Məlum həqiqətdir ki, Azərbaycan ilə Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri (BƏƏ) arasında münasibətlər qarşılıqlı hörmət, etimad və ortaq maraqlar üzərində qurulmuş strateji tərəfdaşlıq xarakteri daşıyır. Hər iki dövlət müasir beynəlxalq münasibətlər sistemində müstəqil və praqmatik siyasət yürüdərək regional sabitliyin və iqtisadi əməkdaşlığın inkişafına xüsusi önəm verir.
Bu baxımdan Azərbaycan-BƏƏ əlaqələri təkcə ikitərəfli münasibətlər deyil, həm də daha geniş regional və qlobal əməkdaşlıq kontekstində mühüm əhəmiyyət kəsb edir.
Diplomatik münasibətlərin qurulmasından etibarən Azərbaycan və BƏƏ arasında siyasi dialoq ardıcıl şəkildə inkişaf edib. Yüksək səviyyəli qarşılıqlı səfərlər, beynəlxalq təşkilatlar çərçivəsində dəstək və ortaq mövqelər tərəflər arasında etimad mühitini gücləndirib. Bu fonda prezident İlham Əliyev Əbu-Dabidə keçirilən “Gələcəyin Oyunları 2025” qlobal idman turnirinin açılış mərasimində iştirak etmək üçün Birləşmiş Ərəb Əmirliklərində işgüzar səfəri mühüm önəmə malikir. Qeyd edək ki, dövlət başçısının səfər çərçivəsində BƏƏ prezidenti Şeyx Məhəmməd bin Zayed Al Nəhyan ilə ikitərəfli görüşü keçirilib. Görüşdən sonra Azərbaycanın və Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin dövlət başçıları “Gələcəyin oyunları 2025” adlı illik qlobal idman turnirinin açılış mərasimində iştirak ediblər. “Gələcəyin Oyunları” turniri hər il təşkil olunur və idmançıların həm fiziki, həm də rəqəmsal oyunlar üzrə bacarıqlarını nümayiş etdirdiyi qlobal platformadır. Turnirin təşkilatçısı “Phygital International” fiziki və rəqəmsal oyunların birgə keçirilməsini təşviq edir. Yarış iki mərhələdə keçirilir: idmançılar ilkin mərhələdə fiziki idman növləri, ikinci mərhələdə isə rəqəmsal oyun bacarıqları üzrə sınaqdan keçirilir. Dekabrın 18-dən 23-dək Əbu-Dabi Milli Sərgi Mərkəzində təşkil olunacaq builki turnirə müxtəlif ölkələrdən idmanın 11 növü üzrə iştirakçıların qatılması nəzərdə tutulub. Azərbaycan liderinin bu tədbirdə iştirakı ölkəmizlə Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri arasında münasibətləri daha da dərinləşdirir. Onu da qeyd edək ki, prezident İlham Əliyev indiyədək Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinə 6 dəfə, BƏƏ prezidenti Şeyx Məhəmməd bin Zayed Al Nəhyan isə Azərbaycana 3 dəfə səfər edib. Bu səfərlər iki ölkə arasında strateji dialoqun və qarşılıqlı etimadın möhkəmlənməsində mühüm rol oynayıb. Səfərlər zamanı imzalanan sənədlər və razılaşmalar əməkdaşlığın strukturunu və gələcək hədəflərini dəqiqləşdirir. Belə ki, 2024-cü ilin yanvarında BƏƏ Prezidentinin Azərbaycana ilk rəsmi səfəri zamanı “Strateji Tərəfdaşlıq haqqında Anlaşma Memorandumu” imzalanıb, 2025-ci ilin sentyabrında isə “Hərtərəfli Strateji Tərəfdaşlıq Əlaqələri haqqında Birgə Bəyannamə” qüvvəyə minib. Hazırda qarşılıqlı siyasi dəstək strateji tərəfdaşlığın əsas sütunlarından biridir. Bununla yanaşı, iqtisadi əməkdaşlıq Azərbaycan-BƏƏ münasibətlərinin ən dinamik sahələrindən birini təşkil edir. Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri Azərbaycanın qeyri-neft sektoruna sərmayə yatıran əsas tərəfdaşlardan biri kimi çıxış edir. Enerji, logistika, kənd təsərrüfatı, turizm, maliyyə və daşınmaz əmlak sahələrində birgə layihələr uğurla həyata keçirilir. Xüsusilə “Masdar” şirkətinin Azərbaycanda bərpa olunan enerji sahəsində həyata keçirdiyi layihələr iki ölkə arasında uzunmüddətli strateji əməkdaşlığın bariz nümunəsidir. Bu layihələr Azərbaycanın “yaşıl enerji” strategiyasına mühüm töhfə verir. Ümumiyyətlə, enerji sahəsində əməkdaşlıq tərəfdaşlığın əsas istiqamətlərindən biri olaraq qalır. Azərbaycan ənənəvi enerji resursları ilə yanaşı, bərpa olunan enerji sahəsində də regionun aparıcı ölkələrindən biri olmağı hədəfləyir. BƏƏ isə bu sahədə qabaqcıl texnologiyalara və böyük investisiya imkanlarına malikdir. Tərəflər arasında enerji təhlükəsizliyi, enerji ixracının şaxələndirilməsi və yaşıl enerji keçidi sahəsində əməkdaşlıq hər iki ölkənin strateji maraqlarına cavab verir.
Nəqliyyat və logistika sahəsində əməkdaşlıq da xüsusi əhəmiyyət daşıyır. Azərbaycanın əlverişli coğrafi mövqeyi və BƏƏ-nin qlobal logistika mərkəzi kimi rolu tərəflərə Orta Dəhliz çərçivəsində yeni imkanlar açır. Azərbaycan vasitəsilə Asiya ilə Avropa arasında yük daşımalarının genişləndirilməsi BƏƏ üçün strateji baxımdan cəlbedici istiqamətdir. Bu əməkdaşlıq regional ticarətin artmasına və iqtisadi inteqrasiyanın dərinləşməsinə xidmət edir. Humanitar və mədəni əlaqələr də strateji tərəfdaşlığın mühüm tərkib hissəsidir. Təhsil, elm, mədəniyyət və turizm sahələrində əməkdaşlıq xalqlar arasında qarşılıqlı anlaşmanı gücləndirir. Azərbaycanda keçirilən beynəlxalq mədəni tədbirlərdə BƏƏ nümayəndələrinin fəal iştirakı, eyni zamanda Əmirliklərdə Azərbaycan mədəniyyətinin tanıdılması bu əlaqələrin inkişafına töhfə verir. Turizm sahəsində viza rejiminin sadələşdirilməsi və birbaşa aviareyslərin artırılması qarşılıqlı səfərlərin sayını əhəmiyyətli dərəcədə yüksəldib. Postmünaqişə dövründə Azərbaycanın bərpa və yenidənqurma proseslərində BƏƏ şirkətlərinin iştirakı strateji tərəfdaşlığın yeni mərhələsini formalaşdırır. İşğaldan azad edilmiş ərazilərdə həyata keçirilən infrastruktur və enerji layihələrində Əmirliklərin iştirakı iki ölkə arasında uzunmüddətli iqtisadi əməkdaşlıq perspektivlərini daha da genişləndirir. Bu layihələr həm iqtisadi, həm də siyasi baxımdan xüsusi əhəmiyyət daşıyır. Btün bunlar bir daha təsdiq edir ki, Azərbaycan-BƏƏ strateji tərəfdaşlığı qarşılıqlı maraqlara əsaslanan, davamlı və gələcəyə yönəlmiş əməkdaşlıq modelidir. Siyasi dialoq, iqtisadi tərəfdaşlıq, enerji əməkdaşlığı və humanitar əlaqələr bu münasibətlərin əsas dayaqlarıdır.
Ramil QULİYEV
