Ermənistanda hakimiyyət və kilsə arasında qarşıdurma son günlərdə yenidən şiddətlənməkdədir. Erməni Apostol Kilsəsi artıq hakimiyyəti keşişlərə qarşı açıq düşmənçilikdə ittiham edir. Bu xüsusda kilsənin yaydığı bəyanatada qeyd olunur ki, ölkənin hakimiyyət orqanları ruhaniləri təqib etməklə, səlahiyyətlərindən sui-istifadə edərək, repressiyalar həyata keçirməklə, din xadimlərini və kilsə tərəfdarlarını nüfuzdan salmaqla Erməni Apostol Kilsəsini məhv etmək üçün bədnam plan həyata keçirir.
Qeyd edək ki, bu fonda bütün ermənilərin katolikosu II Qareginin sədrliyi ilə Erməni Apostol Kilsəsinin yepiskopları və yeparxiya rəhbərlərinin toplantısı keçirilib. Burada Araqatsotn yeparxiyasında baş verən hadisələrə xüsusi diqqət yetirilib. Bu kontekstdə yayılan bəyanatda qeyd olunur ki, baş verən hərəkətlər dindarların dini hisslərini təhqir edir, kilsə qapılarının bağlanmasına və ruhanilərin olmaması səbəbindən planlaşdırılan mərasimlərin (vəftiz, toy, yas mərasimləri) ləğv edilməsinə səbəb olur: “Baş verənlərə görə məsuliyyət uzun müddətdir kilsəyə və ruhanilərə qarşı nifrət və dözümsüzlük səpən, əsrlər boyu mövcud olan kilsə nizamına açıq şəkildə müdaxilə edən hazırkı hökumətin və şəxsən baş nazirin üzərinə düşür”. Din xadimləri məhkəmə və hüquq-mühafizə orqanlarını qanun çərçivəsində ciddi fəaliyyət göstərməyə, məmurların özbaşınalıqlarına yol verməməyə çağırır. Bəyanatda deyilir ki, dövlət institutları milli təhlükəsizliyə xidmət etməli, cəmiyyətin rifahına kömək etməli, qisas alətinə çevrilməməli, daxili qarşıdurmalara səbəb olmamalıdır. Yepiskoplar həmçinin din xadimlərini və möminləri imanda və duada sabit olmağa, təhdid və təhlükələrdən qorxmamağa, ədalətsizlik və qanunsuz hərəkətlərə var gücü ilə müqavimət göstərməyə çağırır: “Biz məhbusların azad edilməsi, ölkənin və Erməni Apostol Kilsəsinin qorunub saxlanması üçün dua edirik”. Qeyd edək ki, oktyabrın 15-də təhlükəsizlik qüvvələri Araqatsotn Yeparxiyasının rəhbəri yepiskop Mkrtiç Proşyan da daxil olmaqla 13 din xadimini saxlayıb. Yepiskop da daxil olmaqla üç saxlanılan şəxs barəsində cinayət işi başlanıb. Onlara vətəndaşları ictimai toplantılarda iştirak etməyə məcbur etmə ittihamı ilə yanaşı, “etibardan sui-istifadə etməklə özgənin əmlakını mənimsəmə, külli miqdarda və vəzifə səlahiyyətlərindən istifadə etməklə törədildikdə” və “vəzifə mövqeyindən istifadə etməklə seçki hüquqlarının həyata keçirilməsinə mane olma” maddələri ilə ittiham irəli sürülüb. Erməni mediası yazır ki, hakimiyyətin ruhanilərə hücumu bütün yeparxiyanı iflic vəziyyətinə salıb. Burada istehza ilə diqqət ona yönəldilir ki, Mkrtiç Proşyanın işi o qədər "dövlət əhəmiyyətlidir" ki, onun üçün yaradılmış istintaq qrupu 54 müstəntiqdən ibarətdir. Yepiskopun vəkili Yerem Sarkisyan bildirib: “Bu 54 müstəntiq heç nəyi şansa buraxmadan Erməni Apostol Kilsəsi ilə bağlı məsələlər üzərində işləyir. Bu, Ermənistan üçün görünməmiş haldır”. Bununla belə, Proşyan adi yepiskop deyil, II Qareginin qardaşı oğludur. Xatırladaq ki, Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan son bir neçə aydır ki, II Qareginini korrupsiyada və subaylıq andını pozmaqda ittiham edərək, dövlət çevrilişi cəhdində iştirakına eyham vuraraq onu istefaya məcbur etməyə çalışır. Onunla yanaşı, Araqatsotn yeparxiyasının kanserliyinin rəhbəri keşiş Qaregin Arsenyan bir ay müddətinə həbs edilib. Təhlükəsizlik rəsmiləri hesab edir ki, o, cinayətlərin törədilməsində Proşyana kömək edib. Qalan məhbuslara şahid statusu verilib.
