Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyanın “İsgəndər” raketi ilə bağlı məlum açıqlamasından sonra bu ölkə ilə Rusiya arasında qalmaqallı vəziyyət yaranmaqdadır.
Xatırladaq ki, Paşinyan bu günlərdə “1in.am” portalına müsahibəsində ölkənin keçmiş prezidenti Serj Sarkisyanın “İsgəndər” raket kompleksinin 44 günlük Qarabağ müharibəsi zamanı istifadə edilmədiyinə dair eyhamına cavab verib.
Ötən həftə “ArmNews” televiziya kanalına müsahibəsində Serj Sarkisyan demişdi ki, müharibənin 3-4-cü günü Ermənistanın“İsgəndər” raket kompleksindən nə üçün istifadə etmədiyini anlamır. "1in.am" portalı müxbirinin “Sarkisyanın bu eyhamı baş nazirəmi ünvanlanıb” sualını cavablandıran Paşinyan deyib: "Bu eyham mənə ünvanlanmış ola bilər, lakin mən düşünürəm ki, rədd edilmiş Serj Sarkisyan gərək bir çox sualların cavabına bələd olsun və cavabı ona bəlli olan sual verməsin. Qoy soruşsun ki, niyə “İsgəndər”dən buraxılan raket partlamayıb? Yaxud niyə, məsələn, 10 faizi partlayıb?". Bununla Ermənistan baş naziri ilk dəfə olaraq “İsgəndər”in atıldığını etiraf etsə də, onun tam olaraq partlamadığını blidirib. Ermənistanda rusiyameylli media və siyasətçilər Paşinyanın bu sözlərini tənqid edib və baş nazirin “İsgəndər” raketlərinin yararsız olmasına işarə vurmasının Ermənistan-Rusiya münasibətləri üçün faydalı olmadığını bildirib.
Qeyd edək ki, ilk dəfə Qarabağ müharibəsi zamanı “İsgəndər” kompleksinin istifadə olunması barədə Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin keçmiş baş qərargah rəisi Movses Akobyan danışıb. O, ötən ilin noyabrında jurnalistlərlə görüşü zamanı müharibənin son günləri “İsgəndər”lərdən istifadə edildiyini bildirmişdi. Sabiq prezident Sarkisyan isə son müsahibəsində raketlərin Şuşaya yönəldildiyini demişdi. Lakin bugünədək Ermənistanın siyasi və hərbi rəhbərliyi bu raket kompleksindən istifadə edildiyi haqda məlumatları heç vaxt təsdiqləməmişdi. Lakin Paşinyanın açıqlamaları raketdən istifadə olunduğunu göstərir. Bu isə, qeyd olunduğu kimi, həm Ermənistanda rusiyameyyli çevrə, həm də Rusiyanın özü tərəfindən narazılıqla qarşılanır. Hətta Silahlı Qüvvələrin Baş Qərargah rəisinin birinci müavini, general-leytenant Tiqran Xaçatryan bu xüsusda baş nazirə etiraz etdiyinə görə vəzifəsini itirib. Buna səbəb general-leytenantın Nikol Paşinyanın sözlərini ələ salması olub. Xaçatryan jurnalistin “Paşinyanın iddia etdiyi kimi "İsgəndər" raketlərinin 10%-nin partlaması mümkündürmü” sualına əvvəlcə xeyli gülüb, sonra isə deyib: "Əlbəttə mümkün deyil. Necə? "İsgəndər"? Bir atəş? 10%? Bağışlayın, amma bu qeyri-ciddidir". Elə bundan sonra Ermənistan prezidenti Armen Sarkisyan Xaçatryanın vəzifəsindən azad olunması haqqında fərman imzalayıb.
