Bazar ertəsi günü, 28 iyul 2025
     

5-ci qrup ixtisas universitetləri attestatla qəbulu dayandırdılar...

Image

Kamran Əsədov: “Bu, təhsil sistemində orta səviyyənin dominant olduğunu göstərir və alternativ qəbul mexanizmlərinin tətbiqini zəruri edir”

“Yalnız attestatla qəbul imkanı bu il bəzi ixtisaslar üzrə təqdim edilməyib. Həmin ixtisasların V ixtisas qrupuna daxil edilməsi nəzərdə tutulsa da, layihə reallaşdırılmayıb”.

Bunu Dövlət İmtahan Mərkəzinin İdarə Heyətinin sədri Məleykə Abbaszadə 2024/2025-ci tədris ili üçün ali təhsil müəssisələrinin bakalavriat səviyyəsinə tələbə qəbulu imtahanlarının nəticələrinin elmi-statistik təhlili ilə bağlı keçirilən tədbirdə deyib.

O bildirib ki, ali təhsil müəssisələri bu təşəbbüsə etiraz ediblər: “Bildirdilər ki, onlar üçün abituriyentlərin həmin sahəyə dair ilkin bilikləri əldə etməsi vacibdir”.

Maraqlıdır, V ixtisas qrupu üzrə universitetlər niyə attestatla qəbul aparmayıb? Ümumiyyətlə, ali məktəblərin belə hüququ varmı? Universitetlər özləri bu qaydanı icra ya ləğv edə bilərmi?

“Attestatla qəbul modelinin tətbiq olunmaması hüquqi əsaslardan çox, idarəetmədəki zəiflik və təşəbbüsün məntiqsiz planlaşdırılması ilə bağlıdır”

Təhsil eksperti Kamran Əsədov “Bakı-Xəbər”ə şərhində bildirdi ki, attestatla qəbul modelinin tətbiqində yaşanan qeyri-müəyyənlik, qərarların icrası ilə bağlı ziddiyyətli yanaşmalar və ali təhsil müəssisələrinin bu prosesi rədd etməsi təhsilin idarə olunmasında koordinasiyanın olmadığını, normativ hüquqi baza ilə real tətbiqat arasında uçurumun dərinləşdiyini göstərir. Dövlət İmtahan Mərkəzinin 2024/2025-ci tədris ili üzrə elmi-statistik təhlilində qeyd olunur ki, bu il bəzi ixtisaslar üzrə attestatla qəbul imkanı nəzərdə tutulsa da, ali məktəblərin etirazı ilə layihə reallaşmayıb. Bu isə birbaşa normativ idarəetmə böhranıdır: “Azərbaycan Respublikasının “Təhsil haqqında” Qanununun 5.4-cü maddəsində qeyd olunur ki, ali təhsil müəssisələrinin müstəqilliyi onların təhsil proqramlarının müəyyən olunmasında, eləcə də qəbul siyasətinin formalaşmasında iştirak hüququnu tanıyır. Lakin həmin qanun ali məktəblərə dövlət səviyyəsində qəbul qaydalarını ləğv etmək və ya tətbiq etməmək səlahiyyəti vermir. Qəbulun təşkili Dövlət İmtahan Mərkəzi və Nazirlər Kabineti tərəfindən tənzimlənir. Bu səbəbdən də attestatla qəbul modelinin tətbiq olunmaması hüquqi əsaslardan çox, idarəetmədəki zəiflik və təşəbbüsün məntiqsiz planlaşdırılması ilə bağlıdır. V ixtisas qrupuna daxil olan sahələr – turizm, menecment, dövlət və bələdiyyə idarəetməsi, arxiv işi və s. – nəzəri-tətbiqi biliklərə əsaslanır. Bu istiqamətlər üzrə ilkin baza bilikləri imtahan yolu ilə yox, uzunmüddətli akademik hazırlıqla da müəyyən edilə bilər. Bunu nəzərə alaraq, bu sahələrdə attestatla qəbul mexanizmi müəyyən çevrədə tətbiq oluna bilərdi. Lakin ali məktəblər bu ideyanı rədd etdi. Onların arqumenti ondan ibarətdir ki, bu sahəyə gələn abituriyentlər baza biliklərə malik olmalıdır və attestat buna zəmanət vermir.

