"Cənub Qaz Dəhlizi"nin gerçəkləşməsinə doğru böyük addım...

Tarix: 05.03.2016 / 02:29
Bölmə: Siyasət

Anar Kərimov: "Razılaşma layihənin reallaşması baxımından olduqca önəmlidir"

"Artıq hiss edilir ki, Avropa Rusiyanın qaz şantajından canını qurtarmaq üçün var gücü ilə bu layihəni dəstəkləməyə məhkumdur"

Avropa Komissiyası Yunanıstan hökuməti və Trans-Adriatik Boru Kəməri (TAP) konsorsiumu arasında Avropa bazarlarına yeni boru kəmərinin daxil olmasına imkan verən sazişi təsdiqləyib. Avropa Komissiyası sazişi Avropa İttifaqının dövlət yardımı qaydalarına uyğun hesab edib.

Rəqabət siyasəti üzrə məsul komissar Marqret Vestager bildirib ki, bu qərar Yunanıstanda çoxmilyardlıq infrastruktur layihəsinə yolu açır: "TAP Avropa İttifaqına yeni mənbədən qaz çatdıracaq və Cənub-Şərqi Avropanın enerji təhlükəsizliyini artıracaq".

Avropa Komissiyasının enerji birliyi üzrə vitse-prezidenti Maroş Şefçoviç qeyd edib ki, bugünkü qərar "Cənub Qaz Dəhlizi" layihəsinin tamamlanması istiqamətində önəmli addımdır: "Bu həftənin bazar ertəsi günü Bakıda mənim də qatıldığım "Cənub Qaz Dəhlizi" ölkələri nazirlərinin Məşvərət Şurasının iclasında bütün iştirakçı ölkələr və konsorsiumlar tərəfindən layihənin vaxtında tamamlanması üçün qətiyyət nümayiş olunub".

Yunanıstan hökuməti və TAP konsorsiumu arasında "Ev sahibi hökumət" sazişi boru kəmərinin tikintisi, idarəçiliyini və tərəflərin öhdəliklərini müəyyən edir. Sazişə görə, kommersiya əməliyyatları başlayandan 25 il ərzində TAP-a xüsusi vergi rejimi tətbiq olunacaq.

Qeyd edək ki, "Cənub Qaz Dəhlizi" layihəsi Xəzərin Azərbaycan sektorunda yerləşən "Şahdəniz" yatağının ikinci mərhələsi çərçivəsində hasil edilən qazın 3 500 km məsafə qət edərək Avropaya nəqlini nəzərə tutan layihədir. "Cənub Qaz Dəhlizi" üç boru kəmərindən ibarətdir: Cənubi Qafqaz Boru Kəmərinin genişləndirilməsi (CQBK, Azərbaycan və Gürcüstan ərazisi), Trans-Anadolu Boru Kəməri (TANAP, Türkiyə ərazisi), Trans-Adriatik Boru Kəməri (TAP - Yunanıstan, Albaniya, İtaliya). "Cənub Qaz Dəhlizi" layihəsi çərçivəsində ilkin mərhələdə 16 mlrd. kubmetr qaz nəqli nəzərdə tutulur. Bu həcmin 6 mlrd. kubmetri Türkiyəyə, qalan 10 mlrd. kubmetri isə Avropaya ötürüləcək. Layihə çərçivəsində ilk qazın 2018-ci ildə Türkiyəyə təchiz edilməsi planlaşdırılır. Avropaya isə qazın 2020-ci ildə çatdırılacağı gözlənir.

"Cənub Qaz Dəhlizi haqqında Birgə Bəyannamə" 2011-ci il yanvarın 13-də Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev və Avropa Komissiyasının sədri J.M.Barrozu arasında imzalanıb. 2014-cü il sentyabrın 20-də isə Bakıda Səngəçal terminalında Cənubi Qafqaz Boru Kəmərinin təməli qoyulmaqla layihənin birinci hissəsi həyata keçirilməyə başlanıb. 2015-ci il martın 17-də isə Türkiyənin Qars şəhərində Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev, Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan və Gürcüstan Prezidenti Georgi Marqvelaşvilinin iştirakı ilə TANAP-ın təməlinin qoyulması ilə layihənin Türkiyə hissəsinin tikintisinə başlanıb.

TAP Türkiyə-Yunanıstan sərhədindəki Kipoy ərazisindən başlanacaq və Yunanıstan, Albaniya və Adriatik dənizindən keçməklə Cənubi İtaliyaya qədər uzanacaq. Boru kəmərinin uzunluğu 878 km təşkil edir ki, bunun da 545 km-i Yunanıstan ərazisini, 215 km-i Albaniyanı, 105 km-i Adriatik dənizi, 8 km-i isə Cənubi İtaliyanı əhatə edəcək. Boru kəmərinin ən yüksək nöqtəsi Albaniya dağlarında (1 800 metr), ən aşağı hissəsi isə (820 metr) dənizin altında olacaq. Hazırda TAP kəmərinin tikintisinə hazırlıq işləri aparılır. Bu ilin ortasında boru kəmərinin tikintisinə başlanması nəzərdə tutulur.

TAP-ın səhmdarları rolunda BP (20%), SOCAR (20%), "Snam S.p.A." (20%), "Fluxys" (19%), "Enagas" (16%) və "Axpo" (5%) şirkətləri çıxış edir. TAP layihəsinə 5,6 mlrd. avro sərmayə yatırılması nəzərdə tutulur ki, bu məbləğin 2,3 mlrd. avrosu Yunanıstana yatırılacaq.

