Bazar ertəsi günü, 14 iyul 2025
     

XII əsrdə “İran” var idi? - Nizaminin dilindən uydurulmuş şeirin saxtalığı məlum…

Image

Əvvəllər tez-tez internet resurslarında ermənilərin uydurma əməllərinə rast gəlirdiksə, son illər fars şovinistləri də bu sırada özlərinə yer tutublar. Anti-Azərbaycan, anti-türk təbliğatı aparan hay-fars cütlüyü Azərbaycanın tarixi şəxsiyyətlərini, mədəniyyət nümunələrini, musiqisini, mahnılarını və sairi mənimsəməkdə ad çıxarıb.

Uzun illərdir ki, fars rejimi, panfarsistlər dahi Azərbaycan şairi və mütəfəkkiri Nizami Gəncəvini dünyaya “fars şairi” kimi təqdim edirlər. Məlum, Nizami fars şairi deyil, farsca yazdığı qədər ərəbcə də yazıb, türk dilində də divanının olduğu barədə faktlar var. Nizami halal türk şairidir və ötən yazılarımızda qeyd etdiyimiz kimi, dünya alimləri bunu çoxdan təsdiq ediblər.

Hər birimiz hansısa bir mövzu ilə bağlı internetdə axtarış veririk və bəzən qarşımıza çıxan mənzərədən təəccüblənirik. Bu günlərdə Nizami Gəncəvi ilə bağlı axtarış edərkən internet resurslarında qarşımıza Nizamiyə aid olduğu iddia edilən bir şeir çıxdı və guya Nizami Gəncəvi  İran haqqında şeir yazıbmış;

Həme aləm tən əst və İran del
(Bütün dünya bədən, İran ürəkdir)
Nist quyənde zin qiyas xəcel
(Natiq bu bənzətmədən utanmaz)
Çün ke İran del zəmin başəd
(Çünki, İran yerin ürəyi olanda)
Del ze tən be bud yəqin başəd
(Şübhəsiz ki, ürək bədəndən daha üstündür)

Belə bir parça ilə qarşılaşanda ilk düşündüyümüz bu mətnin saxta olması oldu. Qeyd edək bu mətn “Azərbaycan tarixi” feysbuk səhifəsində (3 avqust 2022-ci il) və eyni adlı Teleqram səhifəsində paylaşılıb. İndiyə qədər Nizaminin yaradıcılığını oxuyan bir kimsə, yaxud onun irsini tədqiqa edənlər mütəfəkkirin  İran haqda şeir yazdığını vurğulamayıb.

“Saxta tarixə yox deyək” sloqnanı ilə fəaliyyət göstərən “Azərbaycan tarixi” kanalı foto mətnlə bağlı hər hansı şərh verməyib ki, bunun hansı niyyətlə payladığı məlum olsun. Barı, bu misraların hansı əsərdə “əks olunduğunu” qeyd edəydilər, o da yoxdur...

Məlumdur ki, bu gün Nizaminin “fars şairi” kimi qələmə verilməsi kampaniyasının başında panfarsistlər, fars şovinist düşüncəsinə sahib olalar dayanır. Belə rəy yaratmaq istəyirlər ki, guya Nizami Gəncəvi İran haqda şeir yazıb.

Qeyd edək ki, feysbukda bu paylaşıma istifadəçilərdən biri çox dəqiq rəy yazıb: “Bu, Nizami Gəncəvi yazı stili deyil. Xll əsrdə İran olmayıb. Səfəvilər, Qaçar və Əfsar Türk dövlətləri olub. İndiki İran isə onun ərazisində yerləşib. Xll əsrdə Xorasanın Həmədanin adları hallanır. Amma İran adı dövləti tarixi yazılarda yoxdur. Xl və Xll yüzillikdə Xorasandan Türkiyəyə köç edən şiə türklər Türkiyədə Səlcuqlar hakimiyyəti dövründə şiəliyi ilk yayanlar olub. Amma İran adı yoxdur”.

  • “Gəncəvinin İrana aid şeiri olmayıb, bu mətndəki “İran” sözü saxtadır”

