Bazar günü, 27 iyul 2025
     

Bəzi məktəblərdə attestat qiymətləri üstündə alver qızışır...

Image

Kamran Əsədov: “Bu cür hallar, əgər sübuta yetirilərsə, təkcə etik deyil, həm də hüquqi baxımdan pozuntudur”

Müəllimlərin sertifakatlaşdırma prosesi ilə bağlı narazılıqlar hələ də davam edir. Bu narazılıqlar bitməmiş orta məktəb məzunlarının attestatlarına qiymətlərin yazılması ilə bağlı gileylər səslənir.

Narazı valideynlər iddia edir ki, məktəb direktorları DİM tərəfindən keçirilən buraxılış imtahanlarının nəticəsini bəhanə edərək attestata yüksək qiymət yazılması üçün "şirinlik" istəyirlər.

Ancaq təhsil sənədləri dövlət hesabına verilməlidir və bununla bağlı heç bir ödəniş tələb edilə bilməz.

“Attestat qiymətlərinə müdaxilə sadəcə qiymət dəyişmək deyil, bütün təhsil sisteminə və gələcəyin insan kapitalına yönəlmiş təhdiddir”

Təhsil eksperti Kamran Əsədov “Bakı-Xəbər”ə şərhində bildirdi ki, orta məktəb məzunlarının attestatlarına qiymət yazılması prosesi ilə bağlı sosial şəbəkələrdə yayılan narazılıqlar təhsildə qiymətləndirmə mexanizminin şəffaflığına və etibarlılığına dair ciddi suallar doğurur: “Valideynlərin iddiasına görə, bəzi məktəb direktorları buraxılış imtahanlarının nəticələrini əsas gətirərək attestata yüksək qiymət yazmaq üçün qeyri-rəsmi ödəniş – “şirinlik” tələb edirlər. Bu cür hallar, əgər sübuta yetirilərsə, təkcə etik deyil, həm də hüquqi baxımdan pozuntudur. Təhsil haqqında Azərbaycan Respublikası Qanununun 16-cı maddəsində qeyd olunur ki, təhsilin idarə olunması zamanı şəffaflıq, hesabatlılıq və vətəndaşların hüquqlarına hörmət prinsipləri təmin edilməlidir. Eyni zamanda, “Ümumi təhsil haqqında” Qanunun 23.3-cü maddəsində göstərilir ki, qiymətləndirmə nəticələri şagirdin təhsil nəticələrinə əsaslanmalı və subyektiv təsirlərdən azad olmalıdır.

Hazırda ölkədə illik olaraq təxminən 85 min nəfər XI sinif şagirdi məzun olur. Bu qədər geniş miqyasda şagirdə qiymət verilməsi və attestatların hazırlanması zamanı tətbiq olunan mexanizmlər üzərində ciddi nəzarət olmadığı təqdirdə, bu sahədə istənilən müdaxilə təhsilin reputasiyasına ciddi zərbə vura bilər. DİM tərəfindən keçirilən buraxılış imtahanları 300 ballıq sistem üzrə aparılır və bu nəticələrin məktəbdəki illik qiymətlərlə müqayisəsində bəzən ciddi uyğunsuzluqlar meydana çıxır. Məsələn, imtahandan 80 bal alan bir şagirdin attestatında bütün fənlərdən “5” qiymətinin yazılması obyektivlik prinsipini pozur və şübhə doğurur. Məktəbdə verilən qiymətlərin bu dərəcədə yüksək olması bəzi hallarda ailələrdən pul tələb edilməsi ilə izah olunur ki, bu da rüşvətxorluq və korrupsiya risqlərini artırır.

Müsbət tərəf ondan ibarətdir ki, ölkədə vahid imtahan sistemi – buraxılış imtahanları vasitəsilə şagirdlərin biliyinin obyektiv qiymətləndirilməsi üçün etibarlı baza yaradılıb. Bu, subyektiv və qeyri-şəffaf məktəbdaxili qiymətləndirmənin təsirini azaltmaq məqsədi daşıyır. Amma bu sistem məktəbdə verilən qiymətlərlə paralel işləmədikcə, etibarsızlıq yaranır. Buraxılış imtahanlarının nəticələri və attestatdakı qiymətlər arasında ciddi uyğunsuzluq olduqda, attestat sənədi öz funksional və hüquqi dəyərini itirir.