Əldə olunan bu razılaşmanın TAP-ın gələcək taleyinə nə kimi təsiri olacaq?

Neft məsələləri üzrə ekspert Anar Kərimov qəzetimizə açıqlamasında bildirdi ki, razılaşma layihənin reallaşması baxımından olduqca önəmlidir: "Çünki Yunanıstanı bu məsələdə razı salmaq bir qədər çətinləşmişdi. Əslində, bu layihənin icrasında Yunanıstan tranzit rolunu oynayır. Bilirsiniz ki, Xəzərdəki karbohidrat yataqlarının dünya bazarına çıxarılmasında Azərbaycan şaxələndirilmiş marşrutlara üstünlük verir. Mənzil başına çatmaq və layihənin tam icrası baxımından Yunanıstan önəmli bir ölkədir. Düzdür, orada yaşanan dərin iqtisadi böhran səbəbindən bəzi layihələrin taleyi sual altına düşdü. Ancaq sonradan anladılar ki, bunsuz mümkün deyil. Çünki tranzitə razılıq verməklə Yunanıstan vacib dividendlər əldə etmiş olur. Yunanıstan hökuməti SOCAR (Azərbaycan Dövlət Neft Şirkəti) ilə DESFA qaz operatorunun səhm nəzarət paketinin satışı ilə bağlı danışıqları da birtərəfli şəkildə dayandırmışdı. Sonradan həmin istiqamətdə müzakirələr bərpa edildi. Tərəflər texniki məsələləri nəzərdən keçirib və yaxın zamanda TAP-ın Yunanıstanda layihə işlərinə başlamasına imkan verən növbəti addımları aktivləşdirmək üçün başqa məsələləri həll və müzakirə etmək üçün görüşün keçirilməsi ilə bağlı razılığa gəldilər. Bu razılıq eyni zamanda Yunanıstanla digər Avropa ölkələri arasındakı münasibətləri daha da inkişaf etdirəcək.

Azərbaycan qazının Türkiyə və Yunanıstan üzərindən İtaliyaya nəql olunmasını nəzərdə tutan Trans-Adriatik Boru Xətti (TAP) kəməri Yunanıstanla İtaliya arasında əlaqələri möhkəmlədəcək. Yaxın həftələr ərzində TAP-ın tikintisinə başlanacağı bildirilir. Artıq hiss edilir ki, Avropa Rusiyanın qaz şantajından canını qurtarmaq üçün var gücü ilə bu layihəni dəstəkləməyə məhkumdur".

Məhəmmədəli QƏRİBLİ

DİGƏR XƏBƏRLƏR

Tarix: 13.12.2025 / 19:10

Rusiya xüsusi təyinatlıları Voronejdə Azərbaycan diaspor nümayəndələrinə qarşı əməliyyat keçirdi - saxlananlar var... -VİDEO

Tarix: 13.12.2025 / 17:40

AB Rusiyanın məşhur Valday Klubuna da sanksiya tətbiq etdi…

Tarix: 13.12.2025 / 17:23

Rusiyanın dondurulmuş 210 milyardı təhlükədə - Avroittifaq pulların Ukraynaya verilməsi üçün ilk addımı atdı...

Tarix: 13.12.2025 / 14:30

Bələdiyyə rəhbərliyinin qanunsuz biznesi çiçəklənir...

Tarix: 13.12.2025 / 14:11

Rusiya Xəzəri yeni müharibə meydanına çevirə bilər...

Tarix: 13.12.2025 / 13:52

Rusiyada diaspor rəhbərimizin işi ermənilərə tapşırıldı - təsadüf, ya....

Tarix: 13.12.2025 / 12:44

Müdafiə Nazirliyində hərbi attaşelərlə ilin yekununa dair toplantı keçirildi

Tarix: 13.12.2025 / 12:10

Elçin Əmirbəyov Polşada işgüzar səfərdə olub

Tarix: 13.12.2025 / 01:27

Rusiya-Ukrayna müharibəsi Qara dənizdən sonra Xəzərə də sıçradı – “Lukoil”un iki neft platforması vuruldu...

Tarix: 12.12.2025 / 21:34

Ermənistan AB ilə Aİİ arasında, Rusiya çarəsiz durumda qalıb... Overçuk yenə danışdı...

Tarix: 12.12.2025 / 21:19

Venesuela neft blokadasında - Maduro Belarusdan sığınacaq istədi...

Tarix: 12.12.2025 / 21:05

İrəvanda "Arsax" sözü işlədən media bağlandı...

VİDEO

Tarix: 27.11.2025 / 11:10

Biri ermənini öpür, biri sovet bayrağı qaldırır... Günümüzə baxın! - VİDEO

Tarix: 12.11.2025 / 11:05

Lavrov işdən kənarlaşdırılır, yoxsa oyun qurulur? - VİDEO

Tarix: 21.06.2025 / 08:15

Dünyada xaos böyüyür, Azərbaycana təhlükə də artır... - VİDEO

Tarix: 12.12.2025 / 21:49

Avropa "Yaşıl keçid" istəyir, Azərbaycan buna da hazırdır...

Tarix: 12.12.2025 / 20:25

Bəs deyirdilər Qarabağdan 120 min erməni gedib? - 23 min nə deməkdir?

Tarix: 12.12.2025 / 18:08

Emin Əmrullayevin hədəfi doğru, seçdiyi üsul mübahisəli...

Mədəni-maarif proqramları Azərbaycan cəmiyyətinin rifahı üçün strateji əhəmiyyət daşıyır