Dünya Bankının “Ermənistan və Gürcüstan Azərbaycanı üstələyəcək” bəyanatının əsassızlığı...

Dünya Bankı (DB) 2020-ci ildə Azərbaycanda ÜDM-in 2,3% artacağını proqnozlaşdırır. Bankın saytlnda dərc olunan “Dünya iqtisadiyyatının perspektivləri: Yavaş artım, siyasi çağırışlar” icmalına əssaən, 2021-ci ildə Azərbaycanda ÜDM-in artımı 2,1% təşkil edəcək.

Ümumilikdə, DB ötən ilin oktyabr ayında etdiyi 2020-2022-ci illər üçün Azərbaycanda iqtisadi artım templəri üzrə proqnozlarını təsdiq edib. Eyni zamanda, DB-nin proqnozlarına əsasən, 2022-ci ildə Azərbaycanda ÜDM-in artımı 2,2%-ə yaxın təşkil edəcək. Beləliklə, 2020-2022-ci illərdə Azərbaycanda ÜDM-in orta illik artımı 2,2%-ə yaxın təşkil edəcək.

İcmalda qeyd edilir ki, Azərbaycan iqtisadiyyatının uzunmüddətli artımı özəl sektorun inkişafının sürətləndirilməsi məqsədilə islahatların davam etdirilməsi və maliyyə sektorunda zəifliyin aradan qaldırılmasından asılıdır: “Bundan əlavə, insan kapitalına sərmayələr, təhsilin keyfiyyətinin artırılması iqtisadi artım templərinə müsbət təsir göstərəcək”.

DB-nin icmalında o da qeyd olunub ki, Azərbaycan, regionun digər neft hasil edən ölkələri kimi, (Rusiya, Qazaxıstan) qiymətlərin kəskin dəyişməsi və xammal bazarlarında qeyri-sabitliyə qarşı zəif qalır. Bu səbəbdən Cənubi Qafqazın digər ölkələri 2020-2022-ci illərdə iqtisadi artım templəri üzrə Azərbaycanı qabaqlayacaqlar. Xüsusilə bu dövrdə Gürcüstanda orta illik iqtisadi artım 4,4%, Ermənistanda 5,2% səviyyəsində olacaq. Bütün bu deyilənlərlə yanaşı, DB-nin Azərbaycanla bağlı proqnozu nə dərəcədə realdır?

• “Çox vaxt reallıqda həmin hesablamalar gerçəkliklə uzlaşmır”

Sözügedən məsələni “Bakı-Xəbər”ə şərh edən iqtisadçı-ekspert Fuad İbrahimovun sözlərinə görə, Dünya Bankının proqnozları heç də hər zaman özünü doğrultmur: “Müxtəlif iqtisadi metodologiyalar var. DB də bu metodologiyalardan istifadə edir. Ancaq bu o demək deyil ki, bunlar həmişə özünü doğruldur. Digər tərəfdən, ümumiyyətlə, Ermənistanı Azərbaycanla hər hansısa ölçü vahidi ilə yanbayan qoymaq doğru deyil. DB mütəxəssisləri hansısa metodologiya ilə avtomatik hesablama aparır və nəticələri elan edirlər. Ancaq çox vaxt reallıqda həmin hesablamalar gerçəkliklə uzlaşmır. Bu nöqteyi-nəzərdən düşünmürəm ki, Ermənistanla bağlı proqnozlar özünü doğrultsun. Çünki Ermənistanın həm iqtisadi, həm də digər potensial imkanları Azərbaycanla müqayisə oluna bilməz. O dərəcədə ölkələr arasında böyük fərq var. Azərbaycanın qiymətlərin kəskin dəyişməsi və xammal bazarlarında qeyri-sabitliyə qarşı zəif qalması ilə bağlı DB-nin irəli sürdüyü yanaşmaya gəldikdə isə, buna birmənalı yanaşmaq olmaz. Çünki bu yalnız fors-major hallarda baş verə bilər. İstənilən ölkə iqtisadiyyatında tənəzzül yaşana bilər. Ancaq perspektivdə bu məsələlərə baxıb təhlil apardıqda hesab edirəm ki, DB tərəfindən verilən bu proqnoz reallığa söykənmir. Nəzərə almaq lazımdır ki, Azərbaycanda real sektor inkişaf edir. Düzdür, hələlik qeyri-neft sektorunun iqtisadiyyatda çəkisi elə də böyük deyil, amma bu sahədə dayanıqlı inkişaf var. Ona görə də DB-nin məlum yanaşmasını qəbul etmirəm”.

Vidadi ORDAHALLI