Türkiyə-Azərbaycan birliyində yeni iqtisadi mərhələ - sıfır faizlik gömrük rüsumu...
Aydın Hüseynov: “İki ölkə arasında iqtisadi-ticarət əlaqələrinin genişləndirilməsi istiqamətində işlər gedir”
Türkiyə 2018-ci ildə Azərbaycanla məhsul tədarükünə gömrük rüsumlarına sıfır faiz dərəcəsinin tətbiq olunmasına ümid edir. Bunu Bakıda “Ziraat Bank”ın baş ofisinin açılışında Türkiyənin iqtisadiyyat naziri Nihat Zeybekçi deyib. Nazirin sözlərinə görə, bu, ölkələr arasında imzalanması gözlənilən preferensial ticarət haqqında sazişdə nəzərdə tutulub. N.Zeybekçi xatırladıb ki, ötən həftə Türkiyə Naxçıvan Muxtar Respublikasından idxal olunan məhsulları gömrük rüsumlarından azad edib.
O da məlumdur ki, Azərbaycan Türkiyə üçün ən önəmli tərəfdaşlardan biridir. İki ölkə arasında bir sıra sahələrdə, o cümlədən iqtisadi sahədə sıx əlaqələr mövcuddur. Məlumat üçün qeyd edək ki, 2000-ci ildə Azərbaycan və Türkiyə arasında xarici ticarət dövriyyəsinin həcmi 326 milyon dollar təşkil edib. 2006-ci ildə isə bu rəqəm 1 milyard 35 milyon dollara çatıb. Xarici ticarət dövriyyəsi 2013-cü ildə ən yüksək həddə çatıb. Belə ki, həmin il iki ölkə arasında ticarət dövriyyəsinin həcmi 3 milyard 300 milyon dollar olub. 2016-ci ildə bu rəqəm 1 milyard 600 milyon dollara qalxıb. Həmçinin, 2016-cı ildə Türkiyədən Azərbaycana 1,3 milyard dollarlıq ixracat əməliyyatı olub. Halbuki, 2013-2014-cü illərdə bu rəqəm 3 milyard, 2015-ci ildə isə 2,1 milyard dollar təşkil edib. Neftin qiymətində müşahidə olunan ucuzlaşma müəyyən qədər ticarət dövriyyəsinin azalmasına öz təsirini göstərib. Buna baxmayaraq, son dövrlər iki ölkə arasında iqtisadi əlaqələr genişlənməyə doğru gedir. Hər iki ölkə ticarət əlaqələrini genişləndirməkdə maraqlıdırlar.
Ümumilikdə, Türkiyə ilə Azərbaycan arasında məhsul tədarükünə dair gömrük rüsumlarına sıfır faiz dərəcəsi tətbiq olunsa, bu, iki ölkə arasında ticarət dövriyyəsinə necə təsir göstərə bilər?
Məsələyə münasibət bildirən millət vəkili Aydın Hüseynovun sözlərinə görə, bu, ticarət dövriyyəsinin daha da artmasına müsbət təsir göstərəcək: “Məlum olduğu kimi, Azərbaycan hökuməti çox ciddi iqtisadi islahatlar həyata keçirir. Bu iqtisadi iaslahatların sırasına vergi, gömrük məcəllələrində dəyişikliklər, eyni zamanda bu sahədə birpəncərə sisteminə keçid, yumşaldıcı rüsumların tətbiq olunması və digər bu kimi işlər daxildir. Bütün bunların hamısı ölkədə qeyri-neft ixracının daha da artmasına gətirib çıxarır. Bu məntiqdən çıxış etsək, Türkiyə və Azərbaycan arasında məhsul tədarükündə gömrük rüsumlarına sıfır faiz dərəcəsi tətbiq oluna bilər. Bunun nəticəsində iki ölkə arasında ticarət dövriyyəsi daha da artacaq. Eyni zamanda, idxal və ixrac imkanları daha da genişlənəcək. Nəzərə almaq lazımdır ki, bizim qardaş ölkə ilə çox böyük əlaqələrimiz var. Azərbaycanda xeyli sayda Türkiyə şirkəti iqtisadiyyatın müxtəlif sahələrində fəaliyyət göstərirlər. Analoji olaraq da Azərbaycan şirkətləri Türkiyədə fəaliyyət göstərir və önəmli şəkildə bu ölkənin iqtisadiyyatına investisiya yatırırlar. Deməyim odur ki, sözügedən gömrük güzəştləri tətbiq olunsa, bu, iqtisadiyyata daha da müsbət təsir göstərə bilər. Nəticədə hər iki dövlət bundan qazanacaq. Hər halda, iki ölkə arasında iqtisadi-ticarət əlaqələrinin genişləndirilməsi istiqamətində işlər gedir. Azərbaycan və Türkiyə ikitərəfli iqtisadi əməkdaşlığı və sərmayələrə verdikləri böyük əhəmiyyət də ölkələrimizin inkişafını şərtləndirən amillərdəndir. Azərbaycanla Türkiyə arasında ticarət dövriyyəsi ilbəil artır. 2020-ci ilədək Azərbaycanın Türkiyə iqtisadiyyatına yatıracağı sərmayələrin həcmi 20 milyard dollara çatacaq ki, bunun da 15 milyard dolları Dövlət Neft Şirkətinin payına düşəcək. Bakı-Tiflis-Ceyhan neft, Bakı-Tiflis-Ərzurum qaz kəmərləri, Bakı-Tiflis-Qars dəmir yolu kimi nəhəng layihələr Türkiyə- Azərbaycan əməkdaşlığının gələcək inkişafında xüsusi əhəmiyyətə malikdir”.
Vidadi ORDAHALLI
