Son illər respublikamızda orta təhsil sahəsində baş verən islahatlar bir sıra yeniliklər gətirib. Yeniliklərdən biri də orta təhsili vaxtından əvvəl bitirmək istəyən şagirdlərlə bağlıdır.
Bakı Şəhəri üzrə Təhsil İdarəsinin (BŞTİ) yaydığı məlumata görə, ümumi təhsilin hər hansı səviyyəsini vaxtından əvvəl bitirmək istəyən istedadlı şagirdlər üçün yanvarın 17-də eksternat qaydasında imtahan keçirilir. Eksternat imtahanı paytaxtdakı 175 nömrəli tam orta məktəbdə təşkil olunub.
Qeydiyyatdan keçmiş məktəblilərin biliyi test imtahanı vasitəsilə yoxlanacaq. İmtahan sualları hər fəndən 10 sual olmaqla fənn proqramlarına uyğun hazırlanacaq və nəticələr BŞTİ tərəfindən yaradılmış komissiya tərəfindən 100 ballıq şkala üzrə qiymətləndiriləcək. Test imtahanından uğurla keçən istedadlı şagirdlər müsahibəyə cəlb olunacaqlar.
Qeyd edək ki, istedadlı şagirdlər üçün təşkil olunan eksternat imtahanı Təhsil Nazirliyinin müvafiq əmri ilə təsdiq edilmiş “Ümumi təhsil pilləsinin ibtidai, ümumi orta və tam orta təhsil səviyyələrinin vaxtından əvvəl bitirilməsi Qaydaları”na əsasən keçirilir.
Bu imtahanda hansı sinif şagirdləri iştirak edirlər? İmtahan ödənişlidir, yoxsa ödənişsiz? Bu imtahan iştirakçılara və nəticə əldə edənlərə hansı üstünlüklər, şanslar qazandıracaq?
- Bakı Şəhəri üzrə Təhsil İdarəsi: “Ümumi təhsil üzrə təhsil səviyyələrini vaxtından əvvəl bitirmə yalnız ibtidai təhsildə III, ümumi orta təhsildə VIII, tam orta təhsildə X sinif şagirdlərinə şamil olunur”
Bakı Şəhəri üzrə Təhsil İdarəsinin (BŞTİ) mətbuat xidmətindən sorğumuza cavab olaraq bildirdilər ki, bu, ibtidai təhsildə III, ümumi orta təhsildə VIII, tam orta təhsildə X sinif şagirdlərinə şamil olunur. “İstedadlı şagirdlər üçün təşkil olunan eksternat imtahanı Təhsil Nazirliyinin müvafiq əmri ilə təsdiq edilmiş “Ümumi təhsil pilləsinin ibtidai, ümumi orta və tam orta təhsil səviyyələrinin vaxtından əvvəl bitirilməsi Qaydaları”na əsasən keçirilir. Ümumi təhsil üzrə təhsil səviyyələrini vaxtından əvvəl bitirmə yalnız ibtidai təhsildə III, ümumi orta təhsildə VIII, tam orta təhsildə X sinif şagirdlərinə şamil olunur. Hər hansı bir şagird ümumi təhsil pilləsində oxuduğu müddətdə təhsil səviyyələrindən yalnız birini vaxtından əvvəl bitirə bilər”.
İmtahanın ödənişli, yoxsa ödənişsiz olduğuna gəlincə, qurumdan bildirdilər ki, imtahan iştirakçıları heç bir ödəniş etmirlər: “İmtahanlar dövlət hesabına həyata keçirilir. Ümumi təhsilin hər hansı səviyyəsini vaxtından əvvəl bitirmək istəyən istedadlı şagirdlər üçün keçirilən eksternat qaydasında imtahanda iştirak edib uğur qazanmış 3-cü sinfin I yarımilində oxuyan şagird IV sinfin II yarımilində, VIII sinfin I yarımilində oxuyan şagird IX sinfin II yarımilində, X sinfin I yarımilində oxuyan şagird isə XI sinfin II yarımilində təhsilini davam etdirmək şansı qazanır”.
- Məlahət Mürşüdlü: “...həmin şagirdlərin qarşısında yeni şanslar, imkanlar açır”
Tanınmış təhsil eksperti Məlahət Mürşüdlü “Bakı-Xəbər”ə bildirdi ki, dövlət tərəfindən istedadlı şagirdlər üçün eksternat imtahanın keçiriməsi çox müsbətdir və bunun olduqca böyük faydaları var: “Bu, şagirdləri təhsilə, dərsə motivasiya edən bir prosesdir, amildir. Xüsusən istedadlı uşaqların bu imtahana cəlb edilməsi baxımından çox əhəmiyyətlidir. İllərdir biz tədris prosesində həddən artıq istedadlı uşaqların olduğunu müşahidə edirik, onlar sinif yoldaşlarından fərqli olaraq proqram materiallarını daha tez mənimsəyirlər. Bu səbəbdən də şagird yoldaşları ilə bərabər eyni proqramı təkrarlamaq onlar üçün maraqlı olmur. Bu baxımdan, ümumi təhsilin hər hansı səviyyəsini vaxtından əvvəl bitirmək istəyən istedadlı şagirdlər üçün keçirilən imtahan həmin şagirdlərin qarşısında yeni şanslar, imkanlar açır. Çox yaxşı yadımdadır, 1987-ci ildə Bakı şəhərindəki 41 nömrəli orta məktəbin bütöv bir sinfi eksternat imtahan yolu ilə III sinifdən IV sinfə keçmişdilər. O siniflə bağlı çox ciddi yoxlamalar oldu, şagirdlərin biliyini çox sınaqlara çəkdilər, amma nəticədə onlar üçüncü sinfi oxumadan birbaşa dördüncü sinfə adladılar. Müəllimləri də çox güclü idi. 25 nəfər şagirdin dördüncü sinfə adlamasının şahidi olmuşam. Dövlət tərəfindən təşkil olunan bu imtahan istedadlı, tədris proqramını vaxtından əvvəl mənimsəmiş şagirdlərə imkan verir ki, onlar digərlərindən fərqli olaraq tədris müddətini daha tez başa vursunlar”.
Bu imtahanların kifayət qədər şəffaflıq şəraitində keçirildiyinə inandığını bildirən M.Mürşüdlü hesab edir ki, bu şagirdlər məktəbi vaxtından əvvəl bitirməklə yeni şanslar əldə edirlər: “Mən bu imtahanın keçirilməsində hər hansı bir neqativ halın baş verməsinə inanmıram, bunu inkar edirəm. Prosesin tam şəffaf keçirildiyinə inanıram. Çünki dövlət də, valideynlər də, təhsil ictimaiyyəti də imtahanda maraqlıdır. Elmli, bilikli, istedadlı şagirdlərin məktəbi yaşıdları ilə müqayisədə tez bitirməsini, onların təhsildə daha böyük uğurlar əldə etməsini motivasiya edən bu imtahan həm də şagirdlərin özlərini təsdiq, realizə etmək imkanı əldə etməsinə şərait yaradır” - deyə M.Mürşüdlü qeyd etdi.
İradə SARIYEVA