Bununla yanaşı, məsələ təkcə ali məktəblərin etirazında deyil, bu etirazın ictimai əsaslandırılmaması, Elm və Təhsil Nazirliyinin prosesə aktiv deyil, passiv yanaşmasındadır. Nazirlik bu layihəni nə izah etdi, nə təbliğ etdi, nə də ali təhsil müəssisələrini maarifləndirdi. Bu isə planın təməlindən zəif qurulduğunu göstərir. Təhsil siyasətində qəbul kimi strateji məsələ barədə müxtəlif aktorların fikir ayrılığı olmamalı, bütün tərəflər öncədən məlumatlandırılmalı, ictimaiyyətə aydın və dəqiq yol xəritəsi təqdim olunmalı idi. Bu isə baş vermədi.

Statistik göstəricilər göstərir ki, 2024/2025-ci tədris ili üzrə abituriyentlərin böyük əksəriyyəti orta nəticə göstərib. Məsələn, I–IV ixtisas qruplarında iştirak edənlərin 46.07 faizi 300–500 bal aralığında nəticə göstərib. Bu, təhsil sistemində orta səviyyənin dominant olduğunu göstərir və alternativ qəbul mexanizmlərinin tətbiqini zəruri edir. Məsələn, bu tip nəticələrə malik abituriyentlər üçün yalnız imtahanla deyil, məktəb qiymətləndirilməsinə əsaslanan çoxşaxəli model hazırlanmalıdır. Attestatla qəbul buna alternativ ola bilərdi. Lakin həmin modelin arxasında nə pedaqoji əsaslandırma, nə mexanizm, nə də monitorinq strukturu var idi. Dünya təcrübəsində, xüsusilə Almaniya, Finlandiya, Hollandiya və Cənubi Koreya kimi ölkələrdə attestatla qəbul modeli geniş tətbiq olunur. Almaniyada “Abitur” adlı attestat nəticəsi ilə birbaşa universitetə qəbul mümkündür, lakin bu nəticə şagirdin illik fəaliyyətinə, məktəbdaxili imtahanlara, layihələrə və mərkəzləşdirilmiş qiymətləndirmələrə əsaslanır. Yəni məktəbdə qiymət subyektiv deyil, sistemləşdirilmiş mexanizmlərlə ölçülür. Azərbaycanda isə məktəb qiymətləri bəzən müəllimin şəxsi münasibətinə, şagirdin davamiyyətinə və ya valideyn nüfuzuna əsasən yazılır. Bu cür şəraitdə attestatla qəbul modeli tətbiq edilsə, keyfiyyətə yox, formaya xidmət edəcək”.

Ekspert hesab edir ki, attestatla qəbul sisteminin tətbiqi üçün ilk növbədə məktəbdaxili qiymətləndirmə mexanizmləri yenidən qurulmalı, müəllimlər üçün vahid qiymətləndirmə meyarları hazırlanmalı, məktəblərdə portfolioların, layihə əsaslı fəaliyyətlərin və monitorinq mexanizmlərinin tətbiqi təmin olunmalıdır. Əgər bu təmin olunmasa, attestatla qəbul yalnız yeni bir korrupsiya mexanizminə çevrilə bilər: “Elm və Təhsil Nazirliyi bu istiqamətdə nə hüquqi baza hazırlayıb, nə ictimai müzakirə açıb, nə də təşəbbüsün nəticələrini proqnozlaşdıracaq bir elmi-təhlil sənədi yayımlayıb. Bu passivlik strateji təhsildə sistemli düşüncənin yoxluğunu göstərir. Nazirlik yalnız normativ dəyişikliklərə reaksiya verir, lakin bu dəyişikliklərin ictimai şərh, təhsil psixologiyası və institusional nəticələrini öncədən hesablaya bilmir. Ali məktəblərlə Elm və Təhsil Nazirliyi arasında bu cür uyğunsuzluqlar davam edərsə, qəbul prosesləri etibarsızlaşacaq, abituriyentlər və valideynlər üçün təhsil sisteminə olan inam daha da azalacaq. Bu isə uzunmüddətli perspektivdə insan kapitalının keyfiyyətinə ciddi zərbədir. Qarşıdakı illər üçün zəruri olan addım yalnız imtahanla və ya yalnız attestatla deyil, kombinə edilmiş və şəffaf mexanizmlərə əsaslanan qəbul modelidir. Bu model hazırlanmalı, pilot şəkildə sınaqdan keçirilməli və nəticələri ictimaiyyətə təqdim edilməlidir. Elm və Təhsil Nazirliyi isə bu prosesi kənardan müşahidə etməyi deyil, liderliyi üzərinə götürməyi bacarmalıdır. Əks halda, biz hər il eyni nəticələri təkrarlayacaq, dəyişən yalnız statistikanın rəngləri olacaq. Təhsil isə rəqəmlərlə deyil, keyfiyyətlə ölçülür”.