Beynəlxalq təcrübədə qiymətləndirmə sistemləri məktəbdəki davamlı müşahidə və imtahanların kombinasiyasına əsaslanır. Məsələn, Finlandiyada məktəb daxilində qiymətləndirmə müəllimlərin peşəkar müstəqilliyinə əsaslansa da, güclü nəzarət və etik kodekslə dəstəklənir. Almaniya və Koreya kimi ölkələrdə isə buraxılış qiymətləri şagirdin illik fəaliyyətinə və imtahan nəticələrinə əsasən ortaq şəkildə müəyyən edilir. Bu ölkələrdə müəllimlərin qiymətləndirmə səlahiyyətləri olsa da, ictimai nəzarət və şəffaflıq mexanizmləri ilə korrupsiyanın qarşısı alınır. Azərbaycanda bu problemi həll etmək üçün attestat qiymətlərinin tərtibi zamanı məktəbdə keçirilmiş summativ qiymətləndirmələrin, gündəlik dərs fəaliyyəti və DİM-in buraxılış imtahanı nəticələrinin vahid elektron sistem üzərindən qarşılaşdırılması və avtomatlaşdırılmış orta qiymətin çıxarılması tətbiq olunmalıdır. Eyni zamanda, attestatlara yazılan qiymətlərin əsaslandırılmış şəkildə sənədləşdirilməsi – elektron jurnal, qiymətləndirmə protokolu və nəticə formalarının şəffaf təqdimatı – valideyn və şagird üçün də əlçatan olmalıdır. Məktəb direktorları və müəllimlər üçün Etik Davranış Kodeksinə dair illik təlimlərin keçirilməsi və bu sahədə ictimai nəzarətin gücləndirilməsi də vacibdir.

Əgər bu proses olduğu kimi qalarsa, attestat dəyərsiz kağız parçasına çevriləcək, işəgötürənlər və universitetlər bu sənədə inamlarını itirəcək. Tələbələr isə öz nailiyyətlərini sübut etmək üçün əlavə sənədlər təqdim etməyə məcbur qalacaqlar. Təhsildə ədalət və şəffaflıq qorunmadıqda, şagirdin motivasiyası itir, cəmiyyətin təhsilə inamı zəifləyir, və ən pisi – savadsız, amma yüksək qiymətlərlə məktəbi bitirmiş nəsil formalaşır”.

Ekspert hesab edir ki, attestat qiymətlərinə müdaxilə sadəcə qiymət dəyişmək deyil, bütün təhsil sisteminə və gələcəyin insan kapitalına yönəlmiş təhdiddir. Bu problem kökündən həll edilməlidir, çünki şəffaf qiymətləndirmə olmayan yerdə nə inkişafdan, nə də ədalətdən danışmaq mümkündür.

Günel CƏLİLOVA



VİDEO

SON XƏBƏRLƏR

27.07.2025 / 21:32
NATO-nun məşhur kəşfiyyat təyyarəsi Kalininqrad səmasında - Rusiya Qərbi nüvə silahı ilə hədələdi…

27.07.2025 / 17:18
Ukraynadan Rusiyaya daha bir zərbə - yüksək rütbəli alay komandiri öldürüldü…

27.07.2025 / 16:35
BRİCS öz kağız pulunu çıxardı - üstündə 5 quşun şəkli var…

27.07.2025 / 15:26
Polis çimərliklərdə profilaktik tədbirləri davam etdirir

27.07.2025 / 15:03
Rusiya Ukraynaya genişmiqyaslı hücumlara hazırlaşır - ABŞ institutundan xəbərdarlıq...

27.07.2025 / 14:25
ABŞ-ın vitse-prezidenti və dövlət katibi 2028-də prezidentliyə namizəd ola bilər...

27.07.2025 / 13:37
Tovuzda qardaşı tərəfindən baltalanan qadın xəstəxanada öldü

27.07.2025 / 12:44
Xocavənd, Şuşa və Xocalıda yanğınlar söndürüldü...

27.07.2025 / 09:10
"Arsenal" 73 milyon avroya futbolçu transfer etdi

27.07.2025 / 09:00
Sabah Monteneqroda matəm günü elan olundu

27.07.2025 / 04:21
Rusiya Dnepri bombaladı, çay fabriki yandı -TƏCİLİ

26.07.2025 / 21:08
Ukraynanın Rusiyaya qarşı əks-hücum planı necə pozuldu? - İlon Maskın Kiyevə xəyanətinin üstü açıldı...

26.07.2025 / 20:25
Trampdan Putinə növbəti xəbərdarlıq – Vaşinqton daha sərt addımlar ata bilər...

26.07.2025 / 19:40
Ermənistandakı nüvə stansiyası ilə bağlı qorxunc xəbərdarlıq - Hər an partlaya bilər...

26.07.2025 / 19:20
"Biz həm də erməni xalqı ilə sülh sazişi bağlamaq istəyirik" - Hikmət Hacıyev Almaniya mediasına danışdı...

26.07.2025 / 19:14
ANAMA işğaldan azad edilmiş ərazilərdə yanğınlarla bağlı vətəndaşlara çağırış etdi

26.07.2025 / 19:04
Polşa müharibəyə hazırlaşır... Varşava Ottava Konvensiyasından çıxdı...

