Pandemiya bütün ölkələrdə sənayeni daha pis vurdu, Azərbaycanda isə cəmi 3 faiz...
Koronavirus pandemiyası əksər dünya ölkəsində daha çox sənaye sektorunu vurub. Məsələ ondadır ki, sənaye sektoru iqtisadiyyatın bel sütünu olduğu üçün, pandemiyanın yaratdığı fəsadlar bu sahədə özünü daha çox göstərib. Nəticədə istehsalın azalması daha çox sənaye sektorunda özünü göstərib.
Bu səbəbdən inkişaf səviyyəsindən asılı olmayaraq, bir sıra ölkələrdə sənaye məhsullarının istehsalında azalma 10 faizdən aşağı deyil. Elə ölkələr var ki, hətta orada sənaye istehsalı 15 faizədək özünü göstərib. İxracatında sənaye məhsulları əsas yer tutan ölkələrdə azalma daha çox özünü göstərir.
Ancaq pandemiya ilə əlaqədar sözügedən çətinliklərə baxmayaraq, Azərbaycan bu baxımdan digər ölkələrlə müqayisədə daha yaxşı vəziyyətdədir. Ona görə ki, ötən müddət ərzində sənaye məhsulu istehsalı 3 faizdən bir az çox azalıb. Belə ki, bu ilin yanvar-avqust aylarında Azərbaycanda sənaye məhsulu istehsalı 3,1 faiz azalıb. Belə ki, Azərbaycanın sənaye müəssisələri və bu sahədə fəaliyyət göstərən fərdi sahibkarlar tərəfindən 2020-ci ilin yanvar-avqust aylarında 24,7 mlrd. manatlıq və ya 2019-cu ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 3,1 faiz az sənaye məhsulu istehsal edilib. Özü də bu azalma neft-qaz sektorunda məhsul istehsalının 4,9 faiz azalması hesabına baş verib, sənayenin qeyri neft-qaz sektorunda isə məhsul istehsalı 13,6 faiz artıb.
Göründüyü kimi, Azərbaycanda sənaye istehsalında qeydə alınan azalma digər ölkələrlə müqayisədə elə də böyük deyil.
- “Ölkə rəhbərliyi tərəfindən pandemiya dövründə elə tədbirlər həyata keçirildi ki...”
Məsələyə münasibət bildirən iqtisadçı-ekspert Fuad İbrahimov Azərbaycanda sənaye istehsalında qeydə alınan azalmanın elə də böyük olmamasını bir sıra amillərlə əlaqələndirdi: “Əvvəla 2015-ci ildə baş verən iki devalvasiyadan sonra Azərbaycanda qeyri-neft sektorunun inkişafına dair ölkə rəhbərliyi tərəfindən bir sıra qərarlar verildi. Əsas məqsədlərdən biri də ölkədə sənayenin inkişaf etdirilməsi idi. Müəyyən müddətdən sonra sözügedən qərarların icra mexanizminə start verildi. Sözügedən icra mexanizmlərinin işə salınması əsasən 2018-2019-cu illərə təsadüf edir. Hətta 2019-cu ilin 4-cü rübünü biz kifayət qədər böyük yüksəlişlə başa vurduq. Sadəcə olaraq, 2020-ci ildə bütün dünyada vüsət alan koronavirus pandemiyası iqtisadi artımı tormozladı. Ancaq digər ölkələrə baxanda, Azərbaycanda sənaye istehsalında azalma əmsalı elə də böyük olmadı. Bu, ilk növbədə, onunla bağlıdır ki, pandemiya Azərbaycanı dinamik inkişaf dövründə haqlayıb. Başqa bir tərəfdən, 2015-ci il devalvasiyasından sonra Azərbaycan iqtisadiyyatında elastiklik yaranıb. Yəni hər hansı zərbəyə iqtisadiyyat uyğunlaşır. Bununla yanaşı, ölkə rəhbərliyi tərəfindən pandemiya dövründə elə tədbirlər həyata keçirildi ki, bütün bunlar dolayısı ilə sənayedə daha çox azalmanın baş verməsinin qarşısını aldı. Yəni üç göstərici bu məsələdə mühüm rol oynadı. Birincisi, 2015-ci ildən sonra Azərbaycan iqtisadiyyatında elastiklik yaranıb. Bu kimi çətinliklərə iqtisadiyyat uyğunlaşıb. İkincisi, Azərbaycanın qeyri-neft sektoru inkişafdadır. Üçüncüsü, görülən tədbirlərin optimal olması az itkiyə məruz qalmağımıza səbəb olub”.
Ekspertin fikrincə, bütün bunlar həm də o deməkdir ki, Azərbaycan pandemiyadan az itki ilə çıxacaq.
Vidadi ORDAHALLI