Yuxarıda qeyd olunduğu kimi, Paşinyanın “İsgəndər” raketlərinin yararsız olduğu və Qarabağ müharibəsi zamanı tətbiq edilsə də partlamadığı, yaxud “10 faiz partladığı” haqda bəyanatı Rusiyada şok effekti yaradıb. Çünki söhbət Rusiyanın “dünyada analoqu olmayan” və həmişə Qərbi qorxutmaq üçün istifadə etdiyi silahlardan birindən gedir. Keçmiş senator və hərbçi Frants Klintseviç bildirib ki, Ermənistanın Azərbaycanla müharibədə məğlub olması heç cür Rusiya raket kompleksləri ilə bağlı deyil: “Çünki bu komplekslər ağıllı əllərdə etibarlı silahdır. İrəvanın o sayda “İsgəndər”ləri və onlara aid döyüş sursatları yoxdur ki, prinsipcə onları hansısa real hərbi vəzifənin istifadəsi üçün istifadə edəsən. Üstəlik, bu kompleksləri düzgün istifadə eləmək lazımdır. Paşinyanın bəhs etdiyi uğursuz raket buraxılışına gəldikdə, araşdırmaq lazımdır ki, nə problem olub. Ola bilsin, problem şəxsi heyətin pis hazırlıq keçməsindədir”. "İsgəndər"in yaradıcılarından biri olan Vladimir Kovalyov da Paşinyanı sərt tənqid edib: “Komplekslərimizin işləmədiyini elan edən Paşinyan bunun üçün cavab verməlidir. Baş nazirin silahla bağlı bu qədər ciddi iddialar irəli sürməsi və eyni zamanda məsələnin mahiyyətini bilmədiyini açıq şəkildə etiraf etməsi ləyaqətsizlikdir. Baş nazirin savadsızlığını təcili olaraq aradan qaldırması lazımdır, təhsil proqramı lazımdır. Göründüyü kimi, o ya məktəbdə pis şagird olub, ya da ixrac edilən "İsgəndər"in döyüş başlığının tutumunun ruslardakından 10% aşağı olmağını qulağardına vurub. Moskva bunu heç vaxt İrəvandan gizlətməyib. Ancaq Paşinyan hər şeyi qarışdırıb və Ermənistanın raket döyüş başlığının yalnız 10% partladığını söyləyib. Yəni hər şeyi qarışdırıb. Bu cür absurdluq məşhur erməni zarafatlarında belə yoxdur". İstefada olan polkovnik və Rusiya Müdafiə Nazirliyi yanında İctimai Şuranın üzvü Viktor Baranets isə bildirib ki, həqiqətən erməni hərbçilərinin tətbiq etdiyi “İsgəndər” raketləri partlamayıb. Çünki həmin raketlərdə döyüş başlıqları yox idi və təlim raketləri idi: “Paşinyan kreslosu bərk laxladığı bir vaxtda birdən oyun oynamağı qərara alır: mən günahkar deyiləm, ruslardan “pis” hərbi texnika almışdıq, onlar işə yaramır və ya ancaq 10 faiz partlayır. Üstəlik, Paşinyandan dərhal soruşublar: bu necə olur ki, döyüş başlığının ancaq 10 faizi partlayır? Cavabında deyib ki, bilmir, yəqin 80-ci illərin silahlarıdır, ona görə”. Baranets əlavə edib ki, “İsgəndər”lərin Rusiya ordusunun silahlanmasına qəbul edilməsi 2019-cu ildə ancaq başa çatdırılıb, 2006-cı ildə isə onun silahlanmaya daxil edilməsi başlamışdı: “Nə 80-ci illər? Paşinyan bivecin biridir. Onun bəyanatı baş nazirin bəyanatı deyil, Kaşenko adına kliniki psixiatrik xəstəxanasının pasiyentinin bəyanatıdır”. Rusiyalı polkovnikin sözlərinə görə, Paşinyan 10 faiz haqda elə-belə danışmayıb. Belə ki, Rusiya Ermənistana “İsgəndər”lərin ixrac variantını verib, bu isə taktiki-texniki göstəriciləri aşağı salınmış texnikadır: “Biz bu haqda həmişə deyirik. Raket kompleksinin döyüş gücü 10 faiz azaldılıb. Ermənilər isə bu haqda texnikanı alanda bilirdilər və ona qarşı heç nə deməmişdilər”. Viktor Baranets daha sonra məsələni Ermənistanda, Gümrüdə xidmət edən rusiyalı raketçilərlə müzakirə etdiyini deyib: “Onlardan biri mənə erməni ordusu haqda lətifəyə oxşayan bir olmuş əhvalat danışdı. Münaqişə başlayanda erməni ordusunda hökm sürən “bardak” şəraitində onlar əsl raket əvəzinə təlim raketini buraxıblar. Onlarda təlim raketləri də olub və yəqin fikirləşiblər ki, heç vaxt “İsgəndər”lərdən atəş açası olmayacaqlar, sənədləri isə itiriblər. Buraxılış qurğusunu görüblər və raketi buraxıblar. Ona görə də raketlər partlamayıb: orada döyüş başlığı olmayıb”. Polkovnik əlavə edib ki, Paşinyanın dediklərini müttəfiq ölkənin başçısı deyə bilməz. Bu, qeyri-dost addımıdır və ona görə cavab verməsi lazım gələcək: “Ermənistanda indi hansısa antirusiya prosesləri baş verir. Ermənistan “İsgəndər”lərə sahib olan yeganə xarici ölkədir. Bir çox ölkələr bu yüksək dəqiqlikli silahı almaq üçün növbəyə düzülüb. İstisna etmirəm ki, amerikalılar “İsgəndər”lərin imicini korlamağın əvəzində Paşinyanın qulağına dəstək haqda nəsə pıçıldayıblar”.
Samirə SƏFƏROVA
