Ermənistanı məcbur etmək üçün daha hansı alətlərimiz var? - Prezidentin dediyi vəziyyət yaransa…
Prezident, Yeni Azərbaycan Partiyasının Sədri İlham Əliyev partiyanın VII qurultayındakı çıxışında deyib ki, indi Ermənistan əməkdaşlıqdan boyun qaçırır: “Ermənistan Zəngəzur dəhlizinin icrasına əngəl törətmək istəyir. Amma nail ola bilməyəcək. Məcbur edəcəyik onları, məcbur edəcəyik. Necə ki, qovmuşuq torpaqlarımızdan, bütün istədiyimizə nail olacağıq. Amma o vaxt Ermənistanla əməkdaşlıq etmək bizim işimizə gələrdimi? Əlbəttə ki, yox. Nə qədər deyirdilər ki, qoy vətəndaş cəmiyyətinin nümayəndələri gəlsinlər, görüşsünlər. Bir müddət belə görüşlər var idi. Amma biz gördük ki, burada əsas mahiyyət kənarda qalır. Sanki müharibə olmayıb. Xocalı soyqırımı olmayıb. Bizim qaçqınlarımız, köçkünlərimiz sanki öz torpaqlarından ermənilər tərəfindən qovulmayıb”
Göründüyü kimi, Prezident Ermənistanı anlaşmanı pozmaqda ittiham edir. Azərbaycan hansı təzyiq rıçaqlarından istifadə etməklə onları əməkdaşlığa məcbur edə bilər?
“Ermənistan tərəfin “Zəngəzur koridoru” barədə razılaşmanı pozan addımları Azərbaycanın “Laçın dəhlizini” bağlamaq qətiyyətini formalaşdıra bilər”
Politoloq Yeganə Hacıyeva qəzetimizə açıqlamasında bildirdi ki, Qarabağa dair üçtərəfli razılaşmanın şərtlərindən biri də Naxçıvandan Azərbaycana dəhlizin açılmasını nəzərdə tutur: “Bu da tarixi Azərbaycan torpağı olan Zəngəzurdan keçdiyinə görə “Zəngəzur dəhlizi” adlandırdığımız strateji yol xəttidir. “Zəngəzur dəhlizi” bölgədəki bütün iqtisadi və nəqliyyat əlaqələrini inkişaf etdirməkdən əlavə, elə Ermənistanın özünün də blokadadan çıxarılmasına xidmət edəcək.
Amma əlbəttə, fəaliyyətə başlayacaq “Zəngəzur dəhlizi” Azərbaycanla Türkiyə arasında məsafəni 400 kilometr qısaldacaq ki, bu da daşınmalarda xərclərin azalması və ən əsası, ticarətlə məşğul olanlar arasında rəqabət imkanlarının genişlənməsinə xidmət edən koridordur. 10 Noyabr üçtərəfli razılaşmasının imzalanması günündən başlayaraq Ermənistan bu və ya digər rəsmilərin dilindən razılaşmanın detallarını şübhə altına alacaq mesajlar səsləndirməkdədir. Bu məsələ ilə bağlı istər Azərbaycan, istərsə də Rusiya rəsmiləri Ermənistana, İrəvanda nə baş verməsindən asılı olmayaraq, Qarabağa dair üçtərəfli razılaşmanın şərtlərinə əməl edəcəyi haqqında mesajları çatdırıb. Azərbaycan Prezidenti istər Azərbaycanın təşkilatçı və iştirakçı olduğu bütün beynəlxalq tədbirlərdə, ikitərəfli və çoxtərəfli görüşlərində, istərsə də yerli və xarici media nümayəndələri ilə təmaslarında bunu qətiyyətlə qeyd edib. Rusiya prezidenti və Fedarasiya Şurasının rəhbəri səviyyəsində Ermənistana qəti mesaj çatdırılıb. Bir neçə gün öncə Rusiya Ermənistan rəhbərlərinin məsuliyyət hissinə çox ümidvar olduğunu, hadisələr necə inkişaf edirsə-etsin, ardıcıllığa riayət olunacağı və razılaşmaya zidd olan bütün addımların, hərəkətlərin böyük faciəyə gətirib çıxaracağı haqqında xəbərdarlığını edib.
Dünən isə Ermənistan XİN-in sözçüsü “Zəngəzur dəhlizi” ilə bağlı cəfəng fikirlər səsləndirdi. Məsələ ondadır ki, baş nazir Nİkol Paşınyan, onun partiyasının parlament fraksiyasının üzvü olan deputatlar səviyyəsində dəfələrlə “Zəngəzur dəhlizi“ haqqında danışılıb və dünən Ermənistan XİN sözcüsünün fikirləri sadəcə prosesi sobataj etmək xarakteri daşıyır”.
Politoloqun sözlərinə görə, bu yanaşmaları, əlbəttə, Ermənistan hakimiyyətindəki hərçimərçilik kimi qəbul etmək, bunu onun ayağına yazmaq olar: “Amma bu tam da belə deyil, Ermənistanın müxtəlif siyasi düşərgələrinə (hakim siyasi qrup, Avropa və ABŞ -dakı lobbi qrupu və s.) mənsub hökümət rəsmiləri siyasi qrupların sifarişlərinə əsasən mesajlar verməklə prosesi pozmağa çalışır. Məsələ ondadır ki, Ermənistan tərəfin “Zəngəzur dəhlizi” barədə razılaşmanı pozan addımları Azərbaycanın “Laçın dəhlizini” bağlamaq qətiyyətini formalaşdıra bilər. Bu isə razılaşmaya Ermənistan və Azərbaycan tərəfdən əməl olunmaması və razılaşmanın şübhə altına alınması deməkdir. Məsələ ondadır ki, hər iki koridorun imkanları ilə bölgədə yeni reallıqlar formalaşır. Bu yeni reallıqlarda mövqelərini möhkəmlədən Azərbaycan yeni şərtlər irəli sürməklə regiona yeni iqtisadi tərəfdaşlar cəlb edir və bununla da regiona nəzarət imkanlarını genişləndirir və möhkəmlədir. Ermənistan və onun havadarları isə bundan narahat olurlar. Diğər tərəfdən, “Zəngəzur keçidi”ndən Ermənistanın qanunsuz daşımalar üçün, terrorçuların hərəkəti və narkotik tranziti üçün istifadə etməsi də heç kimə sirr deyil. Ermənistanda siyasiləşmiş kriminal dairələr keçidi itirməmək üçün addımlar atırlar. Ermənistan əməkdaşlıqdan boyun qaçıracağı halda, Zəngəzur dəhlizinin icrasına əngəl törədəcəyi təqdirdə razılaşmanın digər üzvü Rusiyanın bu məsələyə qarışacağı mütləqdir. Bizim güc resurslarından istifadədən kənarda Rusiyanın bu məsələni həll etməsi vacibdir, çünki Ermənistan tərəfinin razılaşmalara əməl etməsinin qarantı Rusiyadır. İstənilən halda isə, “dəmir yumruq” həmişə hazırdır”.
Məhəmmədəli QƏRİBLİ
