Çərşənbə günü, 23 iyul 2025
     

Ermənistan iqtisadiyyatında baş verən şişirtmələr kimlərə hesablanıb...

Image

Bu məqalə “Qeyri-hökumət Təşkilatıarına Dövlət Dəstəyi Agentliyi”nin sponsorluğu ilə “Ekonomiks” Beynəlxalq İqtisadi Araşdırmalar İctimai Birliyi tərəfindən “Ermənistanın idxal-ixrac əməliyyatlarının iqtisadi təhlili” mövzusunda reallaşdırılan layihə çərçivəsində yazılan birinci məqalədir

İkinci Qarabağ müharibəsində 44 gün ərzində ağır məğlubiyyətə düçar olmuş Ermənistana bir dövlət kimi özünə gəlmək və müharibədə üzləşdiyi bütün səviyyələrdən olan itkilərini bərpa etmək üçün uzun zaman lazım idi. Ermənistanın praktik olaraq blokada şəraitində yaşadığını, yardıcısı və himaədarı olan Rusiyanın isə Paşinyan hakimiyyətinə qarşı aqressiv bir münasibətdə olduğunu nəzərə alsaq, o halda bu ölkənin müharibə nəticəsində üzləşdiyi itkiləri bərpa etmək üçün daha üzun zamana ehtiyacı olmalı idi. Təbii resursları çox az, enerji resursları isə tamamilə olmayan, Rusiyadan güzəştli şərtlərlə alınan qaz, elektrik enerjisi, yanacaq və digər resurslar hesabına özünü güclə dolandıran, xarici dövlət borcu başından aşan bir ölkənin iqtisadiyyatının ağır bir məğlubiyyətdən sonra qısa zaman kəsiyində yüksəlişi mümkün deyildi.

Lakin bu reallıqların əksinə olaraq, ağır itkilərlə müşayət olunan müharibədən bir ildən bir qədər artıq vaxt keçdikdən sonra Ermənistan iqtisadiyyatında bənzəri olmayan və heç bir məntiqə sığışmayan bir “sıçrayış” baş verdi. Konkret olaraq - 2020-ci ildə Ermənistan iqtisadiyyatı 2019-cu illə müqaisədə 7,5 faiz azalsada, 2022-ci ildə bu ölkənin iqtisadiyyatında14,2 faiz “artım” qeydə alındı. Ermənistan hakimiyyətinin başında dayananlar əldə olunan bu “uğurların” geniş təbliğinə start verdilər. Onlar bütün dünyaya car çəkirdilər ki, ölkələrinin iqtisadiyyatı bənzəri olmayan bir artım sürəti əldə edidə bilib. Hökumət yetkililəri bu nəticələrin Paşinyan hökumətinin ağıllı iqtisadi siyasəti və uğurlu islahatları ilə birbaşa əlaqəli olduğunu israr edirdilər. MDB dövlət başçılarının toplantısında Ermənistan baş naziri Nikol Paşinyan isə ölkəsinin iqtisadi uğurlarından ağızdolusu danışırdı.

Təəssüflər olsun ki, Azərbaycanda da iqtisadiyyatın əlifbasından bixəbər olan bəzi siyasi dəllallar Azərbaycan hökumətini Ermənistanda baş verən bu “iqtisadi möcüzə”dən nəticə çıxarmağa səsləyirdilər. Heç kim məsələnin köklərini araşdırmaq istəmirdi. Lakin biz bunu etmək qərarına gəldik.

İlk öncə Ermənistanın Dövlət Statistika Komitəsinin rəsmi saytına daxil olaraq aydınlaşdırdıq ki, Ermənistan iqtisadiyyatında xarici ticarət dövriyyəsindən dolayı digər heç bir sahədə diqqəti cəlb edə biləcək bir artım qeydə alınmayıb. Lakin nədənsə bu ölkənin xarici ticarət dövriyyəsində inqilabi bir dönüş baş verib. Yəni ölkəyə idxal olunan və ölkədən ixrac olunan məhsulların həcmi 4-5 dəfəyə qədər arta bilib. Apardığımız araşdırmaları bir qədər də dərinləşdirdikdə məlum oldu ki, Rusiya ilə Ukrayna arasında başlanmış müharibədən ötən bir il ərzində Ermənistandan bir ölkəyə ixracın fantastik artımı baş verib - bu ölkə isə Ukraynaya qarşı işğalçı müharibə aparan Rusiyadır. Ermənistan Rusiyaya ixrac olunan məhsullrın həcmini bir il ərzində 4-5 dəfə necə artıra bilərdi? Bunun üçün Ermənistanda ixrac üçün istehsal olunan məhsulların statistikasında bənzər artımlar qeydə alınmalı idi – bu isə yox idi. Deməli Ermənistan xaricdən bir çox məhsulları xüsusi olaraq Rusiyaya ixrac etmək üçün alıb öz ərazisinə gətirir və sonradan onları yerli məhsul adı ilə Rusiyaya “ixrac edir”. Apardığımız araşdırmalar göstərdi ki, Ermənistan xarici ölkələrdən əsasən Rusiyanın hərbi sənayesinə lazım olan radio-elektronika məhsullarını, yüksək hərbi texnologiyalar üçün zəruri olan çipləri, yarımkeçiriciləri və digər məhsulların idxalını həyata keçirir. Təbii ki, sonradan bu məhsullar başqa məhsul adları altında Ermənistandan Rusiyaya ixrac edilir.