Günel CƏLİLOVA



VİDEO

SON XƏBƏRLƏR

27.07.2025 / 21:32
NATO-nun məşhur kəşfiyyat təyyarəsi Kalininqrad səmasında - Rusiya Qərbi nüvə silahı ilə hədələdi…

27.07.2025 / 17:18
Ukraynadan Rusiyaya daha bir zərbə - yüksək rütbəli alay komandiri öldürüldü…

27.07.2025 / 16:35
BRİCS öz kağız pulunu çıxardı - üstündə 5 quşun şəkli var…

27.07.2025 / 15:26
Polis çimərliklərdə profilaktik tədbirləri davam etdirir

27.07.2025 / 15:03
Rusiya Ukraynaya genişmiqyaslı hücumlara hazırlaşır - ABŞ institutundan xəbərdarlıq...

27.07.2025 / 14:25
ABŞ-ın vitse-prezidenti və dövlət katibi 2028-də prezidentliyə namizəd ola bilər...

27.07.2025 / 13:37
Tovuzda qardaşı tərəfindən baltalanan qadın xəstəxanada öldü

27.07.2025 / 12:44
Xocavənd, Şuşa və Xocalıda yanğınlar söndürüldü...

27.07.2025 / 09:10
"Arsenal" 73 milyon avroya futbolçu transfer etdi

27.07.2025 / 09:00
Sabah Monteneqroda matəm günü elan olundu

27.07.2025 / 04:21
Rusiya Dnepri bombaladı, çay fabriki yandı -TƏCİLİ

26.07.2025 / 21:08
Ukraynanın Rusiyaya qarşı əks-hücum planı necə pozuldu? - İlon Maskın Kiyevə xəyanətinin üstü açıldı...

26.07.2025 / 20:25
Trampdan Putinə növbəti xəbərdarlıq – Vaşinqton daha sərt addımlar ata bilər...

26.07.2025 / 19:40
Ermənistandakı nüvə stansiyası ilə bağlı qorxunc xəbərdarlıq - Hər an partlaya bilər...

26.07.2025 / 19:20
"Biz həm də erməni xalqı ilə sülh sazişi bağlamaq istəyirik" - Hikmət Hacıyev Almaniya mediasına danışdı...

26.07.2025 / 19:14
ANAMA işğaldan azad edilmiş ərazilərdə yanğınlarla bağlı vətəndaşlara çağırış etdi

26.07.2025 / 19:04
Polşa müharibəyə hazırlaşır... Varşava Ottava Konvensiyasından çıxdı...

26.07.2025 / 17:59
Banklar istehlak kreditləri sahəsində əsl faiz xaosu yaradıblar...

26.07.2025 / 17:50
Azad rayonlarda asayiş, əmlak və ekoloji təhlükəsizlik inanılmaz səviyyədədir - polis cəmi 5 ildə...

26.07.2025 / 17:42
Zəngəzurda Ermənistanın "suverenliyini" Fransa səfiri qoruyur - Paris ABŞ-a qarşı...

26.07.2025 / 17:35
İran Ermənistanı Azərbaycan PUA-larından qoruyur?

26.07.2025 / 14:51
Prezidentin köməkçisi ABŞ-nin Zəngəzur dəhlizi layihəsində iştirakı ilə bağlı şayiələri şərh edib...

