Vahid Məhərrəmov: “Təəssüflər olsun ki, bu sahəyə yetərincə diqqət yetirilmir və kimlərsə düyü idxalında maraqlıdır”
Azərbaycanda düyü istehsalı azalmaqda davam edir. Belə ki, 2019-cu ildə Azərbaycanda 12 min 152 ton düyü istehsal edilib. Bu isə əvvəlki ilə nisbətən 2,2 faiz azdır. 2018-ci ildə isə ölkədə istehsal olunan düyü, 2017-ci illə müqayisədə az olub.
Məlumat üçün qeyd edək ki, 2018-ci ilin fevral ayında Azərbaycanda 2018-2025-ci illərdə düyü istehsalının inkişafı üzrə Dövlət Proqramı qəbul edilib. Sözügedən proqrama əsasən, 2025-ci ilə qədər yerli istehsal düyü istehlakına olan tələbatın təxminən 90 faizdən çoxunu ödəməlidir. Sənəddə əkin sahələrini 10 min hektara qədər genişləndirmək və məhsuldarlığı 1 hektardan 40 sentnerə qaldırmaq üçün tədbirlərin görülməsi nəzərdə tutulur. 2019-cu ildə məhsuldarlıq (30,1 s / ha) yalnız 0,1 s / ha artıb.
Göründüyü kimi, Azərbaycan daxili bazara 12 min ton düyü çıxarır. Halbuki ölkədə ötən il ərzində 60 ton 275 kq düyüdən istifadə edilib. Ümumiyyətlə isə dünyada il ərzində düyüyə 500 milyon ton tələbat olur. Dünyanın ən iri düyü istehsalçılarının top beşliyində Çin, Hindistan, İndoneziya, Vyetnam və Tailand yer alır.
Maraqlıdır, Azərbaycanda ilbəil düyü istehsalı niyə azalır? Azalmanın kökündə nə dayanır? İstehsalı artırmaqla bağlı qarşıya qoyulan məqsədə niyə çatmaq olmur?
Məsələyə münasibət bildirən kənd təsərrüfatı sahəsi üzrə mütəxəssis Vahid Məhərrəmovun sözlərinə görə, əksər ölkələrdə düyü əkilir və bununla bağlı heç bir çətinlik yoxdur: “Hətta Rusiya kimi iqlimi soyuq olan ölkədə hər hektardan 10 tondan çox düyü istehsal olunur. Bu artıq normal bir göstəriciyə çevrilib. Çox təəssüflər olsun ki, Azərbaycanda bu sahəyə yetərincə diqqət yetirilmir və kimlərsə düyü idxalında maraqlıdır. İstəyirlər ki, bu məhsula olan tələbat yerli istehsal hesabına yox, idxal hesabına ödənilsin. Bu səbəbdən çəltikçiliyin inkişafında yeni texnologiyaların tətbiqi ilə bağlı hər hansı addım atılmır. Fermerlərin su təminatı ilə bağlı işlər görülməlidir, təəssüf ki, bunlar görülmür. İstehsal olunan düyünün emalı ilə bağlı problem var və bu da öz həllini tapmır. Fermerlərə ucuz istehsal vasitələrinin verilməsi ilə bağlı da problemlər var və təklif olunan gübrənin keyfiyyəti aşağıdır. Deməyim odur ki, bütün bu problemlər həll edilmədən düyü istehsalını, məhsuldarlığı, onun rəqabət qabiliyyətini artırmaq mümkün deyil. Ona görə də bu sahənin inkişafı ilə bağlı ciddi məşğul olmaq lazımdır. Azərbaycanda 2018-2025-ci illərdə düyü istehsalının inkişafına dair Dövlət Proqramında nəzərdə tutulan tədbirlər həyata keçirilmir. Ona görə də məhsuldarlıq aşağıdır”.
Vidadi ORDAHALLI
