Rusiya da Minsk Qrupunun üzərindən xətt çəkdi
ATƏT-in Minsk Qrupunun dirçəldilməsi ilə bağlı Ermənistanın cəhdlərinə növbəti sərt zərbə Rusiyadan gəlib. Şimal qonşumuz bəyan edir ki, Minsk Qrupunun fəaliyyəti mümkünsüzdür. Rusiyanın bu mövqeyi ABŞ Dövlət katibinin Avropa və Avrasiya məsələləri üzrə köməkçisi Karen Donfridin açıqlamalarından sonra səslənib.
Qeyd edək ki, bu günlərdə Cənubi Qafqaz ölkələrinə səfər edən Karen Donfrid “Azatutyun” radiosuna müsahibəsində bildirib ki, Vaşinqton əvvəlki kimi ATƏT-in Minsk Qrupu həmsədrliyi prosesinə sadiqdir: “ABŞ Dağlıq Qarabağ məsələsində vacib rol oynayan Minsk Qrupu həmsədrlərindən biridir. Biz əvvəlki kimi bu prosesə sadiqik. Biz Avropa İttifaqının vacib rol oynadığını da görürük. Ona görə də hesab edirəm ki, bu, region üçün vacib məqamdır və biz sülhə nail olmaqda Ermənistana kömək üçün mümkün olanı edəcəyik”. Dövlət katibinin köməkçisi Vaşinqtonun Ukraynaya qarşı müharibə fonunda Minsk Qrupunda həmsədrlik formatını dayandırması fikrilə razılaşmayıb: “Bu doğru deyil. ABŞ bəyan edir ki, Minsk Qrupunun həmsədrliyi prosesini dəstəkləyir. Biz əvvəlki kimi, bunu özəlliklə Qarabağ məsələsində vacib format hesab edirik. Sülhü irəli aparmaq üçün müxtəlif formatları qoruyub saxlamağımız çox vacibdir. Bunu gələcəkdə də edəcəyik”. Minsk Qrupunun rolunun bitməsinə dair Azərbaycanın bəyanatlarına gəlincə, Donfrid bu mövzunun Bakıda Azərbaycan prezidenti İlham Əliyevlə görüşdə qaldırıldığını bildirib: “Azərbaycan Minsk Qrupunun həmsədrliyini dəstəkləmir. Birləşmiş Ştatlar dəstəkləyir, bu prosesdə iştirak edir və bunu davam etdirəcək… Mənim Azərbaycan prezidenti ilə söhbətimdə xeyli mövzudan danışdıq, ATƏT-in Minsk qrupunun həmsədrliyinə də toxunduq”. İndi Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin rəsmi nümayəndəsi Mariya Zaxarova ABŞ Dövlət katibinin köməkçisinin ATƏT-in Minsk qrupunun fəaliyyətini dəstəkləməsi ilə bağlı açıqlamasına münasibət bildirərkən olduqca maraqlı məqamlara toxunub: “ABŞ Dövlət katibinin köməkçisi Karen Donfridin bəyanatının səmimiliyinə şübhə edirəm. Vaşinqton və Paris həqiqətən də ATƏT-in Minsk Qrupu həmsədrlərinin unikal vasitəçilik formatını vacib hesab etsəydi, fevralın 24-dən nümayişkaranə şəkildə heç bir məsləhətləşmə aparılmadan Minsk Qrupunun Rusiyadan olan həmsədri ilə təmasları kəsməzdilər. Bununla da Minsk Qrupu üçlüyünün işinə sağalmaz ziyan vurulub. İndi isə belə danışırlar. İndiyə kimi onların bu məlum addımının səbəbi ilə bağlı aydın izahat verilməyib. Zəmanət yoxdur ki, onların bu cür hərəkətləri bir daha təkrarlanmayacaq. Özünü guya heç nə baş verməyib kimi aparmaq, sadəcə olaraq, alınmayacaq. Yeni reallığı nəzərə almaq lazım olacaq. Düşünürəm ki, “stavkalar” bizi təcrid etməyə qoyulmuşdu, lakin onlar yanıldılar, səhv hesabladılar, öz konsepsiyaları ilə uğursuz oldular, bizdən özlərini təcrid etdilər. Xarici dünya Avroatlantika ilə məhdudlaşmır. Rusiya tərəfi Azərbaycanla Ermənistan arasında münasibətlərin normallaşmasında hamıdan çox maraqlıdır. Rusiya tərəfi ayrı-ayrı xarici oyunçuların siyasiləşdirilmiş addımlarının regionda sülh və sabitliyin bərpa olunması ilə bağlı səyləri pozmasına imkan verə bilməz”.
