Bazar günü günü, 16 fevral 2025
     

Azərbaycanın xarici ticarətində narahatlıq yaradan göstərici - üç dəfə azalıb...

Image

Ölkə iqtisadiyyatının idxaldan asılılığının kəskin artması indiki mərhələdə böyük risq yaradır

Ölkə iqtisadiyyatının ağır durumu ilin yekunlarına dair statistik rəqəmlərdə özünü daha çılpaq şəkildə göstərməkdədir. Əvvəlcə təqdim edəcəyimiz informasiyada bir qədər anlasılmaz görünən "müsbət saldo" ifadəsinə aydınlıq gətirək. "Saldo" sözü Azərbaycan dilində "qalıq" mənasını verir. 

Ölkə üçün müsbət saldo idxal ilə ixrac arasındakı fərqdir. İxrac üstünlük təşkil edəndə bu fərq müsbət saldo, idxal üstünlük təşkil etdikdə isə bu fərq mənfi saldo adlanır. Azərbaycanda hələlik bu göstərici müsbət saldodur, amma bu sürətlə azalır. Bir il ərzində xarici ticarət dövriyyəsində müsbət saldonun 3 dəfədən çox azalması iqtisadiyyatda ciddi geriləmə hesab edilir. Bu templə davam etsə, gələn il ölkəmizin xarici ticarət dövriyyəsində mənf saldo müşahidə edilə bilər. Yəni gələn il idxal ixracdan çox ola bilər.

Dövlət Gömrük Komitəsinin məlumatına görə, xarici ticarət dövriyyəsinin həcmi son bir il ərzində 3 milyard 572 milyon dollar və ya 7% azalıb.

Ötən il xarici ticarət dövriyyəsinin 26 milyard 554 milyon dolları ixracın,  21 milyard 58 milyon ABŞ dolları isə idxalın payına düşüb. İllik müqayisədə ixracda 7 milyard 339 milyon (21,7%) dollar azalma, idxalda isə 3 milyard 773 milyon dollar (21,8%) artım baş verib.

Nəticədə müsbət saldo 5 milyard 496 milyon  ABŞ dolları təşkil edib. Bu da 2023-cü illə müqayisədə 11 milyard 117 milyon dollar (3,1 dəfə) azalma deməkdir.

Xatırladaq ki, 2023-cü ildə Azərbaycanın xarici ticarət dövriyyəsi 51 milyard 183,9 milyon dollar təşkil edib.  O cümlədən ixrac 33 milyard 898,6 milyon dollara, idxal 17 milyard 285,3 milyon dollara bərabər olub. Müsbət saldo 16 milyard 613 milyon 210 min ABŞ dolları həcmində olub. Göründüyü kimi, müsbət saldo bir il ərzində 16 milyard dollardan 5 milyard dollara düşüb.

Bəs ölkənin xarici ticarət dövriyyəsində idxalın artmasının, əvəzində isə ixracın azalmasının səbəbi nədir?

Buna əsas səbəb ölkədə neft hasilatının azalması, ondan da dolayı neft ixracatının kəskin azalmasıdır. Belə ki, Dövlət Gömrük Komitəsinin açıqladığı xarici ticarət dövriyyəsinə dair statistikasına əsasən, ölkədən neft ixracı 2023-cü ildəkindən dəyər baxımından 1 milyard 803 milyon 473.64 min dollar və ya 11 faiz, miqdar baxımından isə 2 milyon 451 min 157.28 ton və ya 9,4 faiz azalıb.

Digər tərəfdən, ölkədə müxtəlif səbəblərdən daxili istehsal getdikcə zəifləyir. Iqtisadiyyatda istehsal zəiflədikcə ixrac potensialı da azalır. Bu da xarici ticarət dövriyyəsində ixracın payının azalmasına gətirib çıxarır. Bu o deməkdir ki, qeyri-neft sektorundakı artımlara dair statistika özünü doğrultmur, bu rəqəmlər siyasiləşmiş göstəriciləri ifadə edir.

Ölkədə istehsalın azalmasının isə bir sıra səbəbləri var. Onlardan inhisarçılıq, biznesə qeyri-qanuni müdaxilə, mülkiyyətə real zəmanət çatışmazlığı, qanunun aliliyinin təmin edilməməsi və məhkəmə hakimiyyətinin müstəqil olmamasını ənənəvi səbəblər hesab etmək olar. Çünki bunlar artıq ölkədə bir ənənəyə çevrilməkdədir.