26.07.2025 / 17:59
Banklar istehlak kreditləri sahəsində əsl faiz xaosu yaradıblar...

26.07.2025 / 17:50
Azad rayonlarda asayiş, əmlak və ekoloji təhlükəsizlik inanılmaz səviyyədədir - polis cəmi 5 ildə...

26.07.2025 / 17:42
Zəngəzurda Ermənistanın "suverenliyini" Fransa səfiri qoruyur - Paris ABŞ-a qarşı...

26.07.2025 / 17:35
İran Ermənistanı Azərbaycan PUA-larından qoruyur?

26.07.2025 / 14:51
Prezidentin köməkçisi ABŞ-nin Zəngəzur dəhlizi layihəsində iştirakı ilə bağlı şayiələri şərh edib...

26.07.2025 / 14:50
Milli Məclisin deputatı Vüqar Rəhimzadə Culfada seçiciləri ilə növbəti görüşünü keçirib

26.07.2025 / 14:16
Hikmət Hacıyev: "Azərbaycan Rusiyadan AZAL təyyarəsi ilə bağlı faciəvi insidentə görə məsuliyyəti üzərinə götürməsini gözləyir"

26.07.2025 / 14:08
"Ermənistanın Azərbaycana kompensasiya ödəməsi danışıqların müzakirə mövzusu deyil" - Prezidentin köməkçisi

26.07.2025 / 13:56
Hikmət Hacıyev: "Minsk qrupu tarixin arxivinə göndərilməlidir"

26.07.2025 / 13:46
Qarabağda dağlıq ərazidəki yanğınların söndürülməsinə 51 texnika, 4 helikopter cəlb olunub

26.07.2025 / 13:33
Abşeronda oğurluq edən şəxslər saxlandı

26.07.2025 / 13:20
"USAID heç vaxt Cənubi Qafqazda humanitar fəaliyyətlə məşğul olmayıb" - Hikmət Hacıyev

26.07.2025 / 13:05
Metsamer AES region ölkələri üçün ciddi təhlükə mənbəyidir - NTV telekanalı

26.07.2025 / 12:52
Qaydalara biganəlik – həyatımıza təhlükədir! - FHN yanğınlarla bağlı əhaliyə müraciət etdi

26.07.2025 / 11:06
Prezident İlham Əliyev Maldiv Prezidentini təbrik etdi

26.07.2025 / 11:03
Qazaxda çətənə kolu yetişdirən qadın yaxalanıb

26.07.2025 / 10:25
Gəncə sakini dəm qazından boğularaq ölüb

26.07.2025 / 10:18
"Real"ın dünya çemionatındakı qazancı açıqlandı

26.07.2025 / 10:06
Rusiya bu gecə Xarkovu bombalayıb

26.07.2025 / 10:01
Məşhur aktyor "Arka sokaklar"da

26.07.2025 / 09:53
2100-cü ilə qədər 1 milyard insan susuzluqdan ölə bilər - alimlərdən XƏBƏRDARLIQ!

26.07.2025 / 09:45
Naxçıvanda 3 kəndin içməli su təchizatı dayandırılıb

26.07.2025 / 09:27
Klinikalar süni mayalanma əməliyyatını da çəkib paylaşırlar - "Medipoint"də baş verənlər...

26.07.2025 / 08:41
Dövlətin əsl müdaxilə vaxtıdır - ehsandan imtinanı sürətləndirmək lazımdır, hələlik 1-2 rayon...

25.07.2025 / 22:22
Türkiyənin 22-ci UNESCO İrsi: Sardis və Bintepə

25.07.2025 / 22:10
Ceyhun Bayramov və Hakan Fidan Ermənistanla sülh danışıqlarını müzakirə etdi...

25.07.2025 / 21:23
Bütün Fransa Makronun qəsdinə durdu - ölkə yeni aksiyalara hazırlaşır...

25.07.2025 / 21:08
Millət vəkili Mehriban Vəliyeva Aydın Quliyevi təbrik etdi

25.07.2025 / 21:06
65 yaşda "Əməkdar jurnalist" adı almaq mənim günahım deyil...

25.07.2025 / 21:05
EKO-nun Xankəndi zirvəsi Rusiyanı niyə bu qədər narahat edir?

25.07.2025 / 20:49
Sülhü pozan Ermənistan, hədəf Azərbaycan - Fransa parlamentindən absurd qərar...

25.07.2025 / 20:34
Zəngəzur dəhlizi məsələsinə NATO da qarışdı...

25.07.2025 / 20:19
Paşinyan həbs etdiyi rus oliqarxı barədə beynəlxalq məhkəmə qərarını da heçə saydı...

