Bakı, Moskva, Astana və Daşkənd enerji kvarteti yaradıldı...
Bu günlərdə Bakıda keçirilən “Enerji sektorunda rəqəmsallaşma, sənaye təhlükəsizliyi və satınalmalar” konfransı çərçivəsində Rusiya, Azərbaycan, Qazaxıstan və Özbəkistanın neft-qaz şirkətlərinin nümayəndələri rəqəmsal texnologiyalar və sənaye təhlükəsizliyi sahəsində inkişafa yönəlmiş tərəfdaşlıq sazişi imzalayıblar.
Məsələ ilə bağlı Qazaxıstanın “KazMunayQaz” şirkəti bildirib: “Sənədlər rəqəmsal həllərin işlənib hazırlanması və tətbiqi, o cümlədən texnogen xarakterli fövqəladə halların qarşısının alınması və nəticələrinin aradan qaldırılması üzrə tədbirlər sahəsində təcrübə mübadiləsini nəzərdə tutur”.
Konfransın mövzusu innovativ texnologiyaların tətbiqi, sənaye təhlükəsizliyi səviyyəsinin artırılması, qarşılıqlı faydalı əməkdaşlığın gücləndirilməsi və neft-qaz sənayesinin davamlı inkişafının təmin edilməsi olub. Ekspertlər SOCAR-ı “Tatneft”, “KazMunaiQaz” və “Özbəkneftqaz”la birləşdirən əlaqələrin mühüm əhəmiyyət kəsb etdiyini bildirir. Xüsusən də SOCAR “Tatneft”lə sıx əməkdaşlıq qurub, şirkət rəhbərliyi ötənilki Bakı Enerji Forumunda da iştirak edib. İndi Xəzəryanı ölkələrin neft-qaz sektorunda müştərək işlərin aparılması təşəbbüsü fonunda “Tatneft” Azərbaycanla işbirliyinin genişlənəsinə xüsusi diqqət edir. Məlumdur ki, Rusiya şirkəti SOCAR-a “Tatneft”in texnologiyalarını quruda yerləşən yataqlarda istifadə etməyi təklif edib tezliklə SOCARla bu şirkət arasında kommersiya müqavilələrinin imzalanması gözlənilir. Azərbaycan bir neçə ildir ki, “KazMunayQaz” və “Özbəkneftqaz” ilə də əməkdaşlığı inkişaf etdirir. Xüsusilə, SOCAR Özbəkistandakı “Özbəknefteqaz”a xidmət göstərir. Bununla yanaşı, “SOCAR Trading” Özbəkistanın neft-kimya məhsullarının dünya bazarlarında satışını təmin edir. “KazMunayQaz”la da sıx əlaqələr var. Azərbaycan neft kəmərləri ilə ilk dəfə olaraq “Kaşaqan” neftinin tədarükünə başlanılıb. Planlara əsasən, il ərzində 1,5 milyon ton “Tengiz” neftinə əlavə olaraq “Kaşaqan”dan 0,25 milyon ton neft vurulacaq. Beləliklə, SOCAR ilə Rusiyanın, Qazaxıstanın və Özbəkistanın neft-qaz şirkətləri arasında əməkdaşlığın daim inkişaf etməsi müşahidə edilir. İndi biz bu əməkdaşlığın dərinləşdirilməsinə yönəlmiş daha bir sənəd imzalanıb. Xüsusilə, tərəflər birgə satınalmalar həyata keçirəcəklər. Əməkdaşlıq ilk növbədə, maliyyə risklərinin azaldılmasıdır.
Xatırladaq ki, neft-qaz sahəsində əməkdaşlığın yeni dördtərəfli formatı fonunda Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev Rusiya, Qazaxıstan və Özbəkistandan olan bu sektorun nümayəndələri ilə görüş keçirib. Bu görüşdə dövlət başçısı qeyd edib ki, uğurlu hazırlıq işlərindən sonra çoxtərəfli əməkdaşlığın yeni mərhələsi başlayıb. Azərbaycan lideri, həmçinin dörd ölkənin neft şirkətlərinin çox sıx sənaye əlaqələrinin qurulmasına nail olduqlarını qeyd edib və səylərin belə birləşdirilməsinin vacibliyini bildirib.
İndi tərəflər yeni formatın fövqəladə halların aradan qaldırılmasında şirkətlər arasında qarşılıqlı əlaqəni və birgə cavab qruplarının formalaşdırılmasını, rəqəmsal texnologiyalar və proqram təminatı sahəsində işin optimallaşdırılmasını, birgə satınalmaların təşkilini və müxtəlif sənaye sahələrinin inkişafını nəzərdə tutduğunu vurğulayaraq, bunun digər xarici şirkətlərin də iştirakına açıq olduğunu bildiriblər. Bunlar o fonda baş verir ki, Azərbaycan Mərkəzi Asiya ölkələri ilə enerji əməkdaşlığını genişləndirir. Mərkəzi Asiya regionu və Azərbaycan enerji resurslarının davamlı tədarükünün təmin edilməsində mühüm həlqə hesab olunurlar. Proseslərin gedişi göstərir ki, Azərbaycan Avropanın “yaşıl enerji” keçidinə əsas töhfə verən ölkələrdən birinə çevrilir. Təbii ki, proses ölkə daxilində də dinamik xarakterə malikdir. Hazırda “yaşıl keçid” kontekstində ölkəmizdə elektrik enerjisi istehsalında bərpa olunan mənbələrin payı sürətlə artır. “Yaşıl enerji” sferasında daha bir mühüm məsələ Azərbaycanın digər mənbələrdən də bu enerjinin Avroapya nəqlində tranzit ölkə kimi çıxış edəcəyidir. Bununla əlaqədar olaraq, Xəzər-Qara dəniz-Avropa “yaşıl enerji” dəhlizinin yaradılması üzrə mühüm işlər görülür. Hazırda Azərbaycanla Mərkəzi Asiya ölkələri arasında “yaşıl enerji” sferasında da əməkdaşlıq dinamik şəkildə inkişaf edir. Azərbaycanla Mərkəzi Asiya arasında “yaşıl enerji” sahəsində əməkdaşlıq, həmçinin Xəzər-Qara dəniz-Avropa “yaşıl enerji” dəhlizinin yaradılması bütün iştirakçı ölkələrin enerji təhlükəsizliyini gücləndirməklə yanaşı, energetika sistemləri və iqtisadiyyatları arasında əlaqələri də möhkəmləndirəcək. Eyni zamanda proses Mərkəzi Asiyanın da “yaşıl enerji”yə keçidinə təkan verir və Azərbaycanın da bu prosesdə özünəməxsus rol oynadığı müşahidə olunur. Bütün qeyd edilənlər həm də Azərbaycana uğurlu enerji diplomatiyası həyata keçirməyə imkan verir ki, bu da ölkəmizin dünyada yeri və rolunu daha da gücləndirməyə xidmət edən əsas faktorlardan biri hesab olunur. Enerji resurslarının istehsalı, nəqli artıq ölkəmizin beynəlxalq münasibətlər sistemində mövqeyinə birbaşa təsir edir. Azərbaycan enerji resurslarından iqtisadiyyatının davamlı inkişafı və texnoloji yenilənməsi, əhalinin həyat səviyyəsinin mütəmadi yüksəlməsi üçün uğurla istifadə edib və etməkdədir.
Ramil QULİYEV