Beləliklə, Rusiyanın da yanaşması budur ki, Minsk Qrupunun fəaliyyət göstərməsi artıq mümkünsüzdür. Xatırladaq ki, Ermənistan münaqişənin həllini Minsk Qrupu çərçivəsində görmək istədiyini təkidlə bəyan edir. Azərbaycan isə 44 gün davam edən İkinci Qarabağ müharibəsi vaxtı və ondan sonra da Minsk Qrupunun fəaliyyətini tənqid edib. Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev “Qlobal dünya düzəninə təhdidlər” mövzusunda keçirilən IX Qlobal Bakı Forumunun açılış mərasimində çıxışı zamanı qrupla bağlı bildirib ki, ATƏT-dən mandat alan Minsk Qrupu 28 il ərzində heç bir nəticə əldə etməyib. Ona görə də Azərbaycan Qarabağ münaqişəsini həll edəndən sonra Minsk qrupuna ehtiyac qalmayıb. Dövlət başçısı qeyd edib ki, xüsusilə Rusiya-Ukrayna müharibəsindən sonra Minsk Qrupunun üç həmsədrinin görüşünün mümkünsüzlüyünü hamı anlayır: “Biz artıq Minsk qrupu həmsədrlərinin institutunun fəaliyyət göstərməyəcəyi ilə bağlı mesajlar almışıq. Onlar artıq təqaüd yaşına çatıblar. Biz artıq Minsk qrupu həmsədrlərinin institutunun fəaliyyət göstərməyəcəyi ilə bağlı mesajlar almışıq. Onlar artıq təqaüd yaşına çatıblar. Beləliklə, mövqeyimizi bildirmək istəyirəm ki, Ermənistanda və ya hər hansı başqa ölkədə Minsk Qrupu ilə bağlı hər hansı spekulyasiya Azərbaycanda yalnız qıcıq oyadır. Biz münaqişəni həll etdik. Minsk Qrupu tərəfindən hazırlanan Madrid prinsipləri yerinə yetirilib. İndi biz Ermənistanla münasibətləri normallaşdırmaq yolları barədə düşünməliyik, sülh sazişi imzalamalıyıq”. Xatırladaq ki, Rusiya xarici işlər naziri Sergey Lavrovun Minsk Qrupunun taleyi ilə bağlı dedikləri azı üç onillikdir fəaliyyət göstərən bu qrupun taleyini sual altına alıb. Ermənistanın xarici işlər naziri Ararat Mirzoyanla bu ilin aprelində Moskvada keçirilən birgə mətbuat konfransında Rusiya xarici işlər naziri deyib ki, ATƏT-in Minsk Qrupu həmsədrlər üçlüyünün gələcək taleyi məlum deyil. Sergey Lavrovun sözlərinə görə, bunun səbəbi ABŞ və Fransanın mövqeyidir: “Bizim ABŞ və Fransa, necə deyərlər, tərəfdaşlarımız rusofob məstliyi ilə Rusiya Federasiyasına aid olan nə varsa, ləğv etməyə çalışaraq bəyan ediblər ki, bizimlə bu formatda ünsiyyət saxlamayacaqlar. Bu onların səlahiyyətidir, əgər onlar Qarabağda və ümumiyyətlə Zaqafqaziyada tənzimləmə üzrə maraqlarını qurban verməyə hazırdırlarsa, bu onların seçimidir”. Bütün bunlar bir daha təsdiq edir ki, Ermənistan, bütün istəklərinə rəğmən, bir daha Minsk Qrupu formatını görməyəcək.
Tahir TAĞIYEV