Çox təəssüflər olsun ki, ABŞ başda olmaqla Qərbin aprcı dövlətləri və Beynəlxalq qurumlar Ermənistanın bu təxribat xarakterli pozuculuq fəaliyyətinə göz yumur, ən yaxşı halda isə ona bu fəaliyyəti dayandırmağı tövsiyyə edirlər. Əslində Ermənistan atdığı bu addımlarla elə Qərb dövlətlərinin özlərinin tətbiq etdiyi sanksiyaları ayaqlayır. Qərbin ikili standartları və ikiüzlü siyasəti bu məsələdə də ortadadır. Bir anlıq təsəvvür belə etmək olmur ki, Rusiya üçün bu “xidməti” Azərbaycan göstərsəydi Qərb nə edərdi... Heç şübhəsiz Qərb Azərbaycana qarşı Rusiyaya tətbiq edilənlərdən daha ağır sanksiyalar tətbiq edərdi...

Fikrət Yusifov
iqtisad elmləri doktoru, professor
“Ekonomiks” Beynəlxalq İqtisadi Araşdırmalar İctimai Birliyinin sədri



VİDEO

SON XƏBƏRLƏR

23.07.2025 / 10:21
Gəncədə iki qardaş bıçaqlanıb

23.07.2025 / 10:14
64 yaşlı keçmiş futbolçu evində ölü tapıldı

23.07.2025 / 10:10
Ağdam və Ağdərədəki yanğını söndürmək üçün 2 helikopter cəlb olunub

23.07.2025 / 10:06
Bu gün Rusiya və Ukrayna nümayəndələri İstanbulda görüşəcəklər

23.07.2025 / 10:01
Türkiyənin yük gəmisi Somalidə ələ keçirilib

23.07.2025 / 09:35
Bu gün "Qarabağ" Çempionlar Liqasında mübarizəyə başlayır

23.07.2025 / 09:25
Şabranda avtomobil divara çırpılıb, sürücü ölüb

23.07.2025 / 09:20
Şuşada Vaqif soraqlı növbəti poeziya bayramı

23.07.2025 / 09:14
Putinə bəd xəbər - Rusiyaya qarşı yeni sanksiyalar hazırlanır

23.07.2025 / 09:10
BMT həyəcan təbili çalır- quraqlıq bəşəriyyəti təhdid edir!

23.07.2025 / 09:06
Andrey Şevçenkonun oğlu ingilis klubuna keçdi

23.07.2025 / 09:00
Tramp yaponlarla razılaşdı - 15 faiz gömrük rüsumu və minlərlə yeni iş yeri...

23.07.2025 / 08:35
Məktəbli formalarında yenidən dəyişiklik valideynləri narazı saldı...

22.07.2025 / 23:25
Azərbaycan və Türkiyə arasında Anlaşma Memorandumu imzalandı - FOTO

22.07.2025 / 22:53
Ermənilər Ağdamda qəbirlərdən protezləri belə oğurlayıblar - arxeoloq Fərhad Quliyev maraqlı faktlar açıqladı

22.07.2025 / 22:28
Media nümayəndələri Fəxri xiyaban, Zərdabinin məzarı və Zəfər parkını ziyarət ediblər

22.07.2025 / 22:10
Ceyhun Bayramov Gürcüstan Prezidentini Ermənistanla normallaşma prosesi barədə məlumatlandırdı

22.07.2025 / 21:49
"Yubiley medalı jurnalistikada xidməti olanlar üçün nəzərdə tutulub" - Hikmət Hacıyev

22.07.2025 / 21:40
ABŞ-Rusiya savaşı, hələ ki, sözdə şiddətlənir...