Son beş ildə isə bu problemlərin üstünə ağır vergi yükü də əlavə edilib. Bu səbəblərdən ölkədə daxili istehsal getdikcə zəifləyir. Bu tendensiyalar isə nəzəri baxımdan idxalı stimullaşdırır. Nəticədə ölkə iqtisadiyyatı ilbəil daha çox idxaldan asılı vəziyyətə düşür. Bu isə çox təhlükəli tendensiyadır.

Məlumdur ki, dünyada geosiyasi proseslər kifayət qədər aktivləşib, sürətlənib. İllərlə inkisafını gözlədiyimiz proseslər bir həftənin içində reallaşır. Belə bir şəraitdə ölkə iqtisadiyyatının ciddi şəkildə idxaldan asılı vəziyyətə düşməsi milli təhlükəsizliyə böyük təhdid yaradır. Ona görə də hökumət bu göstəriciləri reallaşdıran səbəbləri bir daha dəqiqləşdirməli və bu səbələrin aradan qaldırılmasını təmin etmək üçün təxirəsalınmaz tədbirlər görməlidir.

Akif NƏSİRLİ



VİDEO

ABŞ-ın Ukrayna siyasətində xaos başlayıb - VİDEO

Zaxarova təyyarə qəzası haqda qeyri-səmimi danışdı... - VİDEO

ABŞ Dövlət katibi Münhenə uça bilmədi, ya uçmaq istəmədi... - VİDEO

“Putinin pul kisəsi”, Bakı məhkəməsi, dünya cana gəldi - niyə?..

1979-cu ildən dövlətlərin arasında ilk dəfə... - Bakı İrəvanı bu Konvensiya ilə vurur...

Azərbaycandan Çinə neft ixracının böyük mərhələsi açılır - Prezident anons etdi

SON XƏBƏRLƏR

16.02.2025 / 19:55
ABŞ senatorundan ŞOK İDDİA - Ukraynada məsələ müharibə deyil, 7 trilyon dolları kimin ələ keçirəcəyidir…

16.02.2025 / 18:23
Vuçiç Ceyhun Bayramovu birinci dərəcəli "Serbiya Bayrağı" ordeni ilə təltif etdi

16.02.2025 / 18:07
İmtahana satışı qadağan olunmuş mini kameralı eynək keçirdi və "ilişdi"...

16.02.2025 / 17:10
ABŞ İsrailə 1 tonluq "qiyamət bombası" göndərdi - əlavə 11 tonluq nəhəng bombalar da göndərəcəklər…

16.02.2025 / 16:43
Avropa liderləri Trampın Ukrayna addımlarına qarşı fövqəladə toplantı çağırdı – “Avropa Ordusu” gündəmə gəlir…

16.02.2025 / 14:33
Saatlıda itkin düşmüş şəxsin qəsdən öldürüldüyü ortaya çıxdı

16.02.2025 / 11:25
Prezidenti İlham Əliyev Litva Prezidentini təbrik edib

16.02.2025 / 10:24
Azərbaycandan Gürcüstanın ərazi bütövlüyünə tam dəstək - qondarma "seçkiləri” tanımırıq...

16.02.2025 / 10:12
Ceyhun Bayramov və Hakan Fidan sülh prosesini müzakirə etdi...

16.02.2025 / 09:48
Prezident məmurları təvazökarlığa çağırır, generallar 100 minlik maşınlardan düşmür...

15.02.2025 / 22:25
Tramp Avropanı “ofsaytda” qoydu - Ukrayna danışıqlarında iştirak etməyəcəklər …

15.02.2025 / 22:08
Tramp və Putinin bu ayın sonuna kimi Səudiyyədə görüşəcəyi gözlənilir - hazırlıqlar başladı…

15.02.2025 / 21:20
Rusiya Tartusdakı hərbi bazasını Afrikaya köçürür – Sudanla razılıq əldə edildi...

15.02.2025 / 21:07
ABŞ-ın Ukrayna siyasətində xaos başlayıb - VİDEO

15.02.2025 / 19:37
ABŞ bir şərtlə Ukraynaya qoşun yeritməyə hazır olduğunu açıqlayıb

15.02.2025 / 19:25
Ukraynada müharibə bu tarixlərdə dayana bilər – “Putin sövdələşmə üçün əlamətdar tarixləri seçəcək”

15.02.2025 / 17:51
Qlobal geo-siyasi mühitdə Azərbaycan-Çin əlaqələri

15.02.2025 / 17:26
Zelenski Putinlə görüşmək üçün şərtlərini açıqladı – yalnız bu halda müharibəni dayandıracağıq...

15.02.2025 / 16:52
Zaxarova təyyarə qəzası haqda qeyri-səmimi danışdı... - VİDEO

15.02.2025 / 16:35
ABŞ-ın vitse-prezidenti Avropa üçün əsas təhlükəni açıqladı – nə Rusiya, nə də Çindir...

