Avroittifaqın mülki missiyasına görə İran da İrəvana barmaq silkələdi...
Ermənistan baş nazirinin müavini Mher Qriqoryanın İran prezidenti İbrahim Rəisi ilə görüşündə səslənən fikirlər iki ölkə arasında münasibətlərin gərginləşməkdə olduğunu göstərir. Buna səbəb Ermənistanın Avropa İttifaqının monitorinq missiyası adı ilə ölkəyə Qərb hərbçilərini gətirməsidir.
Qeyd edək ki, Qriqoryanın Rəisi ilə görüşü erməni rəsmisinin İrana səfəri çərçivəsində baş tutub. Burada Qriqoryan bildirib ki, İranın Ermənistanın müstəqilliyi, suverenliyi və ərazi bütövlüyünə dəstəyi İrəvan üçün çox dəyərli və vacibdir. Öz növbəsində İran prezidenti Tehranın İrəvanla Bakı arasında sülh danışıqlarını dəstəklədiyini deyib. O qeyd edib ki, regional problemlərin həlli bəhanəsi ilə bölgədə əcnəbilərin olması İran tərəfindən birmənalı qarşılanmır. Məsələnin bu tərəfinə nəzər salan erməni türkoloq Varujan Qeqamyan Rəisinin açıqlamalarının Ermənistana mesaj olduğunu qeyd edib: "İran prezidenti Ermənistanın baş nazirinin müavini ilə görüşdə de-fakto deyib: "Biz xarici ölkələrin regionda olması ilə razılaşmırıq. Hansısa problemlərin həlli bəhanəsi ilə bölgədə xarici qüvvələr var və inanırıq ki, onların mövcudluğu təkcə bir problemi həll etməyəcək, həm də region xalqları və dövlətləri üçün daha böyük problemə çevriləcək". Bunu diplomatik dildən tərcümə etsək, o deməkdir ki, İranla da münasibətlər pisləşir, çünki bir qrup erməni hökmdarı bu ölkəyə düşmən olan Qərb qüvvələrini İran sərhədlərinə yerləşdirməyə çalışır. Burada xatırlamaq lazımdır ki, bizim regionda üç böyük dövlət var: Rusiya, İran, Türkiyə. Sonuncu aydın şəkildə bizə qarşı siyasətini müəyyən edib. İlk ikisinin oynaya biləcəyi imperiya maraqları var. Əvəzində Ermənistanın faktiki hökuməti ilk ikisi ilə də düşmənçilik edir və bununla da üçüncü ölkə üçün asan hədəfə çevrilir". Varujan Qeqamyan Avropa İttifaqının monitorinq missiyasının ölkəsi üçün heç bir fayda gətirmədiyini də vurğulayır. Əslində, İranın mövqeyinə zidd olaraq Ermənistanın Qərb hərbçilərini regona gətirməsi ilk hal deyil. Hələ ötən il sentyabrın 11-də Ermənistanda ABŞ-la birgə hərbi təlimlər keçirilib. "Eagle Partner 2023" adlı tədbir sentyabrın 20-dək Ermənistan ərazisində davam edib. O da məlumdur ki, İran ABŞ-la NATO-nun fəaliyyətini dünyada və regionda ciddi şəkildə izləyir. Odur ki, Ermənistanın keçirdiyi məlum hərbi təlimə rəsmi Tehran elə o vaxt sərt reaksiya verib. Həmin dövrdə İranın vitse-prezidenti Məhəmməd Cəmşidi qeyd edib ki, Cənubi Qafqazda "3+3" (Azərbaycan, Ermənistan, Gürcüstan, Türkiyə, Rusiya və İran) formatından kənar ünsiyyət qurmaq vəziyyəti daha da çətinləşdirir. Onun sözlərinə görə, əcnəbilərlə əməkdaşlıq etmək, onlarla hərbi təlimlər keçirmək və şübhəli səfərlər etmək vəziyyəti daha da çətinləşdirir. Bu durumda Ermənistan bölgəyə Avropa hərbçilərini gətirməklə durumu daha da pisləşdirir. İranla sərhədyanı bölgəyə Avropa İttifaqının mülki müşahidə missiyası adı altında hərbçiləri yerləşdirməklə rəsmi İrəvan artıq anti-İran və anti-Rusiya fəaliyyətinə start verib… Bununla da İran və Rusiya dost və qardaş adlandırdıqları Ermənistandan daha bir zərbə almış olur. Bu hərbçilərin gəlişinin həm də daha çox İranın maraqlarına qarşı olduğu və onu təhdid etdiyi qənaətinə gəlmək olar. NATO, Avropa İttifaqı və ABŞ-ın regionda fəaliyyətini gücləndirməsi Ermənistanın İrana qarşı kəşfiyyat məntəqəsinə çevrilməsi deməkdir.
Bütün bunlar İran tərəfindən təbii olaraq etirazla qarşılanır. Burada daha bir mühüm məqam odur ki, Ermənistan müxtəlif bəhanələrlə Avropa İttifaqı missiyasının say tərkibinin artıtılmasına çalışır. Bu da regiona daha çox Qərb hərbçisinin gəlməsi deməkdir. Onu da xatırladaq ki, regionda sabitliyə və Ermənistanla Azərbaycan arasında etimada töhfə vermək üçün fəaliyyətə başladığını elan edən missiya ötən müddət ərzində qarşısına qoyduğu heç bir hədəfə çatmayıb, əksinə, etimadın yaranmasında əngəl, şərti sərhəddə hərbi təxribatlar üçün katalizator rolu oynayır. Çünki bu halda daha çox sayda Qərb hərbçisinin regiona gəlişinə zəmin yaranır. Artıq onların sırasına ABŞ və Kanadadan olan hərbçilər də qatılacaq. Deməli, Qərb regionda hərbi cəhətdən Ermənistan vasitəsilə möhkəmlənməyə çalışır. Bunu İranda da görürlər. onu da qeyd edək ki, Avropa İttifaqının mülki missiyası 2022-ci ilin oktyabrında 2 aylıq müvəqqəti missiya adı ilə regiona gəlib və Azərbaycanla əldə olunmuş razılaşmalara zidd fəaliyyəti ilə seçilib. Amma Ermənistanın "açıq qapı" siyasəti sayəsində regiona daxil olan Avropa İttifaqı bu missiyanı fürsət bilərək fəaliyyətini genişləndirmək, Azərbaycanın razılığı olmadan şərti sərhəddə mandatını və missiya üzvlərinin sayını özbaşına artırmaq yolu tutub. 2023-cü ilin dekabrında Avropa İttifaqı Xarici İşlər Şurasının Ermənistan-Azərbaycan sərhədində yerləşdirilən mülki missiyasını gücləndirmək məqsədilə oradakı əməkdaşların sayını 138-dən 209 nəfərə çatdırmaq barədə razılığa gəlməsi məhz bu siyasətin bir elementi idi. Digər tərəfdən, mülki missiya adı altında Avropa İttifaqı regiona ayrı-ayrı Avropa ölkələrinin keçmiş hərbçilərini, xüsusi xidmət orqanlarının əməkdaşlarını yerləşdirməyə başladı. Onların missiyasının isə tamam fərqli olduğu heç kimə sirr deyil. Bunu Azərbaycan və Rusiya ilə yanaşı, İran da nəzərə almağa məcburdur.
Samirə SƏFƏROVA