22.07.2025 / 21:25
Rusiyanın ittiham etdiyi 2 azərbaycanlı alimdən reaksiyalar niyə gecikdi?..

22.07.2025 / 21:12
Azərbaycanın Avropa ilə siyasi gündəmi yenidən başlayır...

22.07.2025 / 20:58
Macarıstan və Serbiya Aİ-ni parçalayır - rus "neft kartı" işləyir...

22.07.2025 / 20:45
ABŞ-İran-Ermənistan üçbucağında Zəngəzur qovğası başlanır

22.07.2025 / 20:32
Azərbaycan-Ermənistan sülhü şəraitində Cənubi Qafqaz üçün beş mühüm ssenari…

22.07.2025 / 20:18
Azərbaycan rəsmilərinin adından Rusiya ilə münasibətlərə qarşı təxribat... Məqsəd nədir?

22.07.2025 / 20:05
Paşinyan Trampın qorxusundan 2 sülh maddəsinə münasibətini dəyişdi...

22.07.2025 / 19:51
Zəngəzur dəhlizi beynəlxalq ticarətin həcmini 100 milyard dollar artıracaq

22.07.2025 / 19:43
Vardanyanın məhkəməsində zərərçəkmiş şəxslər və zərərçəkmişlərin hüquqi varisləri ifadə verdi - FOTO

22.07.2025 / 19:37
Azad rayonlarımızın bərpasında gənclərin fəal iştirakı böyük nümunədir - təbliğat boşa getməyib...

22.07.2025 / 19:32
Azərbaycan milli mətbuatının 150 illik yubileyi münasibətilə tədbir keçirilib - FOTO

22.07.2025 / 19:25
Prezident İlham Əliyev: "Bu gün Azərbaycan beynəlxalq münasibətlər sistemində öz layiqli yerini tutmuş güclü dövlətdir"

22.07.2025 / 19:24
Mətbuatın builki yubileyi əvvəlkilərdən çox fərqli oldu...

22.07.2025 / 19:20
Bir sıra media nümayəndələrinə yubiley medalı verildi

22.07.2025 / 19:19
"Bizim milli mətbuat bir əsr yarım ərzində şərəfli və mütərəqqi inkişaf yolu keçib" - Prezident

22.07.2025 / 19:15
Prezident: "Mətbuatın müstəqilliyi cəmiyyətimizin inkişafının başlıca şərtlərindən biridir"

22.07.2025 / 19:13
“AŞIQLAR QƏRBİ AZƏRBAYCANI TƏRƏNNÜM EDİR” ADLI KİTAB HAZIRLANIR

22.07.2025 / 19:12
"Azərbaycan milli mətbuatı xalqımızın ən ülvi arzularının reallaşmasına öz töhfəsini verib" - Prezident İlham Əliyev

22.07.2025 / 19:11
İrəvan Minsk qrupunun buraxılmasını Bakı ilə müzakirə edir? - Maraqlı bəyanat...

22.07.2025 / 19:07
Prezident İlham Əliyev Azərbaycanın media nümayəndələrinə müraciət ünvanladı

22.07.2025 / 18:57
Prezident Əliyev sazişlə bağlı İrəvana növbəti mühüm təklifi etdi...

22.07.2025 / 18:44
Avropa yalnız Azərbaycandan qaz alışını çoxaldıb - digər 3 mənbədən isə...

22.07.2025 / 18:30
İran nüvə müzakirələri üçün ABŞ-ı yox, 3 Avropa ölkəsini seçdi...

22.07.2025 / 18:23
Akademik Əhliman Əmiraslanov Aydın Quliyevi təbrik etdi

22.07.2025 / 18:16
Dünya mediası Əliyevin Mediaforumda çıxışına niyə həssas yanaşdı..

22.07.2025 / 18:08
DGK sədri Şahin Bağırov Aydın Quliyevi təbrik etdi

22.07.2025 / 18:01
Qərb Azərbaycanı iki qonşu ilə müharibəyə sövq edir... Şok

22.07.2025 / 17:48
Prezident İlham Əliyevin "Rusiya məhkəməyə veriləcək" bəyanatına Kremldən reaksiya ..

22.07.2025 / 17:35
Trampı Azərbaycanla bağlı xüsusi demarşa təşviq edən hadisə...

22.07.2025 / 17:30
Qismət Yunusoğlu Aydın Quliyevi təbrik etdi

22.07.2025 / 17:22
İsraildən Şara ilə bağlı şok iddia - 7 ayda 3 sui-qəsd cəhdi… Həyatını türklər xilas etdi…

22.07.2025 / 17:19
BDU-nun müəllimi “Bakı-Xəbər”in əməkdaşını təbrik etdi

22.07.2025 / 17:15
Hakan Fidandan xəbərdarlıq - Suriyanı bölməyə çalışsalar, müdaxilə edəcəyik...

