Rəşad Bayramov: “Türkiyənin öz prinsiplərinə sadiq qalacağına inamımız çoxdur”
Türkiyə və Ermənistan xüsusi nümayəndələrinin Moskva görüşünə dair hər iki tərəfin rəsmi açıqlamasında bir cümlə xüsusilə diqqət çəkirdi: “Tərəflər ilkin şərt olmadan münasibətlərin normallaşması istiqamətində danışıqları davam etdirəcək”.
“İlkin şərtin olmaması” İrəvan üçün Ankara qarşısında əldə etdiyi uğurdur: xüsusi nümayəndə Ruben Rubinyan da bu gün parlamentin iclasında “agent” ittihamlarına qarşı bu detalı müdafiə üçün istifadə etdi. Və sual yaranır: Ankara normallaşma prosesində irəli sürdüyü şərtlərdən, xüsusilə Zəngəzur dəhlizindən imtina edib?
Tərəflərin Moskvada görüşdüyü gün – yanvarın 14-də Nikol Paşinyanın Arazdəyən-Mehri dəmir yolu xəttinin (dəhlizin bir hissəsi) bərpası üçün işçi qrupun yaradılması barədə qərarı “şərtsiz” danışıqlarla bağlı fərqli ehtimalı önə çıxarır:
- Kulis danışıqlarında İrəvan Ankaranın birinci şərtini qəbul edib: Paşinyanın qərarı bu fikri daha da gücləndirir;
- Tərəflər Paşinyan hakimiyyətinin daxildə üzləşə biləcəyi reaksiyanı nəzərə alaraq, rəsmi açıqlamaya “ilkin şərt olmadan” qeydinin daxil edilməsinə razılaşıblar və bu, normallaşma prosesinin davamlı olmasına hesablanıb.
Ermənistan parlamentinin iclasında Türkiyə ilə danışıqlara verilən reaksiya da göstərir ki, Paşinyan müharibədən sonrakı reallıqlar üzrə hərəkət etmək istəyir.
Türkiyə ilə Ermənistan arasındakı münasibətlərin “ilkin şərt olmadan” davamı barədə səslənən ehtimallar haqda ekspertlər nə düşünür?
Politoloq Rəşad Bayramov “Bakı-Xəbər”ə açıqlamasında bildirdi ki, Ermənistanın Türkiyə üzrə xüsusi nümayəndəsi Ruben Rubinyan İrəvan-Türkiyə ikitərəfli münasibətlərinin normallaşdırılması imkanlarına dair daha məzmunlu müzakirələr gözləndiyini deyib:
“O bildirir ki, gündəm kifayət qədər ciddi və məzmunlu olarsa, o zaman müxtəlif görüşlər və ya onların keçirilməsi formatları haqqında düşünə bilərlər. Onun sözlərinə görə, rəsmi İrəvan substantiv danışıqların aparılmasında maraqlıdır. Əsl problem, ilk növbədə sərhədlərin açılmasıdır. İkincisi, diplomatik münasibətlərin qurulması. Ermənistan bunların reallaşması üçün əlindən gələn nə varsa edir. Türkiyənin şərtləri bəllidir və onlardan imtina etdiyini deməyib. Türkiyə dövləti Ermənistanın qarşısına birmənalı şərt qoyur ki, ikili münasibətlərin bərpası Azərbaycanla normal əməkdaşlıqdan asılıdır. Ermənilər Azərbaycanın suverenliyini rəsmən tanımalıdır. Nəhayət, rəsmi Bakı ilə İrəvan yekun sülh sazişinə imza atmalıdır. Bu şərtlər reallaşmadan münasibətlərin normallaşmasını gözləmək mümkünsüzdür. Ermənilər tarix boyu türk millətinin başına oyun açıb, çoxsaylı qətliamlar, soyqırımlar törədib. Əfsuslar ki, ermənilər bu gün də öz çirkin niyyətlərindən əl çəkməyiblər. Ona görə də məsələyə kompleks şəkildə yanaşılmalıdır. Əlaqələr yaranacaqsa, hər məsələ nəzərə alınmalı, İrəvan öz səmimiyyətini sübuta yetirməlidir. Türkiyənin isə öz prinsiplərinə sadiq qalacağına inamımız çoxdur”.
Məhəmmədəli QƏRİBLİ