Nizami Gəncəvi ilə bağlı yayılan bu həqiqətə uyğun olmayan məsələyə şərh verən Azərbaycan Yazıçıar Birliyi sədrinin müşaviri, Güney Azərbaycan Komissiyasının sədri Sayman Aruz bildirdi ki, Nizami Gəncəvinin adından saxta mətnin ortaya atılması düzgün deyil: “Bu şeirdə “İran” sözü yoxdur, bunu sonradan düzəldiblər. O vaxt Ərran (Arran) deyilən ərazi olub ki, biz ona Aran deyirik. Bütün tarixi kitablarda “Ərran” kimi qeyd olunub. Ərran sözü ilə soyadlar da vardı. Məsələn, Tağı Ərrani. Onlar hamısı Ərrani soyadını Pəhləvi dövründə İrani etdilər. Məsələ budur ki, bunlar saxtakarlıq edərək “Ərran” sözünü “İranla” əvəzləyiblər. “Çün ke İran del zəmin başəd” – burada İran yox, Ərrandır. Sadəcə olaraq, bunlar tarixi saxtalaşdırmağa vərdişkardırlar. Özünüz yaxşı bilirsiz, bizim elə bir şeyimiz yoxdur ki, onlar onu mənimsəyib özlərinə götürməsinlər. Nizami Gəncəvinin İrana aid şeiri olmayıb, bu mətndəki “İran” sözü saxtadır. Siz təsəvvür edin ki, əgər doğrudan da o vaxtlar İran adında bir ölkə olsaydı onun adı Firdovsinin, Nizaminin, başqa şairlərin yaradıcılığında gedərdi. Firdovsinin qəhrəmanları, yaxud Əhəmənilər və digər sülalələri onlara aid olubsa, niyə onların şahlarının, Firdovsinin qəhrəmanlarının adları 100 il əvvəl uşaqlara qoyulmayıb? Niyə 150 yaşlı bir Daryus, Yazdegerd, Siyavuş yoxdur, nə üçün bu adlarda bir adama rast gəlinmir?  Ona görə yoxdur ki, bunlar hamısı saxtadır, saxtalarlıqdır. Bu saxtalaşdırmalar hamısı son 80-100 ilə təsadüf edir. Sizə deyim ki, 150 yaşında İran adlı ya bir xanım, ya da bir kişi tapa bilməzsən. Amma indi İran adı qoyulur. Bəs niyə 100-150 il bundan qabaq bu ad yox idi, niyə istifadə edilmirdi? Bu məqamlara diqqət çəkmək lazımdır. 300 yaşlı İran adını mənə göstərsinlər. XII əsrdə İran adı yox idi, bunlar hamısı saxtalarlıqdır, təhrifdir, bu mətnə sonradan əlavə edilmiş sözlərdir. Bunlara inanmaq olmaz. Bu hamısı oyundur, hiylədir və tarixi təhrif etməkdir”.

Əli TURABOV



VİDEO

SON XƏBƏRLƏR

14.07.2025 / 16:28
Trend-in informasiya dəstəyi ilə UNESCO-da İçərişəhərin Dünya İrs Siyahısına daxil edilməsinin 25 illiyi qeyd edilib – Sahil Kərimli

14.07.2025 / 16:23
Putinin müdafiə naziri ilə bağlı şok xəbər - sevgilisini 100 milyonluq nəhəng hərbi təyyarə ilə gözəllik salonuna apardı…

14.07.2025 / 15:57
Görkəmli filosof Ziyəddin Göyüşov haqqında düşünçələrim...

14.07.2025 / 15:56
Trampdan Rusiyaya qarşı sərt qərar - Ukraynaya Moskvanı vura biləcək raketlər göndərilir…

14.07.2025 / 15:25
"Azərbaycanla Ermənistan arasında sülh müqaviləsinin ən tez zamanda imzalanacağına ümid edirik" - Ursula fon der Lyayen

14.07.2025 / 14:48
Müstəqil və qüdrətli Azərbaycan dövlətinin təməlinin qoyulduğu tarix

14.07.2025 / 14:44
2024-də ali məktəblərə qəbuldə ən aşağı və ən yüksək nəticə göstərən rayonlar - Şahbuz, İsmayıllı və Naftalan...

14.07.2025 / 14:30
Xocalının Təzəbinə kəndinə ilk köç - 28 ailə...

14.07.2025 / 14:23
Bakıda evlərdən 11 min manata yaxın pul oğurlandı - saxlananlar var...

14.07.2025 / 14:17
"Gitara ifaçısı olduğumu biləndən sonra dırnaqlarımı çıxardılar, barmaqlarımı sındırdılar" - Xocalı soyqırımı zamanı həyat yoldaşı öldürülmüş, özü girov götürülmüş zərərçəkən

14.07.2025 / 13:52
DİM sədri 5 il ərzində bəzi ixtisasların ləğv olunacağını açıqladı...

14.07.2025 / 13:47
Külli miqdarda narkotiki ölkə ərazisinə keçirməyə cəhd edən şəxs sərhəddə saxlandı...

