunun ən tanınmış tarixi məscidlərindən biridir və eyvanlı, tək minarəli və günbəzli tikilmişdir. Məscid Göynükün mərkəzində yerləşir.
Qazi Süleyman Paşa hamamı
1331-1335-ci illər arasında inşa edilən hamam Qazi Süleyman Paşa məscidi ilə eyni tarixlər arasında tikilib. Bölgənin ən qədim və ən böyük hamamı olan Qazi Süleyman Paşa hamamının Övliya Çələbinin yazdığı Səyahətnamə qeydlərində adı keçir. Övliya Çələbi "İstanbulda belə gözəl və böyük hamam yoxdur" deyir.
Hamam kişilər və qadınlar üçün iki fərqli bölmədən ibarət olduğu halda, hər iki hissədə soyuq, isti və istilik üçün ayrı bölmələr var. Hamamın tikintisində yonma daşlardan istifadə edildiyi halda, 1950-ci ildən sonra hamamda ətraflı bərpa işləri aparılmışdır. Keçmişdən bu günə dağılmadan gəlib çatan bu hamam memarlıq baxımından keçmişin izlərini daşıdığı üçün Göynük səfəriniz zamanı ziyarət etməli olduğunuz yerlər sırasındadır.
Həzrəti Akşemsəddin türbəsi
Böyük alim və eyni zamanda Fateh Sultan Mehmetin müəllimi kimi tanınan Akşemsəddinin 1459-cu ildə vəfatından sonra (hicri 864 / m. 1464) onun türbəsi tələbəsi Fateh Sultan Mehmet tərəfindən tikilmişdir. Altıbucaqlı kəsilmiş daşlarla tikilmiş türbə günbəzlə örtülmüşdür. Əsas divarın hər tərəfində uclu tağvari taxçalarda düzbucaqlı pəncərələr vardır. Türbənin şimal-şərq küncündə uclu tağ yuvasında tikinti yazısı olan giriş qapısı var.
Türbədə Akşemsəddin və oğullarının sarkofaqları yerləşir. Akşemsəddinin sarkofaqı qoz üzərində relyef yazısı ilə bəzədilib. Bu, Osmanlı dövrü ağac emalının ən yaxşı nümunələrindən biri kimi önə çıxır.
SAMİRƏ