15.02.2025 / 16:17
Polşanın baş naziri Ukrayna ilə bağlı təcili plan hazırlamağa çağırdı

15.02.2025 / 16:02
Münhendə Zelenskiyə ukrayna dilində danışmağa icazə verilmədi

15.02.2025 / 15:44
Martda 18 gün iş olmayacaq...

15.02.2025 / 15:28
Zelenski Venslə görüşdən pörtmüş vəziyyətdə çıxıb

15.02.2025 / 15:11
Binəqədidə içərisində 5400 manat olan 2 ödəmə terminalını oğurladılar

15.02.2025 / 14:39
Dünya deputatları Bakıdakı məhkəməyə unikal qiymət verdilər - Rusiyanı da, separatçıları da vurdular...

15.02.2025 / 14:32
Pozuntuya görə 10-dan çox seçki məntəqəsi buraxıldı - cəza qanuna uyğundur?

15.02.2025 / 14:23
İlham Əliyevin adlarını çəkdiyi qəzetlər ABŞ büdcəsini talayıblar...

15.02.2025 / 13:45
Prezident İlham Əliyev Aleksandar Vuçiçə təbrik məktubu ünvanlayıb

15.02.2025 / 12:26
İş və istirahət günlərinin yerləri dəyişdirildi - 12 gün ardıcıl iş olmayacaq...

15.02.2025 / 12:10
Türkiyə parlamentində Xocalı soyqırımının ildönümü ilə bağlı tədbir keçiriləcək...

15.02.2025 / 11:07
Bu ölkədə təhsil nazirinə silahlı hücum olub

15.02.2025 / 11:02
ABŞ -ın Ukrayna siyasətində dərin xaos yaranmaqdadır...

15.02.2025 / 09:27
MTK-lar dövlətin əhaliyə kommunal xidmətlərini hansı hüquqla dayandırırlar...

15.02.2025 / 08:44
Beynəlxalq maliyyə-qrant layihələri universitetlərimiz üçün təhlükəli ola bilər...

14.02.2025 / 23:28
Paşinyan Aİ üzvlüyünə doğru daha bir addım atdı, ancaq Avropa Ermənistanı saymadı...

14.02.2025 / 23:23
"Biz bilirik rəsmi Bakını nə narahat edir"..

14.02.2025 / 22:08
Ceyhun Bayramov Münxendə Avropa Şurasının baş katibi ilə görüşdü

14.02.2025 / 21:55
Ceyhun Bayramov israilli nazirlə Qəzzadakı vəziyyəti müzakirə etdi

14.02.2025 / 21:43
Məhkəmədə Ermənistan tərəfindən işğal olunmuş ərazilərdə terrorçuluğun maliyyələşdirilməsi faktları sadalandı

14.02.2025 / 21:33
Ermənilərin müharibədə muzdlu döyüşçülərdən istifadə etməsinə dair faktlar açıqlandı...

14.02.2025 / 21:23
Mərkəzi Bank müştərini ən çox incidən bankları açıqladı - "hansı məsələlərdə" sualı isə açıq qaldı...

14.02.2025 / 21:07
“Putinin pul kisəsi”, Bakı məhkəməsi, dünya cana gəldi - niyə?..

14.02.2025 / 21:03
Sülh və insanlıq əleyhinə, müharibə və digər ağır cinayətlərdə təqsirləndirilən erməniəsilli şəxslərin məhkəməsi davam etdirilib - FOTO

14.02.2025 / 20:53
USAID-in 3 Qafqaz dövlətinə qarşı fərqli üsullarla işlədiyi açılır...

14.02.2025 / 20:40
Kobaxidze Bakı-Tbilisi-Bakı sərnişin qatarının bərpası barədə konkret heç nə demədi...

14.02.2025 / 20:37
1979-cu ildən dövlətlərin arasında ilk dəfə... - Bakı İrəvanı bu Konvensiya ilə vurur...

14.02.2025 / 20:25
USAID-in Bakıda "informasiya diversantları" hazırlayan xüsusi institutları...

14.02.2025 / 20:22
Bu nə biabırçılıqdır? - Şəhərin ortasında sərxoş hallı eyni geyimli qızlar dubinka ilə polisi döyürlər... - VİDEO

14.02.2025 / 20:10
USAİD Ukrayna mediasının 90 faizini Rusiyaya qarşı qaldıra bildi...

14.02.2025 / 20:02
Azərbaycanda universitet rektoru istefa verib - bu postdan ikiəlli yapışanlara gözəl nümunədir...

