Akif Nəsirli: “Dəyişiklik dövlət idarələrini, orta və ali təhsil müəssisələrini, eləcə də tibb müəssisələrini əhatə edəcək”
Məlum olduğu kimi, bu ilin əvvəlində Bakı şəhərində və ətraf ərazilərdə nəqliyyat infrastrukturunun təkmilləşdirilməsi məqsədilə dövlət orqanları, təhsil və tibb müəssisələrinin iş rejiminin dəyişdirilməsi barədə Dövlət Proqramı qəbul edilib.
Proqrama əsasən, 2025-2026-cı illərdə dövlət qurumları, təhsil və tibb müəssisələri, eləcə də digər hüquqi və fiziki şəxslərin iş rejimi dəyişkən iş qrafiki əsasında təşkil ediləcək. Bunun üçün aidiyyəti dövlət qurumlarına təhlillərin aparılması və müvafiq siyahıların təsdiq edilməsi barədə tapşırıq verilib.
Bəllidir ki, dərslərin başlaması ilə paytaxt yollarında hər gün saatlarla davam edən tıxaclar yaranır. Məktəbli avtobusları layihəsi hələlik pilot qaydada bəzi məktəblərdə tətbiq edildiyindən, tıxac problemi həllini tapmayıb. Dəyişkən iş qrafikinin tətbiqi isə bu problemin aradan qaldırılması istiqamətində atılan əsas addımlardan biri hesab olunur.
Maraqlıdır, iş vaxtları dəyişir, bu kimlərə təsir edəcək? Bunun nə kimi müsbət, mənfi tərəfləri olacaq?
“Proqram düzgün tətbiq olunduğu təqdirdə nəqliyyat sıxlığını əhəmiyyətli dərəcədə azaldacaq, ictimai nəqliyyatın səmərəliliyini artıracaq”
Liberal İqtisadçılar Mərkəzinin sədri Akif Nəsirli “Bakı-Xəbər”ə şərhində bildirdi ki, Dövlət Proqramına əsasən, yaxın iki il ərzində paytaxtda fəaliyyət göstərən müxtəlif qurumların iş vaxtı mərhələli şəkildə dəyişdiriləcək.
Ənənəvi 09:00–18:00 iş rejimi artıq bütün sahələr üçün ümumi qayda kimi qalmayacaq. Bunun əvəzində dövlət qurumları, məktəblər və tibb müəssisələri “dəyişkən iş qrafiki” prinsipi ilə fəaliyyət göstərəcək. Bu, bəzilərinin işə 08:00-da, digərlərinin isə 10:00-da başlaması deməkdir: “Beləliklə, səhər və axşam saatlarında küçələrə eyni anda minlərlə insanın çıxmasının qarşısı alınacaq, ictimai nəqliyyatın yükü bərabər paylanacaq. Bu qaydanın kimlərə təsir edəcəyinə gəlincə, bildirim ki, dəyişiklik dövlət idarələrini, orta və ali təhsil müəssisələrini, eləcə də tibb müəssisələrini əhatə edəcək. Bu o deməkdir ki, nazirliklər, agentliklər, komitələr və bələdiyyələr fərqli qrafiklərlə işləyəcək, məktəblərdə dərs saatları yenidən tənzimlənəcək, səhər növbələri daha erkən, ikinci növbələr isə daha gec başlaya bilər. Poliklinikalarda və xəstəxanalarda qəbul saatları genişləndiriləcək, səhər və axşam növbələri daha çevik şəkildə təşkil olunacaq.
Dolayı təsir özəl sektora da yayılacaq. Çünki bir çox şirkət və müəssisə dövlət qurumlarının iş vaxtına uyğun fəaliyyət göstərməyə məcbur qalacaq.
Proqramın əsas üstünlüyü, şübhəsiz, nəqliyyat tıxaclarının azalması ilə bağlıdır. Hazırda Bakı yollarında ən böyük sıxlıq səhər saat 08:00–09:30 və axşam 17:30–19:00 aralığında müşahidə olunur. Bu vaxtlarda həm dövlət qulluqçuları, həm tələbələr, həm də şagirdlər eyni anda hərəkət edir.
İş rejiminin dəyişməsi bu yükü saatlara böləcək və yollarda hərəkət axını bərabərləşəcək.
Bundan başqa, ictimai nəqliyyat sisteminə təzyiq azalacaq, metrolar və avtobuslar pik saatlarda həddən artıq dolmayacaq. Enerji və resurs sərfiyyatı daha balanslı olacaq — eyni vaxtda bütün müəssisələrin işləməməsi elektrik və istilik sisteminə düşən yükü azaldacaq.
Vətəndaşlar üçün çeviklik yaranacaq, xüsusən uşaqlı ailələr və səhər saatlarında sıxlıqdan qaçmaq istəyən işçilər üçün rahatlıq yaranacaq”.
Həmsöhbətimiz onu da əlavə etdi ki, məlum proqramın icrası bir sıra sosial və təşkilati çətinliklər də doğura bilər: “Əsasən, ailədaxili vaxt nizamı pozula bilər. Ailə üzvlərinin fərqli saatlarda evdən çıxması və qayıtması gündəlik həyatı çətinləşdirə bilər. Dövlət orqanları arasında koordinasiya çətinlikləri yaranacaq. Fərqli iş qrafikləri sənəd dövriyyəsi və görüşlərin təşkilində ləngimələr yarada bilər. Özəl sektor üçün uyğunlaşma problemi yaranacaq. Şirkətlər dövlət orqanları ilə iş apararkən yeni cədvəllərə uyğunlaşmalı olacaq. İnsan faktorunun təsiri - işçilərin bioloji ritminə, yuxu rejiminə və məhsuldarlığına təsir ehtimalı var. Bu səbəbdən keçid mərhələsi tədricən və elmi təhlillərə əsaslanaraq aparılmalıdır”.
Həmsöhbətimiz hesab edir ki, bu proqram Bakı üçün uzunmüddətli strateji addımdır. Dünyanın bir çox böyük şəhərlərində — Sinqapur, London, Tokio və Seulda oxşar sistemlər tətbiq olunur. Məqsəd sadəcə tıxacların qarşısını almaq deyil, həm də şəhərin ümumi həyat ritmini tarazlaşdırmaqdır: “Azərbaycanın paytaxtı da eyni yolla irəliləyir. Nəqliyyatın tənzimlənməsi, ictimai nəqliyyatın modernləşdirilməsi, fərdi avtomobil istifadəsinin azaldılması kimi addımlar bu strategiyanın tərkib hissəsidir. Yəni Bakı və ətraf ərazilərdə iş rejiminin dəyişdirilməsi barədə Dövlət Proqramı yalnız inzibati islahat deyil. Bu, şəhər həyatının yeni mərhələyə keçidi deməkdir. Düzgün tətbiq olunduğu təqdirdə, proqram nəqliyyat sıxlığını əhəmiyyətli dərəcədə azaldacaq, ictimai nəqliyyatın səmərəliliyini artıracaq, vətəndaşların gündəlik hərəkətini asanlaşdıracaq. Ancaq prosesin uğuru aidiyyəti qurumların koordinasiyasından, elmi əsaslı təhlillərdən və ictimai razılaşmadan asılı olacaq. Əks halda, gözlənilən rahatlıq yerini yeni uyğunsuzluqlara verə bilər”.
Günel CƏLİLOVA