Özəl bankların “cinayətkar” mövqeyi nəticəsində real sektorumuz xarici bankların əlinə keçə bilər
Ölkədə sahibkarlığın inkişafı məqsədilə biznes mühitinin daim yaxşılaşdırılması, bu sahədə qanunvericilik bazasının təkmilləşdirilməsi, yerli və xarici investisiyaların, müasir texnologiyaların, idarəetmə təcrübəsinin cəlb edilməsi və bu yolla yüksək keyfiyyətli, rəqabətqabiliyyətli məhsulların istehsal edilməsi Azərbaycan Respublikası Prezidentinin müəyyən etdiyi iqtisadi inkişaf strategiyasının prioritetlərindəndir.
Azərbaycanda özəl sektorun, azad sahibkarlığın inkişafı prioritet məsələlərdən olsa da, bir sıra amillər var ki, bunun qarşında əngəl olaraq qalmaqdadır. Danılmaz faktdır ki, ölkəmizdə azad sahibkarlığın inkişafının qarşısını alan əsas məsələlərdən biri də bank sektorunun bu sahəni dəstəkləməməsidir.
Onu da qeyd edək ki, Prezident İlham Əliyev “Azərbaycan Respublikası regionlarının 2019-2023-cü illərdə sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramı”nın icrasının birinci ilinin yekunlarına həsr olunan konfransda bu problemə də toxunub.
Maraqlıdır, real sektorun inkişaf etməsi üçün xarici bankların ölkəmizə cəlb edilməsi məqsədəuyğundurmu? Bunun üçün ölkəmizdə lazımi şərait varmı?
- “Dünyanın inkişaf etmiş ölkə banklarının kredit verərkən müəyyən tələbləri mövcuddur, təəssüf ki, Azərbaycan sahibkarları...”
İqtisadçı-ekspert Fuad İbrahimli bizimlə söhbətində bildirdi ki, Azərbaycanda xarici kapitallı bir neçə bank fəaliyyət göstərir: "Azərbaycanda, hətta 100 faiz kapitallı və Avropanın tanınmış banklarının səhmdarı olduğu “AccessBank” fəaliyyət göstərir. Həmçinin, “Bank VTB”, Türkiyənin “Yapı Kredi Bank”, “Ziraat Bank”ları da ölkəmizdə fəaliyyət göstərir. Ancaq onu da nəzərə almaq lazımdır ki, xarici bankların yerli banklara nisbətən faizləri yüksəkdir. Hazırda Azərbaycan bankları 10-11-12-13 faizlə biznes kreditləri təklif edirlər. Belə bir fikir var ki, inkişaf etmiş ölkələrin bankları ölkəmizə gələrsə, o zaman kredit verilişində dəyişiklik ola bilər. ABŞ və Avropanın hər hansı bir bankı ölkəmizə gələrsə, onlar kapitalı dollarla gətirəcək, amma krediti manatla verəcəklər. O zaman kurs fərqini də nəzərə alsaq, bu kreditin faiz dərəcəsi heç də 10 faizdən aşağı olmayacaq. Həmin banklar dollarla kredit vermiş olarsa, o zaman da ciddi fərq olmayacaq. Çünki Azərbaycan bankları dollarla kreditləri 5-6 faizlə verirlər”.
Həmsöhbətimiz onu da əlavə etdi ki, dünyanın inkişaf etmiş ölkə banklarının kredit verərkən müəyyən tələbləri mövcuddur. Təəssüf ki, Azərbaycan sahibkarları 90 faiz həmin tələbləri ödəmək gücündə deyillər: “Onların hesabatlılıq, audit, biznes-planla bağlı o qədər ciddi tələbləri var ki, bizim iş adamları onlara cavab verməyəcəklər. Mümkün deyil ki, aşağı faizlə kredit alasan və həmin tələbləri yerinə yetirməyəsən. İş adamları tələblərə cavab verməyərək bankdan vəsait alacağı təqdirdə isə risq amili artır. Risq artdığı üçün isə kredit faizi də artacaq. Doğrudur, onlarda xidmətlərin səviyyəsi yüksək, komission xərclər aşağı, rəqabət qabiliyyətləri bizim banklarla müqayisədə yüksəkdir, amma düşünürüksə onlar gəlib Azərbaycan iqtisadiyyatına aşağı faizlə kreditlər verəcəklər, bu baş verməyəcək. Bizdə biznes kreditləri 20-25 faiz olsaydı, onda bu barədə düşünmək olardı”.
Günel CƏLİLOVA
