Paşinyan Qazaxıstanın əli ilə Azərbaycanın "Orta dəhlizinə" çıxış axtarır...
Elşən Mustafayev: "Qazaxıstan heç vaxt perspektivli Azərbaycanı perspektivi olmayan Ermənistana qurban verməz"
Qazaxıstan Respublikasının Prezidenti Kasım-Jomart Tokayev aprelin 15-də Ermənistana rəsmi səfər edib. Səfər çərçivəsində o, baş nazir Nikol Paşinyanla görüşüb.
Artıq səfər və keçirilən görüşlərlə bağlı ilkin məlumatlar yayılıb. Məlumata görə, Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan Qazaxıstan prezidenti Kasım-Jomart Tokayevlə görüşündə onu Azərbaycanla münasibətlərin normallaşması prosesinin gedişatı barədə məlumatlandırıb:
"Astana Ermənistan və Azərbaycanın sülh müqaviləsi bağlamaq istəyini alqışlayır. Qazaxıstan mümkün qədər kömək etməyə və danışıqlar üçün platforma təklif etməyə hazırdır. Əsas məqsədimiz dost ölkələrimizi bir-birinə daha da yaxınlaşdırmaq və sarsılmaz dostluq münasibətlərinə, sülhə və sabit inkişafa yol açmaqdır".
Qazaxıstan prezidenti Kasım-Jomart Tokayevin Ermənistana səfəri çərçivəsində bir sıra sənədlər imzalanıb. Erməni mətbuatı xəbər verir ki, imzalanma mərasimi Ermənistan prezidentinin iqamətgahında baş tutub.
Qazaxıstan prezidenti və Ermənistanın baş naziri tərəfindən bəyanatlar, miqrasiya və vətəndaşların qalma sahəsində əməkdaşlıq haqqında saziş, avtomobil nəqliyyatı haqqında 2006-cı il sazişinə dəyişikliklər haqqında protokol və aviasiya sahəsində əməkdaşlıq haqqında memorandum, Armavir və Manqişlaq regionları arasında əməkdaşlıq haqqında memorandum, Vanadzor və Şikment arasında əməkdaşlıq və qardaşlaşma haqqında memorandum, turizm sahəsində əməkdaşlıq proqramı, 2024-25-ci illər üçün ticarət-iqtisadi əməkdaşlıq üzrə yol xəritəsi, İrəvan və Astana arasında yüksək texnologiyalar, əməkdaşlıq və qardaşlaşma sahəsində əməkdaşlıq haqqında memorandum imzalanıb.
Bəzi siyasi şərhçilər hesab edir ki, Tokayev Ermənistan səfəri zamanı həm də Paşinyanı Putinin inauqurasiya tədbirində iştiraka razı salmağa çalışacaq. Paşinyan görüşdə tez-tez heç bir prespektivi olmayan "sülh kəsişməsi" adlı layihədən söz açıb. Bu layihəni "Orta dəhlizə" calamağa çalışır. Ehtimal ola bilərmi ki, Paşinyan Qazaxıstanın əli ilə "Orta dəhliz"ə çıxış əldə etmək istəyir?
Onun bu istəyi reallaşa bilərmi?
Beynəlxalq məsələlər üzrə ekspert Elşən Mustafayev "Bakı-Xəbər"ə açıqlamasında bildirdi ki, Qazaxıstan prezidenti Ermənistandan əvvəl Azərbaycana səfər etməklə, əslində kimə daha çox simpatiyasının olduğunu ortaya qoymuş oldu: "Öncə Azərbaycana gəlməklə və azad edilmiş əraziləri ziyarət etməklə Ermənistan səfərini balanslaşdırdı. Qarabağın azad edilməsindən sonra türk dövlətinin Ermənistanla əlaqə qurması o qədər də təhlükəli qarşılanmamalıdır. Astana, Tokayevin də dediyi kimi, Bakı-İrəvan danışıqlarında platforma rolunu oynamağa iddialıdır. Qazaxıstan Prezidenti Ermənistana səfərdə daha çox öz qazançlarını fikirləşib.
Tokayev özü erməni mediasına müsahibəsində əlaqələri genişləndirmək əzmində olduqlarını, Vedi (Ararat) və Alagöz (Araqatsotn) rayonlarında açılacaq konsulluq şöbələrinin bunun əməli təsdiqi olduğunu bildirib.
Hər halda, Ermənistan kimi kiçik ölkədə Qazaxıstanın bir səfirlik və iki konsulluqla çıxış etməsi təsadüfi deyil. Türkiyə ilə sərhəd rayonlarında Qazaxıstanın iki konsulluq şöbəsinin açılması Türkiyə ilə Ermənistanın üçüncü ölkə vətəndaşları və yükləri üçün sərhədi açmağa hazırlaşdığına bir işarədir. Bundan ilk növbədə türk ölkəsi - Qazaxıstan yararlanmağa çalışır. Qazaxıstan Mərkəzi Asiyada çox önəmli coğrafi mövqedə yerləşir və Çin, ABŞ, Avropa, həmçinin Rusiya ilə kifayət qədər balanslı siyasət yürüdür.
Astana, həmçinin, "Orta Dəhliz" layihəsində də çox önəmli rola sahibdir. Məhz Qazaxıstan kimi Cənubi Qafqazda sülhün bərqərar olunmasının tərəfdarı qismində çıxış edəcək ölkələrin sayı azdır. Ermənistan həm də Qazaxıstanın imkanlarından istifadə edib, özünün elan etdiyi "Sülh kəsişməsi" layihəsi ilə "Orta Dəhliz"ə qoşulmaq niyyətini güdür. Ancaq bu alınan deyil. Çünki "Orta Dəhliz"in əsas komponentlərindən biri Azərbaycandır. Qazaxıstan heç vaxt perspektivli Azərbaycanı perspektivi olmayan Ermənistana qurban verməz. Tokayevin səfərdə Paşinyanla Rusiyanın münasibətlərinin normallaşması istiqamətində addımlar atması da tam mümkündür".
Məhəmmədəli QƏRİBLİ
