“Boşanmaların sayının belə kəskin artmasında iqtisadi, sosial faktorlardan daha çox psixoloji faktorlar var”
Boşanma hadisələri yaxın 20-25 ilə qədər Azərbaycanda elə də geniş yayılmamışdı. Çox təəssüflər olsun ki, ailə institutunun formalaşmasına ciddi zərbə vuran boşanma amili bir kabus kimi insanları, xüsusən də gənc ailələri təhdid edir. Söz yox ki, boşanmadan valideynlərdən çox uşaqlar əziyyət çəkirlər. Bu da onların psixikasına çox ciddi zərbə vurur.
Rəsmi məlumatlara görə, son illər Azərbaycanda boşanma halları genişlənib. Dövlət Statistika Komitəsindən mətbuata verilən məlumata görə, bu ilin 6 ayında qeydiyyat şöbələri tərəfindən 29391 nikah və 8257 boşanma halları qeydə alınıb.
Ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə əhalinin hər 1000 nəfərinə nikahların sayı 5,7-dən 6,0-a qədər artıb. Məlumatda bildirilir ki, boşanmaların sayı 1,5-dən 1,7-yə qədər çoxalıb.
- Mehriban Zeynalova: “Maraqlıdır ki, ailədə həm kişi, həm də qadın bərabərlikdə deyil, birincilikdə dayanmaq istəyir, bu da, təbii, sonucda boşanmaya gətirib çıxarır”
“Təmiz Dünya” Qadınlara Yardım İctimai Birliyinin sədri Mehriban Zeynalova problemin səbəblərini “Bakı-Xəbər”ə şərh edərkən bildirdi ki, bunun müxtəlif səbəbləri var, başlıca səbəb isə tərəflərin ailə institutuna məsuliyyətsiz yanaşması ilə bağlıdır. O hesab edir ki, ailə quran şəxslərin xeyli qismi nikaha ömürlük bir ittifaq kimi deyil, müvəqqəti bir yaşayış kimi yanaşdığı üçün, sözügedən problem baş verir. “Bu proses o vaxta qədər gedəcək ki, insanlar şüurlu ailə qurmaq istəyini və onun məsuliyyətini dərk edəcəklər. Burada problemlərdən biri nikaha girənlərin öhdəlik və məsuliyyət hissini dərk etməməsi ilə bağlıdır. Əvvəllər valideynlər himayə edirdi və bu proses elə də çətin keçmirdi. İndi valideynlərin özlərinin vəziyyəti kifayət qədər çətin olduğu üçün, onlar himayədarlıq hissindən imtina edirlər və ailə quranların özlərinin öz həyatlarını idarə etməsini sərbəst buraxırlar. Amma səbəblərdən biri də valideynlərin öz övladlarına ailəni müstəqil şəkildə idarə etməyi öyrətməməsidir. Burada, həmçinin, bir-birinə zidd psixoloji amillər də var ki, uşaqlar valideynlərin onların problemlərini həll etməsini, qayğılarını çəkməsini gözləyirlər. Boşanmaların digər səbəblərindən biri də onların bir-birinə bəslədiyi inamsızlıqdır, yəni onların bir-birinə inamı yoxdur. Onlar demirlər ki, sona qədər bir yerdə olacağıq. Deyirlər ki, evlənək, görək sonu necə olacaq? Əvvəllər evlənənlər bir ömür bir yerdə olacaqlarını düşünürdülər, bu vacib amili əsas götürürdülər, indi isə evlənənlərin çox hissəsi müvəqqəti nikahı üstün tuturlar”.
Boşanmaların başqa səbəblərindən birinin də tələsik, məcburi evlilik olduğunu deyən M.Zeynalovanın sözlərinə görə, gənclərin müvəqqəti evliliyə maraq göstərməsi boşanma ilə nəticələnir. Gənclərin çoxunun ailə idarə etməyi bacarmamasından danışan M.Zeynalovanın qeyd etdiyinə görə, gəlinlər və oğullar elə hesab edirlər ki, ata-ana bunlara baxmalıdır. Bu ziddiyyətlər də ailələrin dağılmasına səbəb olur. Ölkəmizdə bir sıra təşkilatların boşanma əleyhinə maarifləndirmə tədbirləri aparmasının elə də böyük nəticə vermədiyini deyən M.Zeynalovanın fikrincə, gənclər ailə münasibətlərində bir-birilə açıq, şəffaf olmalıdırlar. “Əvvəlki dövr deyil ki, insanlar ictimai qınaqdan çəkinib boşanmayalar, dil tapıb yaşayalar. İnsanlar müəyyən bir vaxtdan sonra öz arzularını ortaya qoymağa başlayır, bu da ziddiyyət yaradır. Nikaha girənlər deyirlər ki, əvvəl belə razılaşmışdıq, indi başqa cürdür. Bu da münasibətlərin korlanmasına səbəb olur. Burada çoxlu faktor var. Boşanmaların sayının belə kəskin artmasında iqtisadi, sosial faktorlardan daha çox psixoloji faktorlar var. Bu gün ailə modelində psixoloji faktor birinci yerdə dayanır. Sonra gender bərabərliyinin pozulması da əsas məsələlərdən biridir. Qadınların ailədə üstünlüyü əldə etməsi, kişilərin bu üstünlüklə, bərabərliklə razılaşmaması da faktdır. O ailə modeilində ki, nikaha girən insanlar razılığa gəlib ailəni idarə etməlidirlər, indi insanlar bununla razılaşmaq istəmirlər. Maraqlıdır ki, ailədə həm kişi, həm də qadın bərabərlikdə deyil, birincilikdə dayanmaq istəyir, bu da, təbii, sonucda boşanmaya gətirib çıxarır” - deyə M.Zeynalova qeyd etdi.
İradə SARIYEVA
