Kamran Məmmədli: “Azərbaycan bank sisteminin təhlükəsizlik sistemi yüksək səviyyədə deyil”
Son vaxtlar onlayn fəaliyyətlər zamanı dələduzluq halları xeyli artıb. Ən çox yayılan fırıldaqçılıq növlərindən biri vətəndaşın xəbəri olmadan onun kartından pul oğurlanmasıdır. Bununla yanaşı, vətəndaşın xəbəri, razılığı olmadan onun adına onlayn kreditlərin götürülməsi də artır.
Son günlər bəzi vətəndaşlar məlumatı olmadan adlarına kredit götürüldüyünü iddia edirlər. Sosial şəbəkədə yayılan məlumatlarda bildirilir ki, onlara məhkəmədən zənglər gəlir və borclarının ödənilməsi tələb edilir. Hətta əlaqə yaradanlar şəxsin ad, soyad və ata adını belə düzgün deyirlər.
Maraqlı məqam ondan ibarətdir ki, vətəndaş kredit üçün onlayn müraciət edəndə və ya banka gedəndə bank vətəndaşla dəqiqləşdirmə aparır, şəxsin kimliyini, aylıq gəlirini, nə üçün kreditə müraciət etdiyini soruşur. Yəni uzun-uzadı sorğu-sualdan sonra şəxsə kredit verilib-verilməyəciyi bildirilir.
Maraqlıdır, vətəndaşın xəbəri, imzası olmadan onun adına necə kredit götürülür? İnsanlardan xəbərsiz kredit götürülmə ehtimalı nə dərəcədə düzgündür?
“Vətəndaşın şəxsiyyət vəsiqəsi ilə onun xəbəri olmadan kredit götürmək mümkün deyil, bunun üçün şəxsin imzası olmalıdır, ola bilər ki…”
Iqtisadçı Kamran Məmmədli “Bakı-Xəbər”ə şərhində bildirdi ki, vətəndaşın şəxsiyyət vəsiqəsi ilə onun xəbəri olmadan kredit götürmək mümkün deyil: “Bunun üçün şəxsin imzası olmalıdır. Ola bilər ki, şəxsin imzasını saxtalaşdırıblar. Belə olan halda imza ekspertizası aparılır və həmin şəxsə məxsus olub-olmadığı müəyyən edilir. Vətəndaş doğrudan da borc götürməyibsə, heç kimdən çəkinməməli, öz hüququnu qorumalıdır. Onu da deyim ki, bir müddət öncə vətəndaşların xəbəri olmadan adına onlayn kredit götürülməsi ilə bağlı məlumatlar yayılırdı. Bu hal indi də müşahidə olunur. Onlayn kredit götürülməsinin qarşısını almaq üçün Mərkəzi Bank banklara onlayn kredit rəsmiləşdirilməsini qadağan etməlidir. Əks təqdirdə vətəndaşların adından onlayn kredit götürən dələduzların sayı daha da artacaq. Məlumdur ki, elektron hökumət portallarında hər bir vətəndaşın elektron məlumatları yerləşdirilib. Vətəndaşın fin kodunu daxil etməklə onun bütün məlumatlarını əldə etmək mümkündür. Həmçinin, vətəndaşın bankdan kredit kartı varsa, şəxs onu çıxartmayıbsa kiberdələduz vətəndaşın məlumatlarını öyrənəndən sonra həmin kartdan pulu çıxardır. Ümumiyyətlə, Azərbaycan bank sisteminin təhlükəsizlik sistemi yüksək səviyyədə deyil. Bu səbəbdən də banklar onlayn kredit verilişini məhdudlaşdırmalıdır”.
Günel CƏLİLOVA