26.07.2025 / 14:50
Milli Məclisin deputatı Vüqar Rəhimzadə Culfada seçiciləri ilə növbəti görüşünü keçirib

26.07.2025 / 14:16
Hikmət Hacıyev: "Azərbaycan Rusiyadan AZAL təyyarəsi ilə bağlı faciəvi insidentə görə məsuliyyəti üzərinə götürməsini gözləyir"

26.07.2025 / 14:08
"Ermənistanın Azərbaycana kompensasiya ödəməsi danışıqların müzakirə mövzusu deyil" - Prezidentin köməkçisi

26.07.2025 / 13:56
Hikmət Hacıyev: "Minsk qrupu tarixin arxivinə göndərilməlidir"

26.07.2025 / 13:46
Qarabağda dağlıq ərazidəki yanğınların söndürülməsinə 51 texnika, 4 helikopter cəlb olunub

26.07.2025 / 13:33
Abşeronda oğurluq edən şəxslər saxlandı

26.07.2025 / 13:20
"USAID heç vaxt Cənubi Qafqazda humanitar fəaliyyətlə məşğul olmayıb" - Hikmət Hacıyev

26.07.2025 / 13:05
Metsamer AES region ölkələri üçün ciddi təhlükə mənbəyidir - NTV telekanalı

26.07.2025 / 12:52
Qaydalara biganəlik – həyatımıza təhlükədir! - FHN yanğınlarla bağlı əhaliyə müraciət etdi

26.07.2025 / 11:06
Prezident İlham Əliyev Maldiv Prezidentini təbrik etdi

26.07.2025 / 11:03
Qazaxda çətənə kolu yetişdirən qadın yaxalanıb

26.07.2025 / 10:25
Gəncə sakini dəm qazından boğularaq ölüb

26.07.2025 / 10:18
"Real"ın dünya çemionatındakı qazancı açıqlandı

26.07.2025 / 10:06
Rusiya bu gecə Xarkovu bombalayıb

26.07.2025 / 10:01
Məşhur aktyor "Arka sokaklar"da

26.07.2025 / 09:53
2100-cü ilə qədər 1 milyard insan susuzluqdan ölə bilər - alimlərdən XƏBƏRDARLIQ!

26.07.2025 / 09:45
Naxçıvanda 3 kəndin içməli su təchizatı dayandırılıb

26.07.2025 / 09:27
Klinikalar süni mayalanma əməliyyatını da çəkib paylaşırlar - "Medipoint"də baş verənlər...

26.07.2025 / 08:41
Dövlətin əsl müdaxilə vaxtıdır - ehsandan imtinanı sürətləndirmək lazımdır, hələlik 1-2 rayon...

25.07.2025 / 22:22
Türkiyənin 22-ci UNESCO İrsi: Sardis və Bintepə

25.07.2025 / 22:10
Ceyhun Bayramov və Hakan Fidan Ermənistanla sülh danışıqlarını müzakirə etdi...

25.07.2025 / 21:23
Bütün Fransa Makronun qəsdinə durdu - ölkə yeni aksiyalara hazırlaşır...

25.07.2025 / 21:08
Millət vəkili Mehriban Vəliyeva Aydın Quliyevi təbrik etdi

25.07.2025 / 21:06
65 yaşda "Əməkdar jurnalist" adı almaq mənim günahım deyil...

25.07.2025 / 21:05
EKO-nun Xankəndi zirvəsi Rusiyanı niyə bu qədər narahat edir?

25.07.2025 / 20:49
Sülhü pozan Ermənistan, hədəf Azərbaycan - Fransa parlamentindən absurd qərar...

25.07.2025 / 20:34
Zəngəzur dəhlizi məsələsinə NATO da qarışdı...

25.07.2025 / 20:19
Paşinyan həbs etdiyi rus oliqarxı barədə beynəlxalq məhkəmə qərarını da heçə saydı...

25.07.2025 / 20:12
Ermənistanın hücumları nəticəsində yaralanmış, mülklərini itirmiş, əsirlikdə və girovluqda olmuş zərərçəkmiş şəxslər məhkəmədə ifadə verdi - FOTO

25.07.2025 / 20:04
Paytaxt köçürülə bilər - su qıtlığı daha kəskin problemə çevrilir...

25.07.2025 / 19:49
Paşinyanın siyasəti Elçibəyin 90-cı illərdəki Qərbyönlü siyasətinə bənzədildi...

25.07.2025 / 19:35
ABŞ-ın Zəngəzur planı Rusiya layihəsindən kəskin fərqlidir - Zaxarova narahatdır...

