Qafqazda böhrana qarşı ən dayanıqlı ölkə - Azərbaycan yeni beynəlxalq reytinq siyahılarında...

“Fitch Ratings” beynəlxalq agentliyinin növbəti hesabatı yayımlanıb. Hesabatda bu il Azərbaycanın icmal büdcəsinin kəsirinin ÜDM-ə nisbətinin 5,7% təşkil edəcəyi bildirilir, halbuki, ötən proqnoz kəsirin ÜDM-in 6,8%-nə bərabər olacağına vəd edirdi.

Hesabata görə, 2021-2022-ci illərdə Dağlıq Qarabağ və ətraf bölgələrdəki münaqişədən sonrakı yenidənqurma üçün yönələn kapital xərclərinin ÜDM-ə nisbəti 0,6 faiz bəndi artacaq, layihənin yaxın həftələrdə 2021-ci ilin büdcəsinə daxil edilməsi qeyd olunub.

Qeyd edək ki, “Fitch”in ölkənin dövlət borcu üzrə gözləntiləri dəyişməyib və proqnoz ÜDM-in 23% səviyyəsində saxlanıb. Hesabatda Qafqazda böhrana qarşı ən dayanıqlı ölkə kimi Azərbaycanın adı qeyd olunub.

• “...iqtisadi dirçəlişin çox uzun çəkəcəyinə inam yaradır”

İqtisadçı-ekspert Azad Həsənli bildirdi ki, bu il dünya iqtisadiyyatı üçün çətin keçdi: “Koronavirus pandemiyasının enerji, nəqliyyat-logistika, turizm və s. sahələrdə əmələ gətirdiyi böhran bir çox ölkədə böyük fəsadlar yaradıb. Bu baxımdan, Cənubi Qafqaz ölkələrində də vəziyyət birmənalı deyil. Bu yaxınlarda “Fitch Ratings” beynəlxalq agentliyi Azərbaycanın reytinqini əvvəlki səviyyədə saxlayıb, pandemiya ilə bağlı mövcud risqlərin olmasına baxmayaraq, ölkəmiz böhranın öhdəsindən gəlir. Bir ay əvvəl isə agentlik Ermənistanın və paytaxt İrəvanın reytinqini aşağı salmışdı. İndi də İrəvanın “Fitch Ratings”i rədd etdiyi açıqlandı. Ola bilsin ki, Ermənistanda iqtisadi vəziyyət pisləşdiyi üçün hökumət paytaxtın reytinqinin tərtib olunmasını istəmir. Belə ki, Qarabağ müharibəsindəki məğlubiyyət nəticəsində onsuz da ürəkaçan vəziyyətdə olmayan ölkə iqtisadiyyatındakı problemlər daha da qabardı. Ona görə də mənfi sərmayə imicini heç olmasa qismən ört-basdır etmək üçün “Fitch” reytinqindən imtina edə bilərdilər.

Digər ölkələrlə müqayisədə Azərbaycanda vəziyyət daha ürəkaçandır. Belə ki, yanvar-sentyabr ayları ərzində ölkədə orta əməkhaqqı ötən ilin müvafiq dövrünə nisbətən 17,1 faiz çox olub. Halbuki, Ermənistanda əməkhaqqı artımı inflyasiyanı təzə-təzə qabaqlayaraq 4,7 faizə çatıb. Həmçinin, devalvasiyaya uğrayan Gürcüstan və Ermənistan pulları ilə müqayisədə bizim manat daha sabitdir, “Fitch”in qənaətinə görə, devalvasiya ehtimalı azdır. Dövlət borcu da ÜDM-in 23 faizi həddindədir, yəni aşağı səviyyədədir. Belə ki, “Fitch Ratings”in təsnifinə görə, “BB” reytinqli ölkələr üçün kritik səviyyə kimi 60 faiz qəbul edilir. Ermənistanda dövlət borcu 2019-cu ildə ÜDM-in 53,5 faizi, bu il isə Dünya Bankının ehtimalına görə, 57,2 faiz, “Fitch Ratings”ə görə isə 63,9 faizi olacaq. Gürcüstanda isə bu göstərici ilin sonunda 55,7 faizə çata bilər. Eyni zamanda, Azərbaycanda pərakəndə ticarət dövriyyəsi cari ilin 10 ayında ötən ilin müvafiq dövrünə nisbətən 1,5 faiz, sənaye istehsalı 4,5 faiz azalıb, hərçənd qeyri-neft sənaye sektorunda istehsal həcmi 11,5 faiz artıb. Bununla yanaşı, gələn il artımı təmin etmək üçün bəzi mühüm bünövrələr artıq mövcuddur. Birincisi, “Cənub Qaz Dəhlizi” işə salınıb, onun bir hissəsi olan Trans Anadolu Boru Kəməri ilə (TANAP) artıq Türkiyəyə təbii qaz ixrac olunur.

İkincisi, torpaqların işğaldan azad olunması inşaat sektorunun, daha sonra isə, bütövlükdə, ölkə iqtisadiyyatının artımı üçün başlıca hərəkətverici amilə çevriləcək. 2021-ci ildə Cənubi Qafqazın bütün ölkələrində iqtisadi artım baş verəcək, amma bu artımın sürəti müxtəlif olacaq. Ermənistanı və Gürcüstanı əhalinin sayı baxımından xeyli üstələyən Azərbaycan koronavirusa yoluxanların sayı baxımından da (müvafiq olaraq 127,5 min, 111,8 min, 95,28 min) daha yaxşı nəticələr göstərir. Bu da, bütövlükdə, iqtisadi dirçəlişin çox uzun çəkəcəyinə inam yaradır”.

Günel CƏLİLOVA