İlham Əliyevin Yaxın Şərq vasitəçiliyi iki tutarlı arqumentə görə uğurlu ola bilər...
İsraillə Fələstin arasında yaşanan gərginlik bütün dünyanın diqqət mərkəzindədir. Proses artıq müharibə mərhələsinə qədəm qoyub. Tərəflər bir-birinə qarşı ardıcıl raket zərbələri endirir. Hər iki tərəfdən çoxlu sayda insan tələfatı var.
Dünyanın nüfuzlu ölkələrinin və qurumlarının barışıq missiyası ilə prosesə müdaxilə cəhdlərinin heç bir faydası yoxdur. Bəzi ekspertlər hesab edir ki, bu məsələdə Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev vasitəçi ola bilər. Bunu onunla əsaslandırırlar ki, Azərbaycan bu məsələdə İsraillə Fələstin arasında barışığın tərəfdarı kimi dövlət siyasətini ortaya qoyur. Eyni zamanda, İlham Əliyevin dünyada qəbul olunmuş nüfuzlu siyasətçi olması, bundan əvvəl Türkiyə ilə Rusiyanın münasibətlərinin normallaşmasında oynadığı mühüm rolu buna əsas kimi göstərirlər. İlham Əliyevin bu konfliktin həllində göstərə biləcəyi vasitəçilik missiyası hansı faydanı verə bilər?
- Tofiq Abbasov: “Biz İsraillə dostluq edirik, Fələstin xalqı da bizim dostumuzdur”
Politoloq Tofiq Abbasov bunun yaxşı nəticələrinin ola biləcəyi qənaətindədir: “Biz İsraillə dostluq edirik, Fələstin xalqı da bizim dostumuzdur. Mən bu məsələdə Azərbaycanda bəzi qüvvələrin dağıdıcı rolunu görürəm. Onlar piar xatirinə belə bir fikir formalaşdırırlar ki, guya fələstinlilər ermənilərlə qardaşlıq edir. Elə bir şey yoxdur. Fələstinin ərazisində erməni icmaları var, onlarla Fələstinin rəhbərliyinin yaxşı münasibətləri var. Bunun Azərbaycana heç bir dağıdıcı təsiri yoxdur. Sosial şəbəkələrdə Fələstin xalqı ilə Azərbaycan xalqının arasını vurmaq istəyən qüvvələr var. Fələstin xalqının Azərbaycanda diplomatik nümayəndəliyi var. Onlar həmişə İslam Əməkdaşlıq Təşkilatında bizim tərəfimizdə olublar və ermənilərin işğalçılıq siyasətini pisləyiblər. Eləcə də, biz onların ərazi bütövlüyünün və dövlətçiliyinin tərəfdarıyıq. Bu, İslam həmrəyliyi baxımından da bizim üçün vacibdir. Ancaq bizim İsraillə də çox yaxşı münasibətlərimiz var. Biz İsraildən silah-sursat alırıq. Ancaq onu bizə heç kim bəxşiş vermir. Halalca pulumuzu verib alırıq. Digər tərəfdən, İsrail dövlətinə Azərbaycandan başqa heç bir müsəlman ölkəsi neft satmır. Bu bizim praqmatik siyasətimizin konturlarıdır. Biz heç bir beynəlxalq hüquq normasını pozmadan həm İsrail xalqının, həm də Fələstin xalqının haqlarını tanıyırıq”.
- Qabil Hüseynli: “Buna hazır olarlarsa, təbiidir ki, İlham Əliyevin vasitəçiliyi mümkündür və nəticəsiz olmaz”
Politoloq Qabil Hüseynli “Bakı-Xəbər”ə açıqlamasında bildirdi ki, İlham Əliyev dünyanın nüfuzlu siyasətçilərindəndir və hər gün də onun nüfuzu artır: “Bundan əvvəl İlham Əliyevin Rusiya ilə Türkiyə arasında vasitəçilikdə uğurlu nəticəsi oldu. Bizim Prezident İsraillə Türkiyə arasındakı münasibətlərin də normallaşması istiqamətində səylər göstərib. İsrail hesab edir ki, Əl-Əqsa məscidində “Həmas” başqa təlimatlar keçir. Bu səbəbdən də oranın təhlükəsizliyini gücləndirmək qərarına gəlib. İran da buna qarşıdır və “Həmas”a əlindən gələn dəstəyi verir. Mən İsrailin də hərəkətlərinə bəraət qazandırmıram. Ancaq ölkəmizin Prezidenti hər şeyi yaxşı ölçüb-biçməyi bacarır. Fələstin Azərbaycanın haqq işinə çox zəif dəstək verib. Biz isə bir neçə dəfə Fələstində humanitar yardım göstərmişik. ASALA təşkilatının müəyyən qrupları öz təlimlərini Fələstin ərazisində keçib. Biz bunun hesabatını ona görə aparırıq ki, ölkə başçısının kimin dost, kimin düşmən olduğunu yaxşı bildiyini nəzərə çatdıraq. Ortada Türkiyə söhbəti də var. Ərdoğan Fələstini ciddi müdafiə edir. İslam Əməkdaşlıq Təşkilatının İstanbulda toplantısı olacaq. Yəqin ki, orda da tərəflər sülhə çağırılacaq. Biz də irəliyə baxaraq, həmin toplantıda iştirak etməliyik. Yəqin ki, Azərbaycan da öz nümayəndəsini ora göndərəcək. Qüds bütün dünyadakı səmavi dinlərin formalaşdığı mərkəz kimi İsrailə məxsus ola bilməz. Həmin ərazidəki məscidə embarqonun qoyulması yanlışdır. Tərəflər kompromisə getməlidir. Buna hazır olarlarsa, təbiidir ki, İlham Əliyevin vasitəçiliyi mümkündür və nəticəsiz olmaz”.
Məhəmmədəli QƏRİBLİ
