Məlum olduğu kimi, yanvarın 22-də kirayə mənzillərin satışı gerçəkləşməli idi. Ancaq həmin günün səhərisindən etibarən İpoteka və Kredit Zəmanət Fondunun elektron ipoteka sistemində problemlər yaranmağa başladı.
Belə ki, kirayə mənzillər üçün qeydiyyatdan keçmək istəyən vətəndaşlar Elektron Hökümət Portalına (www.e-gov.az) inteqrasiya olunmuş "Elektron İpoteka və Kredit Zəmanət" sistemində (EİKZS) yaradılan elektron kabinetə daxil ola bilsələr də, qeydiyyatdan keçə bilməyiblər. Sistem çökdüyü üçün vətəndaşların kirayə mənzili almaq istəyi gerçək olmadı.
İpoteka və Kredit Zəmanət Fondu yaranan problemlə bağlı məlumat yayaraq bildirib ki, elektron müraciətlərin qəbulu prosesində “Elektron hökumət” portalına istifadəçi daxilolmalarının və aparılan əməliyyatların sayının kütləvi xarakter daşıması və digər texniki səbəblərdən portal artıq yüklənməyə məruz qalıb: “Nəticədə “Elektron ipoteka və kredit zəmanət sistemi” (Elektron sistem) üzrə müraciətlərin qəbulunda problemlər yaranıb.
Hazırda fond aidiyyəti təşkilatlarla birlikdə Elektron sistemin dayanıqlı, etibarlı və təhlükəsiz fəaliyyətinin bərpası və sistemin hər bir istifadəçisinə bərabər şəraitin təmin olunması üçün bütün zəruri tədbirləri həyata keçirir".
- Osman Gündüz: “…təəssüf və təəccüb doğurur”
Məsələ ilə bağlı fikir bildirən Azərbaycan İnternet Forumunun prezidenti, ekspert Osman Gündüz bildirdi ki, İpoteka və Kredit Zəmanət Fondu yanvarın 22-də saat 10-dan kirayə evlər üçün elektron formada müraciətləri qəbul etməli idi: "Əldə etdiyim məlumata görə, müraciətlərin sayı çox olduğundan, İpoteka və Kredit Zəmanət Fondunun serveri yüklənməyə tab gətirməyib və çöküb. Hazırda "e-gov" (elektron hökumət) portalından e-ipoteka sisteminə "ASAN imza" ilə daxil olmaq mümkün deyil. "E-gov" sektorunda bu tip hadisə artıq 2-ci dəfədir təkrarlanır. Ötən il də güzəştli mənzillərin onlayn satışı ilə bağlı MİDA (Mənzil İnşaatı Dövlət Agentliyi) informasiya sistemində oxşar hadisə baş vermişdi və sonradan MİDA digər dövlət qurumlarının köməyilə problemi aradan qaldıra bilmişdi. Dövlət sektorunda baş verən bütün bu tip hadisələrdən sonra yenidən hansısa bir dövlət qurumunda oxşar halın təkrarlanması təəssüf və təəccüb doğurur. Düşünürəm ki, səlahiyyətli qurumlar, cavabdeh şəxslər ciddi məsuliyyətsizlik ediblər. Fikrimcə, VXSİ Dövlət Agentliyi, dövlət resurslarının təhlükəsizliyinə cavabdeh olan XDMX yanında Xüsusi Rabitə və İnformasiya Təhlükəsizliyi dövlət qurumları baş verənləri araşdırmalı və ciddi tədbirlər görməlidir. Ümumiyyətlə, bu tip dövlət layihələrinin start vəziyyətindən öncə onların informasiya resurslarının adıçəkilən qurumlar tərəfindən audit olunmaması, test edilməməsi də doğru yanaşma deyil. Çünki "e-gov" mərkəzi kirayə evlərlə bağlı layihəyə start verməzdən öncə ötən dərsləri nəzərə alaraq, sistemin test olunması üçün fonda göstəriş verməli idi. Həm də ona görə ki, artıq bu qurumlar bir dəfə belə bir problem yaşandığını bilirlər".
- Natiq Cəfərli: “…bu işi çox ucuz bir platformada görüblər”
İqtisadçı-ekspert Natiq Cəfərli bildirdi ki, İpoteka və Kredit Zəmanət Fondunun yaratdığı sayt sayəsində minlərlə manat pul silinib: “Evlərin baha qiymətə satılması bunun sosial layihə olmasına son qoydu. Biabırçılıqdır. Belə çıxır ki, fond heç bir hazırlıq görmədən, ciddi müzakirələr aparmadan bu fəaliyyətə başlayıb. Bunun da nəticəsi ortadadır. Həm qiymətlərlə, həm də şərtlərlə bağlı insanlar arasında böyük narazılıq yaranıb. Şərtlər kifayət qədər ağırdır. Əslində, öncədən bunun sosial layihə olduğu elan olunmuşdu. Ehtiyacı olan insanların, gənc və aztəminatlı ailələrin mənzil problemini yoluna qoyacaqdı. Amma açıqlanan şərtlər göstərdi ki, bu heç də belə deyil. Aylıq və ilkin ödənişlərin yüksək olması onu sosial layihə mahiyyətindən tamam kənarlaşdırdı. O ki, qaldı infrastruktur olaraq hazır olmamalarına, bu da onu sübut edir ki, məsələyə qeyri-ciddi yanaşıblar. Əgər normal, texniki qaydalara əməl edərək öz səhifələrini qura bilsəydilər, çoxsaylı müraciətlər zamanı belə, texniki problem yaşanmazdı. Bəlkə də araşdırsaq, görəcəyik ki, fond bu səhifəni qurmaq üçün minlərlə manat pul silib. Amma səhifənin normal fəaliyyəti yoxdur. Əslində isə səhifə normal yığılsaydı, gün ərzində 100 minlərlə müraciət olsaydı da, saytda problem olmayacaqdı. Deməli, bu işi çox ucuz bir platformada görüblər. Nə texniki, nə də sosial cəhətdən bu məsələni müzakirəyə çıxarıb, yaxşı inkişaf etdirmək üçün heç bir iş görülməyib. İnsanlar bu layihəyə ümid bəsləyirdilər, amma sanki bir biznes layihəsi kimi təqdim olundu”.
Günel CƏLİLOVA