14.07.2025 / 13:33
Ali məktəblər subbakalavrların qəbulundan imtina edir - səbəbini Məleykə Abbaszadə açıqladı

14.07.2025 / 13:19
"Ali təhsil müəssisələri attestatla qəbul imkanına etiraz ediblər" - DİM rəhbəri

14.07.2025 / 13:16
Putinin Ermənistan planı - Paşinyanın qarşısına Karapetyanı çıxarır

14.07.2025 / 13:07
Кто победит в этой схватке - Азербайджан или Россия? - ПРЯМАЯ ТРАНСЛЯЦИЯ

14.07.2025 / 12:57
"Proseslərə özümün belə müdaxilə etməyim qeyri-mümkündür" - Məleykə Abbaszadə

14.07.2025 / 12:46
“Media haqqında” Qanuna təklif edilən dəyişikliklər təsdiqləndi

14.07.2025 / 12:37
Şəxsiyyət vəsiqələrində dəyişiklik - yaşayış yeri və vətəndaşlıq məlumatları olacaq...

14.07.2025 / 12:22
“Xüsusi icra məmurları haqqında” yeni qanun qüvvəyə mindi

14.07.2025 / 12:17
Azərbaycanın daha bir uğuru: Nizami Tibb Mərkəzi də HIMSS beynəlxalq akkreditasiya sertifikatı əldə etdi

14.07.2025 / 12:08
Gəncədə keçirilən art-terapiya kursu uşaqların sosial inkişafına dəstək olur

14.07.2025 / 12:02
Əcnəbilərin və vətəndaşlığı olmayan şəxslərin olduğu yer üzrə qeydiyyata alınması xidməti “mygov”da təmin olunub

14.07.2025 / 11:50
Vüqar Rəhimzadə: Ümummilli Liderin 1969-cu ildə birinci dəfə hakimiyyətə gəlişi Azərbaycanın qurtuluş tarixinin başlanğıcıdır

14.07.2025 / 11:46
Rusiyadan miqrantlara "sürpriz" - rüsumlar artırılır...

14.07.2025 / 11:12
Milli Məclis iclas keçirir - mühüm məsələlər müzakirəyə çıxarılıb

14.07.2025 / 11:05
Yoahim Löv Özbəkistan yolçusudur...

14.07.2025 / 11:03
Azərbaycan düşmənləri mat vəziyyətinə saldı! - FOTO

14.07.2025 / 11:00
Bu iki rayonda qaz olmayacaq - XƏBƏRDARLIQ

14.07.2025 / 10:35
Tramp xüsusi elçisini Ukraynaya yollayıb

14.07.2025 / 10:29
Bu il 6 mindən artıq istifadəçi hakerlərin qurbanına çevrilib

14.07.2025 / 10:21
Suriyada yerli tayfalar bir-birini qırırlar - 37 nəfər ölüb...

14.07.2025 / 10:18
"Çelsi" bu çempionluqdan 114 milyon avro qazandı

14.07.2025 / 10:12
"Benfika" ukraynalı qapıçını satışa çıxardı

14.07.2025 / 10:06
Tramp Ukraynaya silah göndərir - amma pulunu Avropa ödəyəcək...

14.07.2025 / 10:00
Paşinyan Brüsselə yollanıb

14.07.2025 / 09:30
Sabunçuda ölümlə nəticələnən yol qəzası olub

14.07.2025 / 09:21
Azərbaycanda kibercinayətkar həbs edilib - DTX-dan mühüm əməliyyat

14.07.2025 / 09:18
Türkiyənin bu məşhur serialı məhkəməlik oldu

14.07.2025 / 09:12
"Çelsi"dən PSJ-yə futbol dərsi!

14.07.2025 / 09:06
Tramp Böyük Britaniyaya dövlət səfərinə gedəcək - hazırlıq gedir

14.07.2025 / 09:00
Xocalının bu kəndlərinə ilk köç karvanı yola salınıb

14.07.2025 / 08:53
Kaledoniyanın paytaxtında "Azərbaycan abidəsi"...Necədir?

14.07.2025 / 08:51
Fransızlar ŞOKDA- həbsxanadan çantada gizlənib qaçdı...

14.07.2025 / 08:21
“Taxta bazarın”da yanğın olub

13.07.2025 / 20:53
Deputat Elnarə Akimova şəhid general Polad Həşimovun ailəsini ziyarət etdi

13.07.2025 / 19:01
Ukrayna kəşfiyyat polkovnikinə sui-qəsdin qisasını aldı – Kiyevdə azı iki FSB agenti öldürüldü…

13.07.2025 / 18:16
Makron Fransanı çökdürdü, ölkə borc içində batır - pensiya və bütün yardımlar dondurulur…

13.07.2025 / 17:10
Tramp Kiyevə silah göndərmək üçün Rusiyanın ABŞ-dakı 5 milyardını müsadirə edə bilər…

13.07.2025 / 17:07
Tanınmış aktrisa Rəsmiyyə Nurməmmədovanın 60 illiyi səhnədə qeyd olunub

13.07.2025 / 16:50
"Azərbaycanla Ermənistan arasında keçirilən sülh danışıqlarını diqqətlə izləyirik" - Ərdoğan