25.07.2025 / 19:22
Azərbaycanın ilk peykindən süni intellekt layihələrinin maliyyələşməsinə qədər...

25.07.2025 / 19:16
Bakıda DİN müşavirəsində sərt tələb - “icra olunmalıdır”

25.07.2025 / 19:09
Qubanın şəhid ailələri təklif etdilər - hər şəhid barədə kitab yazılsın...

25.07.2025 / 19:01
MM-in Korsikaya Dəstək Qrupundan Fransa parlamentinə sərt cavab - bu onları qıcıqlandırır...

25.07.2025 / 18:58
Milli Məclisin deputatı Vüqar Rəhimzadə Ordubadda seçiciləri ilə növbəti görüşünü keçirib

25.07.2025 / 18:55
Tələbə təqaüdləri artırıldı - 300, 450 manat...

25.07.2025 / 18:50
İsgəndər Xəlilovun oğlunun şirkəti ofisdə axtarış aparılmasını təkzib etdi

25.07.2025 / 18:41
Rusiya Aİİ çərçivəsində Ermənistanı iqtisadi sanksiyalarla hədələdi...

25.07.2025 / 18:35
Mixail Qusmanın Azərbaycan boyda səmimi və doğma ailəsi var – Cavid İsmayıl yazır

25.07.2025 / 18:30
Şuşa Media Forumu qlobal mətbuatda

25.07.2025 / 18:27
Nazirlər Kabineti 2018-də söz vermişdi ki, yaxın 3 ildə 100 faiz olacaq - hanı bəs?

25.07.2025 / 18:14
Kreml rəsmisi Zəngəzur dəhlizindən imtina etdi - şok...

25.07.2025 / 18:09
“Bakcell”in dəstəyi ilə “YAŞAT” yay məktəbi Londonda - FOTO

25.07.2025 / 17:59
Rusiya Ermənistanın qazını kəsməkdən başladı – Tiflis-İrəvan xəttində nə baş verir?..

25.07.2025 / 17:46
İstanbulda Rusiya-Ukrayna danışığının iflas etməsinin şok səbəbləri - təfərrüatlar...

25.07.2025 / 17:33
Türkiyənin Akkuyu AES tikintisində maaş qalmaqalı günbəgün böyüyür...

25.07.2025 / 17:14
Ərdoğan Trampla Putini İstanbulda bir araya gətirmək istəyir...

25.07.2025 / 17:10
"Zəngəzur dəhlizi regional logistikanı gücləndirəcək" - Özbəkistan Nəqliyyat Nazirliyinin hesabatı

25.07.2025 / 17:07
“Yüksəliş” müsabiqəsi insan kapitalına dəyərli investisiyadır" - Fərəh Əliyeva

25.07.2025 / 17:01
"Beşinci “Yüksəliş” müsabiqəsinin 20 qalibindən ikisi ADA Universitetinin tələbəsi, biri isə ADA-nın müəllimidir" - Hafiz Paşayev

25.07.2025 / 16:49
Polis Pirallahıda əməliyyat keçirdi - 42 kq narkotik aşkarlandı

25.07.2025 / 16:33
Keçmiş Baş Qərargah rəisindən xəbərdarlıq - Rusiya-Ukrayna müharibəsi 2034-cü ilə qədər uzana bilər…

25.07.2025 / 16:15
ABŞ səfiri Makronun Fələstin qərarını ələ saldı - onda İngiltərə də Fransanı öz müstəmləkəsi elan edə bilər

25.07.2025 / 16:09
"Bakıda yəhudi özünü Parisdən daha təhlükəsiz hiss edir" - Corc Dik

25.07.2025 / 15:56
Cənubda ilk qız məktəbini təşkil edən Məryəm xanım...

25.07.2025 / 15:46
Hacıqabulda avtoxuliqanlıq edən sürücü məsuliyyətə cəlb olundu

25.07.2025 / 15:27
"Gəncəyə raketlər düşəndə mən oradaydım" - İsrail səfiri erməni hücumlarından danışdı

Azərbaycanın ilk peykindən süni intellekt layihələrinin maliyyələşməsinə qədər...

XƏBƏR ARXİVİ

İyul
B.eÇ.aÇC.aCŞB
301234567891011121314151617181920212223242526272829303112345678910