Milyarder və Yandeksin yaradıcısı Arkadi Voloja məxsus Hollandiyanın Nebius şirkəti özünün ikinci superkompüteri olan ISEG 2-ni hazırlayıb. O, İslandiyadakı Verne məlumat mərkəzində, NATO-nun keçmiş bazasının ərazisində yerləşir və tamamilə bərpa olunan mənbələrdən elektrik enerjisi ilə işləyir.
Ən yeni maşın TOP500 ən məhsuldar superkompüterlərin yenilənmiş dünya reytinqində 13-cü yeri tutdu. "Onun TOP500 reytinqində 13-cü yerdə debütü ISEG 2-ni Avropada kommersiya baxımından ən güclü superkompüter və dünyada kommersiya sistemləri arasında ikinci ən güclü superkompüter etdi", - deyə Nebius şirkətindən bildirilib. Volojun ilk superkompüteri, Yandeksin həmtəsisçisi İlya Seqaloviçin adını daşıyan ISEG Finlandiyada, Helsinkidən 60 km məsafədə yerləşən keçmiş Yandeks məlumat mərkəzinin bazasında tikilib. İyun ayında TOP500 reytinqində ISEG 39-cu yeri tutub. Yeni “Volozh” kompüterinin tutumu 338,49 petaflopdur. Bu, Rusiya superkompüterlərinin məhsuldarlığından 10 dəfə artıqdır. Flops kompüter gücünün ölçü vahididir və sistemin saniyədə yerinə yetirdiyi nöqtə əməliyyatlarının sayını əks etdirir. Müqayisə üçün: Rusiya superkompüterləri arasında TOP500 reytinqində ən yüksək yeri 29,42 petaflops (reytinqdə 79-cu yer) maksimum tutumu ilə Chervonenkis adlı Yandeks sistemi tutur. Digər Yandeks superkompüterləri — Qaluşkin (20,64 petaflops) və Lyapunov (20,03 petaflops) müvafiq olaraq 102 və 120-ci yerləri tuturlar. Voloj həmçinin İsrail üçün superkompüter hazırlamağı planlaşdırır. 2025-ci ilin may ayında onun şirkəti belə bir maşının yaradılması üçün İsrail İnnovasiya Təşkilatından 135 milyon dollar qrant qazandı. Qrantın şərtlərinə görə, qalib hesablama gücünün bir hissəsini güzəştli şərtlərlə İsrailin elmi müəssisələrinə və dövlət təşkilatlarına təqdim etməlidi. Bu layihə çərçivəsində Nebius İsraildə süni intellekt texnologiyaları üçün infrastruktur inkişaf etdirməyi planlaşdırırdı. Arkadi Voloj 2014-cü ildə Rusiyadan İsrailə köçüb. 2023-cü ilin avqustunda o, hərbi əməliyyatların başlamasından və Yandeks səhmlərinin satışından bir il yarım sonra Ukrayna ilə müharibənin “qəti şəkildə əleyhinə” çıxış edib. O zaman iş adamı qeyd etmişdi ki, susmasının “bir çox səbəbləri” var. Və Voloj gecikməsini Rusiyanı tərk etmək və onunla Nebiusda işləmək istəyən 1000-ə yaxın Yandeks əməkdaşının başqa yerə köçürülməsi zərurəti ilə izah edib.
Surxay Əliyev