Erməni Apostol Kilsəsi bildirir: “Araqotn yeparxiyasının başçısının, onun keşişlərinin və əməkdaşlarının qanunsuz cinayət təqibi hakimiyyətin başlatdığı mütəşəkkil anti-kilsə kampaniyasının növbəti təzahürüdür. Bu cür hərəkətlər açıq-aydın bədxah bir məqsəd güdür: kilsənin normal fəaliyyətini iflic etmək, onun nüfuzunu sarsıtmaq, ümumi cəmiyyət arasında qorxu mühiti yaratmaq”. Bundan başqa, Erməni Apostol Kilsəsi hesab edir ki, Ermənistan hakimiyyəti bu cür repressiv tədbirlərdən istifadə etməklə din azadlığı hüququnu kobud şəkildə pozur, dindarların dini hisslərini təhqir edir, nifrət toxumu səpmək və düşmənçilik salmaqda davam edir, sosial parçalanmanı dərinləşdirir. Buna baxmayaraq, kilsə öz təmsilçilərini təxribatlara boyun əyməməyə və keşişləri qorumağa çağırır.
Öz növbəsində, hakimiyyət orqanları Proşyanın evində apardıqları axtarışların nəticələri barədə məlumat veriblər. Hüquq-mühafizə orqanlarının əməkdaşları avro, dollar, rubl və dram bağlamaları aşkar ediblər. Baş nazirin aparat rəhbəri Arayik Arutyunyan təhlükəsizlik fotolarından birində mövhumata görə şans gətirəcəyi ehtimal edilən iki dollarlıq əskinasa diqqət çəkib: “Bu insanlar Allaha inanmaq əvəzinə boş şeylərə inandıqları halda necə dəli olmayasan! Onlar İsa Məsihin davamçıları deyil, onlar Ceffersonun (iki dollarlıq əskinasda təsvir olunan üçüncü ABŞ prezidenti) davamçılarıdır”. Politoloq Tiqran Köçəryan hesab edir ki, hakimiyyət katolikosun ətrafını həbs etməklə kifayətlənəcək, lakin II Qaregini rahat buraxacaq: “Erməni ənənələrinə görə II Qareginə birbaşa hücum etmək çətindir. Bunun əvəzinə Paşinyan alternativ kilsə yaratmağa cəhd edə bilər”. Hazırda Erməni Apostol Kilsəsinin üç yeparxiyasının rəhbərləri hazırda dəmir barmaqlıqlar arxasındadır: Araqatsotndan Proşyan, Şirakdan Mikael Ajapaxyan və Tavuşdan Baqrat Qalstanyan. Ajapaxyan dövlət çevrilişinə çağırışa görə 2 il, Qalstanyan isə üsyan hazırlamağa görə 15 ilə qədər həbs cəzası ala bilər. Xatırladaq ki, oliqarx Samvel Karapetyan kilsənin müdafiəsi üçün ilk çıxış edənlərdən olub. Konkret olaraq o bəyan edib ki, parlament müxalifəti Paşinyanı sakitləşdirə bilməsə, başqa üsullara əl atacaq. Buna cavab olaraq Ermənistan hakimiyyəti Karapetyanı dövlət çevrilişinə çağırışda ittiham edib və həbs edib. Onu 5 ilə qədər həbs gözləyir. O, artıq 110 gündən çox dəmir barmaqlıqlar arxasında yatıb və oktyabrın 15-də onun həbs müddəti daha bir ay uzadılıb. Karapetyan həbsdə olduğu müddətdə Paşinyan ona məxsus olan “Ermənistanın Elektrik Şəbəkələri”nin milliləşdirilməsi prosesinə başlayıb.
Tahir TAĞIYEV