25.07.2025 / 20:12
Ermənistanın hücumları nəticəsində yaralanmış, mülklərini itirmiş, əsirlikdə və girovluqda olmuş zərərçəkmiş şəxslər məhkəmədə ifadə verdi - FOTO

25.07.2025 / 20:04
Paytaxt köçürülə bilər - su qıtlığı daha kəskin problemə çevrilir...

25.07.2025 / 19:49
Paşinyanın siyasəti Elçibəyin 90-cı illərdəki Qərbyönlü siyasətinə bənzədildi...

25.07.2025 / 19:35
ABŞ-ın Zəngəzur planı Rusiya layihəsindən kəskin fərqlidir - Zaxarova narahatdır...

25.07.2025 / 19:22
Azərbaycanın ilk peykindən süni intellekt layihələrinin maliyyələşməsinə qədər...

25.07.2025 / 19:16
Bakıda DİN müşavirəsində sərt tələb - “icra olunmalıdır”

25.07.2025 / 19:09
Qubanın şəhid ailələri təklif etdilər - hər şəhid barədə kitab yazılsın...

25.07.2025 / 19:01
MM-in Korsikaya Dəstək Qrupundan Fransa parlamentinə sərt cavab - bu onları qıcıqlandırır...

25.07.2025 / 18:58
Milli Məclisin deputatı Vüqar Rəhimzadə Ordubadda seçiciləri ilə növbəti görüşünü keçirib

25.07.2025 / 18:55
Tələbə təqaüdləri artırıldı - 300, 450 manat...

25.07.2025 / 18:50
İsgəndər Xəlilovun oğlunun şirkəti ofisdə axtarış aparılmasını təkzib etdi

25.07.2025 / 18:41
Rusiya Aİİ çərçivəsində Ermənistanı iqtisadi sanksiyalarla hədələdi...

25.07.2025 / 18:35
Mixail Qusmanın Azərbaycan boyda səmimi və doğma ailəsi var – Cavid İsmayıl yazır

25.07.2025 / 18:30
Şuşa Media Forumu qlobal mətbuatda

25.07.2025 / 18:27
Nazirlər Kabineti 2018-də söz vermişdi ki, yaxın 3 ildə 100 faiz olacaq - hanı bəs?

25.07.2025 / 18:14
Kreml rəsmisi Zəngəzur dəhlizindən imtina etdi - şok...

25.07.2025 / 18:09
“Bakcell”in dəstəyi ilə “YAŞAT” yay məktəbi Londonda - FOTO

25.07.2025 / 17:59
Rusiya Ermənistanın qazını kəsməkdən başladı – Tiflis-İrəvan xəttində nə baş verir?..

25.07.2025 / 17:46
İstanbulda Rusiya-Ukrayna danışığının iflas etməsinin şok səbəbləri - təfərrüatlar...

25.07.2025 / 17:33
Türkiyənin Akkuyu AES tikintisində maaş qalmaqalı günbəgün böyüyür...

25.07.2025 / 17:14
Ərdoğan Trampla Putini İstanbulda bir araya gətirmək istəyir...

25.07.2025 / 17:10
"Zəngəzur dəhlizi regional logistikanı gücləndirəcək" - Özbəkistan Nəqliyyat Nazirliyinin hesabatı

25.07.2025 / 17:07
“Yüksəliş” müsabiqəsi insan kapitalına dəyərli investisiyadır" - Fərəh Əliyeva

25.07.2025 / 17:01
"Beşinci “Yüksəliş” müsabiqəsinin 20 qalibindən ikisi ADA Universitetinin tələbəsi, biri isə ADA-nın müəllimidir" - Hafiz Paşayev

25.07.2025 / 16:49
Polis Pirallahıda əməliyyat keçirdi - 42 kq narkotik aşkarlandı

25.07.2025 / 16:33
Keçmiş Baş Qərargah rəisindən xəbərdarlıq - Rusiya-Ukrayna müharibəsi 2034-cü ilə qədər uzana bilər…

25.07.2025 / 16:15
ABŞ səfiri Makronun Fələstin qərarını ələ saldı - onda İngiltərə də Fransanı öz müstəmləkəsi elan edə bilər

25.07.2025 / 16:09
"Bakıda yəhudi özünü Parisdən daha təhlükəsiz hiss edir" - Corc Dik

25.07.2025 / 15:56
Cənubda ilk qız məktəbini təşkil edən Məryəm xanım...

25.07.2025 / 15:46
Hacıqabulda avtoxuliqanlıq edən sürücü məsuliyyətə cəlb olundu

25.07.2025 / 15:27
"Gəncəyə raketlər düşəndə mən oradaydım" - İsrail səfiri erməni hücumlarından danışdı

Azərbaycanın ilk peykindən süni intellekt layihələrinin maliyyələşməsinə qədər...

XƏBƏR ARXİVİ

İyul
B.eÇ.aÇC.aCŞB
301234567891011121314151617181920212223242526272829303112345678910