22.07.2025 / 17:09
Tramp ABŞ-ı UNESCO-dan çıxarır...

22.07.2025 / 17:05
“Nar” milli mətbuatın 150 illiyini media nümayəndələri ilə qeyd edib - FOTO

22.07.2025 / 16:57
Daxili işlər nazirinin adından saxta məlumatlar yayıldı - MEDİA çağırış etdi...

22.07.2025 / 16:50
İrandan Azərbaycana külli miqdarda narkotik keçirilməsinin qarşısı alındı

22.07.2025 / 16:33
Yunus Oğuzun 65 illik yubileyi münasibəti ilə kitab nəşr olunub

22.07.2025 / 16:32
Ömrünün 16 ilini orduda keçirdi, Vətən yolunda şəhadətə ucaldı

22.07.2025 / 16:30
Mətbuat Şurası Yunus Oğuzu 65 illik yubileyi münasibətilə təbrik etdi

22.07.2025 / 16:27
BDU-nun müəllimi Qismət Yunusoğlu “Bakı-Xəbər”i təbrik etdi

22.07.2025 / 16:20
Ali təhsil sahəsində tətbiq edilən beynəlxalq ikili diplom proqramlarının sayı artırıldı - SƏRƏNCAM

22.07.2025 / 16:18
Türkiyənin Egey sahilində yerləşən Didimi ziyarət etmək üçün 5 səbəb...

22.07.2025 / 16:15
Azərbaycanda qablaşdırılan dərmanlar 5 il yerli mal hesab olunacaq

22.07.2025 / 16:10
Azərbaycanda əmlakın qeydiyyatına dair yeni prosedur müəyyənləşdi

22.07.2025 / 16:07
Çoxşaxəli istedad sahibi, dərin intellektual... Aydın Mirzəzadədən Yunus Oğuza yubiley təbriki...

22.07.2025 / 16:01
Millət vəkili jurnalistləri təbrik etdi

22.07.2025 / 15:50
Millət vəkili Cavanşir Feyziyev jurnalistləri təbrik edib

22.07.2025 / 15:48
Millət vəkili Vüqar İskəndərov Yunus Oğuzu 65 yaş münasibətilə təbrik etdi

22.07.2025 / 15:28
Ərdoğan Avropa İttifaqına çağırış etdi - Türkiyəyə ehtiyacınız var…

22.07.2025 / 15:12
Ceyhun Bayramovun Gürcüstanın XİN başçısı ilə müzakirə etdiyi məsələlər açıqlandı...

22.07.2025 / 14:53
Azərbaycanın dövlət borcu açıqlandı

22.07.2025 / 14:36
İranın Rusiyadakı keçmiş səfiri - "Kreml seçim qarşısında qalsa, İsraili seçəcək"

22.07.2025 / 14:20
İran uranın zənginləşdirilməsinin müvəqqəti dayandırıldığını açıqladı...

22.07.2025 / 13:29
"Ermənistan konstitusiyasından ərazi iddiaları çıxarılmalı, Minsk Qrupu ləğv edilməlidir" - Nazir

22.07.2025 / 13:18
Prezident İlham Əliyev onun çıxışını paylaşdığına görə Trampa təşəkkür etdi

22.07.2025 / 13:10
Москва придумала новых врагов - казахов и президента Токаева - ПРЯМАЯ ТРАНСЛЯЦИЯ

22.07.2025 / 13:08
Sabirabadda avtomobil yolunun əsaslı təmirinə 2,1 milyon manat vəsait ayrıldı - SƏRƏNCAM

22.07.2025 / 12:22
Maqnit qasırğası barədə əhaliyə XƏBƏRDARLIQ

22.07.2025 / 12:12
Hacıqabulda taxıl daşıyan TIR aşıb

22.07.2025 / 12:03
Türkiyə bu dəmir yolu layihəsinə 2,4 milyard avro cəlb edib

22.07.2025 / 11:43
BMT-dən həyəcan təbili: Quraqlıqlar qlobal fəlakətə çevrilir!

Azad rayonlarımızın bərpasında gənclərin fəal iştirakı böyük nümunədir - təbliğat boşa getməyib...

XƏBƏR ARXİVİ

İyul
B.eÇ.aÇC.aCŞB
301234567891011121314151617181920212223242526272829303112345678910