Məktəb bufetlərində yeməklərlə bağlı yeni ideya var…

Bu gün tam rasionlu qidaların təqdim olunduğu bufet və yeməkxanaların yoxluğu Azərbaycanda məktəblərin az qala əsas problemlərindən birinə çevrilib. Bu isə həm şagirdlər, həm də valideynlər üçün ciddi narahatlıq yaradır.

Əksər hallarda aşağı sinifdə oxuyan şagirdlər yeməyi evdən gətirir, yuxarı sinif şagirdləri isə tənəffüslərdə çipsilər və energetik içkilər almaq üçün yaxınlıqdakı mağazaya gedirlər. Bütün bunlar böyüyən nəslin sağlamlığına təsir edir və gələcəkdə xeyli sayda xəstəliyin yaranması ilə nəticələnə bilər. Valideynlər övladlarının məktəbdə normal şəkildə qidalanması üçün pul ödəməyə hazırdırlar. Lakin hələ də məktəblərdə tam rasionlu naharın təşkili üçün şərait yaradılmayıb. Təbii ki, məktəb bufetlərinin hər yerdə olmadığını demək olmaz. Lakin normal şərait Bakı şəhərində yerləşən çox az məktəbdə təşkil olunub.

"Təhsil haqqında" Azərbaycan Respublikası Qanununun 28.2. bəndinə əsasən, təhsil müəssisələrində iaşə xidməti təhsil müəssisəsi ilə iaşə xidməti göstərən hüquqi və fiziki şəxslər arasında bağlanan müqavilə əsasında həyata keçirilir. Bu, özəl sahibkarlara məktəb yeməkxanalarını icarəyə götürməyə və orada yeməklər hazırlamağa imkan verir. Elə bu səbəbdən də bufetləri icarəyə götürən şirkətlər əməkdaşlıq etdikləri şəxslərlə birgə iş görürlər. Belə ki, həmin şəxslər evlərdə hazırladıqları peraşki, sobada bişirilmiş şirniyyatlar, blinçik, pitsa və digər təamları məktəb bufetində satırlar. Şagirdlərin çoxu da həmin təamlardan almağa üstünlük verir.

Ancaq məktəb bufetlərində hansı qidaların satılıb-satılmaması haqqında standartlar var. Həmin standartlara əsasən, məktəb bufetlərində müəyyən təamların satılması qadağan olunub. Təəssüf ki, bəzi məktəblər qadağaya məhəl qoymayıb, məktəb bufetləri üçün arzu olunmayan qidaları hələ də satışa çıxarırlar.

Ümumtəhsil və ilk peşə təhsili müəssisələrində uşaq və yeniyetmələrin qidalanması zamanı istifadəsinə icazə verilməyən məhsullar isə bunlardır: istifadə müddəti bitmiş və aşağı keyfiyyətli qida məhsulu, bir gün əvvəl hazırlanmış qida, xarabolma əlamətləri ilə meyvə-tərəvəz məhsulları, termiki emala məruz qalmayan yaşıl noxud, çirklənmiş və ya anbar ziyanvericiləri ilə yoluxmuş yarma, un, quru meyvələr və başqa məhsullar, ev şəraitində hazırlanmış istənilən qida məhsulu və konservlər, kremli şirniyyat məmulatları (piroq və tortlar), termiki emala məruz qalmayan, təbii halda olan kəsmik və xama, qazlaşdırılmış içkilər, bitki yağları əsasında süd məhsulları və dondurma, saqqız, çipslər və sair.

• “Bufetlərin böyük hissəsi ayrı-ayrı sahibkarlara icarəyə verildiyi üçün, onlar da özlərinə sərf edəni edirlər”

Azad İstehlakçılar Birliyinin sədri Eyyub Hüseynov bildirdi ki, bufetlərdə təhlükəli qidaların satışı inkar olunmur: “5 il əvvəl məktəb bufetləri üçün standart hazırlandı və bufetlərə müəyyən məhdudiyyətlər qoyuldu. Burada qazlı içki, bəzi kolbasalar və energetik içkilərin satışı qadağan olundu. Amma məktəb və bağçaların bufetləri hələ də baxımsız vəziyyətdədir. Onlar mərkəzləşdirilmiş şəkildə təmin olunmurlar. Buna görə də kim necə gəldi mal gətirərək, onun satışını həyata keçirir. Bufetlərin böyük hissəsi ayrı-ayrı sahibkarlara qanunsuz icarəyə verilib. Onlar da özlərinə sərf edəni edirlər. Ümumiyyətlə, böyük tənəffüs uşaqların qidalanmasına şərait yaratmır. Həmişə təklif etmişəm ki, məktəb dəhlizlərinə avtomatik meyvə satan aparatlar qoyulsun. Bu, sahibkara da xeyir verəcək. Hər şagird 20 qəpik ödəməklə təzə meyvə yeyəcək”.

Həmsöhbətimizin sözlərinə görə, bəzi tədris müəssisələrinin bufetlərində qadağan olunan təamlar hələ də satılır.

Günel CƏLİLOVA