14.02.2025 / 19:57
Qərbin dəstəyi itirildi, prezidentlə merin davası başladı - bu ölkənin gələcəyinə zülmət çökdü...

14.02.2025 / 19:43
Azərbaycandan Çinə neft ixracının böyük mərhələsi açılır - Prezident anons etdi

14.02.2025 / 19:30
Avropa İttifaqının 4 mühüm qurumu Ermənistana qrup göndərdi...

14.02.2025 / 19:16
Azad edilmiş ərazilərdə məskunlaşma prosesi daha intensiv xarakter alır

14.02.2025 / 19:04
335 milyard dollar səmərəsiz səpələndi - USAİD sonda ABŞ-ın özünə də ziyan vurdu...

14.02.2025 / 19:01
Prezident İlham Əliyev Əhməd əl-Şaraanı təbrik etdi

14.02.2025 / 18:50
Ermənilər Trampın vəzifə verdiyi şəxsi ABŞ-ın Qafqaz siyasətinə qarşı qaldırır...

14.02.2025 / 18:41
Paşinyan Münhendə biabırçı duruma düşdü – onu heç bir alman məmuru qarşılamadı...

14.02.2025 / 18:33
“Transparency İnternational" Azərbaycan əleyhinə qərəzli reytinq rəqəmi uydurdu...

14.02.2025 / 18:32
MSK bələdiyyə seçkilərinə yekun vurdu

14.02.2025 / 18:27
Dövlət katibinin təyyarəsi "nasazlıq" üzündən Münhenə uça bilmədi, Trampın Ukrayna planı eşidilməz qaldı - təsadüfdür?...

14.02.2025 / 18:21
ABŞ Dövlət katibi Münhenə uça bilmədi, ya uçmaq istəmədi... - VİDEO

14.02.2025 / 18:14
İrəvanda Bakı-Moskva gərginliyi "təhlil" edilir - qaz məsələsi, İran və Qərb faktorları...

14.02.2025 / 18:01
Azərbaycan və Ermənistan delimitasiya Komissiyalarının işçi görüşü keçirildi

14.02.2025 / 17:53
“USAİD büdcəsinin hər sətri ya korrupsiyadır, ya da gülməli...” - Tramp baltanı kökdən vurdu...

14.02.2025 / 17:40
Dünyaca məşhur qəzetlər USAİD-in pulu ilə “muzdlu geosiyasi alətlərə” çevrildi...

14.02.2025 / 17:36
Mülkiyyəti əlindən alınmış Cəlilabad sakini - Kərəm Həsənovun qəbulunda oldum.... - VİDEO

14.02.2025 / 17:29
QHT-lər USAİD-in əməlləri ilə bağlı ABŞ səfirliyində görüş keçirəcəklər...

14.02.2025 / 17:16
Seçkilərdə yol verilən nöqsanlara görə bəzi seçki komissiyaları buraxıldı

14.02.2025 / 17:10
Bayden hökuməti Azərbaycana qarşı USAID-lə birgə sinxron iş aparırdı...

14.02.2025 / 17:03
2 bələdiyyəyə seçkilərin nəticələri etibarsız sayıldı

14.02.2025 / 16:53
Orban Rusiya-Ukrayna sülh masasında yer tələb edən Aİ-ni sərt tənqid etdi – siz buna layiq deyilsiniz...

14.02.2025 / 16:46
Heydər Əliyev Fondu yeni məktəb binaları inşa edir

14.02.2025 / 16:37
"Biz bilirik ki, aviaqəza ilə bağlı faciə həm Bakıda, həm də Moskvada çox həssas qarşılanır" - Zaxarova

14.02.2025 / 16:28
Nazirlik hərbi hissələrdə görüşə müvəqqəti məhdudiyyət qoyulması ilə bağlı yenidən müraciət yaydı

14.02.2025 / 16:25
Tramp böhtan kampaniyaları üçün ABŞ-dan maliyyə alan media qurumlarını ifşa etdi - Pulları geri qaytarın…

14.02.2025 / 16:16
Prezident İlham Əliyev müddətli həqiqi hərbi xidmətə çağırışla bağlı sərəncam imzaladı

14.02.2025 / 16:14
KOBİA nümayəndə heyəti “Veysəloğlu”na məxsus Məhəmmədi Logistika Mərkəzini ziyarət edib

14.02.2025 / 16:14
Mirzə Qədim İrəvaninin 200 illiyi qeyd ediləcək - SƏRƏNCAM

14.02.2025 / 16:06
Trampdan BRİCS ölkələrinə 100 faizlik vergi təhdidi - dollarla oynasalar…

Azad edilmiş ərazilərdə məskunlaşma prosesi daha intensiv xarakter alır

XƏBƏR ARXİVİ