Məişət zorakılığına məruz qalmış qadınlara ilkin yardımın edilməsi vacib amillərdəndir. Qadın uşaqlarla təkbaşına qaldıqda və ya evdən qovulanda ona dost-tanışı və ya doğmaları tərəfindən yardım edilə bilər. Ancaq elə ailələr var ki, qadın məişət zorakılığına məruz qalsa da, müxtəlif səbəblərdən doğmalarının evinə gedə bilmir. Belə olan halda, həmin qadın ya yoldaşının zorakılığına dözmək məcburiyyətində qalır, ya da həyatına son qoyur.
Bu kimi halların yaşanmaması üçün sığınacaq mərkəzləri mövcuddur, lakin ölkədə onların sayı yetərincə deyil. Yalnız bir neçə vətəndaş cəmiyyəti təsisatının nəzdində sığınacaq mövcuddur. Məlumat üçün bildirək ki, ölkədə 10-dan çox sığınacaq var. Həmin sığınacaqlar da vətəndaş cəmiyyətlərinə məxsusdur. Rəsmi qadın sığınacaq mərkəzi isə birdir.Təbii ki, həmin sığınacaqlarda da zorakılığa məruz qalan şəxs uzun müddət saxlana bilmir. Həm də onların şəraiti buna imkan vermir. Bəzi hallarda qeyri-dövlət yardım mərkəzləri öz fəaliyyətlərini davamlı olaraq təşkil edə bilmir. Əsas problem də onların maliyyələşdirilməsi ilə bağlı olur.
Xatırladaq ki, 2010-cu ildə ölkə başçısı İlham Əliyev tərəfindən məişət zorakılığının qarşısının alınması ilə bağlı qanun imzalanıb. Bu illər ərzində bəzi işlər görülüb. Bu qanuna sığınacaqların yaradılması və idarə olunması da daxildir.
Qeyd etdiyimiz kimi, ölkədə sığınacaqların sayı kifayət qədər deyil. Bölgələrdə zorakılığa məruz qalmış qadınlar üçün sığınacaqlar, demək olar ki, yox səviyyəsindədir.
- Fatimə Hacıbəyli: “Hazırda məişət zorakılığından əziyyət çəkənlər üçün sığınacaqların sayı azdır”
“Vəfa” Sosial İctimai Birliyinin sədri Fatimə Hacıbəyli qeyd etdi ki, hazırda məişət zorakılığından əziyyət çəkənlər üçün sığıncaqların sayı azdır: “Bir sıra ölkələrdə dövlət sığınacaqları mövcuddur. Ölkəmizdə dövlət sığınacaqlarının yaradılmasına ehtiyac var. Bu sığınacaqlara məişət zorakılığından əziyyət çəkənlər gəlir. Ümumiyyətlə, hər xırda konfliktə görə sığınacağa gəlmək düzgün deyil”.
Həmsöhbətimiz hesab edir ki, sığınacaqların tək paytaxtda deyil, bütün rayonlar üzrə yaradılmasına ehtiyac var: “Nəzərə almaq lazımdır ki, bəzi şəxslər rayondan Bakıya gələ bilmir. Bu cür şəxsləri nəzərə alıb, bölgələrdə də dövlət sığınacaq mərkəzi yaradılmalıdır.
Ümumiyyətlə, Azərbaycan mühiti üçün düşünmə evlərinin yaradılmasına ehtiyac var. Əgər orada təqib yoxdursa, sadəcə başqa şəxslərin müdaxiləsi ilə ailədə problem yaranıbsa, həmin düşünmə mərkəzində mütəxəssisin köməkliyi ilə o şəxs öz həyatına yenidən baxa bilər, ailə münasibətlərində baş verən hadisələrin təhlili üçün imkan yaranar. Təhlükəsiz sığınacaq isə dövlət sığınacağı olmalıdır. Düzdür, vətəndaş cəmiyyəti olaraq bizdə təhlükəsizlik tədbirləri üçün şərait yaradılıb. Ancaq böyük təhlükələr üçün dövlət sığınacaqlarının yaradılması vacibdir”.
Birlik sədri onu da əlavə etdi ki, bu gün məişət zorakılığından əziyyət çəkənlərin sayı az deyil. Onların arasında elələri var ki, QHT-lər tərəfindən yaradılmış sığınacaq mərkəzlərindən ya xəbərləri yoxdur, ya da həmin mərkəzlərin dövlət nəzarətində olmadığını bildiyi üçün ora getməyə ehtiyat edir. Bu səbəbdən dövlət sığınacaq mərkəzlərinin sayının artırılmasına ehtiyac var: “Hansısa zorakılığa, şiddətə məruz qalan biçarələr, ən azı, küçələrdə qalmaz, pis yollara düşməz, ölkədən getməz, intihar etməzlər. İnsan əlacsız, ümidsiz qaldıqda, döyəcəyi qapı olmadıqda təhlükəli addımlar ata bilər. Belə sığınacaqlar fəaliyyət göstərərsə, o da mümkündür ki, köməksiz şəxs daimi sığınacağın sakini olmasın. Müəyyən bir müddətdə özünü toparlayandan sonra geriyə qayıtmaq imkanı qazansın”.
- Aytəkin Kamranqızı: “Sığınacaqların tək paytaxtda deyil, bölgələrdə də yaradılmasına ehtiyac var”
Sosioloq Aytəkin Kamranqızı bildirdi ki, zorakılıqdan əziyyət çəkənlər üçün sığınacaqların sayı artırılmalıdır: “Dövlət sığınacaqlarının yaradılmasının əsas məqsədi zorakılığa məruz qalan, eləcə də müxtəlif səbəblərdən oraya yerləşdirilən vətəndaşlara yüksək keyfiyyətli xidmətin göstərilməsidir. Bu, Azərbaycanda aktual problemlərdən biridir. İstər evdə, istər məktəbdə, istərsə də kənar yerlərdə məişət zorakılığına məruz qalan uşaqlar tam təhlükəsiz və keyfiyyətli xidməti göstəricilərə malik olan sığınacaqlara yerləşdirilməlidirlər. Bunun üçün də dövlət büdcəsindən maliyyələşən sığınacaqlara ehtiyac var. Bu sığınacaq cinsindən, yaşından asılı olmayaraq, zorakılığa məruz qalan bütün şəxslərin təhlükəsiz evinə çevrilməlidir. Sığınacaqların tək paytaxtda deyil, bölgələrdə də yaradılmasına ehtiyac var”.
Günel CƏLİLOVA