13.07.2025 / 16:43
"Azərbaycan-Suriya əlaqələri ölkəmizin Yaxın Şərq siyasətində mühüm istiqamətdir" - Vüqar Rəhimzadə

13.07.2025 / 15:54
İran prezidentinin İsrailin 16 iyun hücumunda yaralandığı ortaya çıxdı…

13.07.2025 / 15:19
Yeni Kaledoniyada müstəqillik tərəfdarları və əleyhdarları arasında tarixi razılaşma əldə olundu

13.07.2025 / 14:56
Sinir ağrıları və efir enerjisi ilə müalicə

13.07.2025 / 14:37
"Azərbaycan Avrasiya üçün strateji əlaqələndirici rola malikdir" - Elnur Məmmədov

13.07.2025 / 13:50
Gülzar Namazovanın "Vətən müharibəsi ensklopediyası" adlı kitabının təqdimatı keçirildi - FOTO/VİDEO

13.07.2025 / 13:22
İstirahət zonalarında polisin fasiləsiz xidməti davam etdirilir

13.07.2025 / 11:37
Prezident İlham Əliyev Monteneqronun Prezidentini təbrik edib

13.07.2025 / 10:52
Polis Beyləqanda əməliyyat keçirdi - 9 nəfər saxlandı

12.07.2025 / 21:17
Vüqar Rəhimzadə: “Gəmiqaya və Göygöl Tarixi-Mədəni və Təbii Kompleksi” Azərbaycanın bəşəriyyətə bəxş etdiyi irs nümunəsidir

12.07.2025 / 21:09
Azərbaycan və Türkiyə prezidentləri arasında telefon danışığı olub...

12.07.2025 / 21:03
Azərbaycanın iki naziri adından saxta xəbər yayıldı - MEDİA Agentliyi xəbərdarlıq etdi...

12.07.2025 / 20:28
Putini Ukraynada dayandıra bilməyən Tramp hərəkətə keçdi – öncə silah yardımı, ardınca... "yaxında nəsə baş verəcək”...

12.07.2025 / 20:03
Rusiyanın yeganə təyyarədaşıyan gəmisini doğrayıb "metallom" edəcəklər

12.07.2025 / 19:20
Ailə sədaqətini və qonşuluq münasibətlərini insan canavardan öyrənməlidir

12.07.2025 / 17:10
Yaxın zamanlarda Azərbaycan qazının Türkiyə ərazisindən Suriyaya ixracına başlanacaq...

12.07.2025 / 16:21
"Suriya Azərbaycanla bir sıra sahələrdə əməkdaşlıqda maraqlıdır" - Əhməd Əl Şaraa

12.07.2025 / 16:18
Əhməd Əl Şaraa Prezident İlham Əliyevə təşəkkür etdi

12.07.2025 / 16:15
"Suriyada yeni hakimiyyətin qurulmasından sonra əlaqələrimizin inkişafı üçün böyük perspektivlər açılıb" - Prezident İlham Əliyev

12.07.2025 / 16:11
Prezident İlham Əliyevin Suriyanın keçid dövrü Prezidenti ilə görüşü olub - YENİLƏNİB

12.07.2025 / 15:34
UNESCO ermənilərin saxta “Urartu tarixini” rəsmiləşdirdi... Tarixə həqarət...

12.07.2025 / 15:21
Azərbaycanla gərgin günlərdə rus icması Rusiyanı müdafiə etməli idi? - Primakov "duzsuz" danışdı...

12.07.2025 / 14:30
SOCAR-la Suriya Hökuməti arasında Anlaşma Memorandumu imzalandı - FOTO

12.07.2025 / 13:48
Erməni işgəncəsi qurbanlarının məhkəmə ifadələri əsasında kino çəkiləcək(?)..

12.07.2025 / 13:38
Sonsuzluğa "çarə tapan" dələduzlar peyda olub...

12.07.2025 / 13:31
Rusiya xarici siyasi təsir aləti kimi mediadan fəal istifadə edir - Mətbuat Şurası beynəlxalq ictimaiyyətə müraciət etdi

12.07.2025 / 13:28
Əhməd əl-Şaraa Azərbaycana gəldi – Suriya ilə münasibətlərdə yeni dövr başlayır

12.07.2025 / 12:07
DÇ-2030-un finalı bu stadionda keçiriləcək - AÇIQLANDI

12.07.2025 / 11:10
Ərdoğandan qərar - bu xanımı vəzifəyə təyin etdi

12.07.2025 / 11:02
Tramp ŞOKDA - ABŞ məhkəməsi Prezidentin fərmanını blokladı!

Qərbi Azərbaycan məsələsi beynəlxalq sənədlərdə insan haqları kimi qəbul olundu...

XƏBƏR ARXİVİ

İyul
B.eÇ.aÇC.aCŞB
301234567891011121314151617181920212223242526272829303112345678910