Türkiyə Azərbaycanla "Üstün ticarət razılaşması" rejiminə keçir
.jpg?v=1520254601)

Türkiyə mətbuatı yazır ki, Rusiya ilə yaşanan siyasi böhran sonrası alternativ bazar axtarışlarını davam etdirən Türkiyə Azərbaycan və Qazaxıstanla yeni ticarət müqavilələri imzalayacaq. Bu çərçivədə iki ölkə ilə ticarətin artırılması məqsədi əsas hədəflərdən biridir. Qeyd olunur ki, Rusiya ilə gərginliyin baş verməsindən sonra xarici ticarətdə əngəllər yaranıb. Bu məqsədlə Türkiyə hökuməti alternativ bazar axtarışlarını sürətləndirib. Hökumətin hazırladığı yeni "Üstünlük verilən Ticarət Razılaşması", "Azad Ticarət Müqaviləsi" ilə Rusiya ilə azalan xarici ticarətin alternativ bazarlar vasitəsilə doldurulması gözlənir. İqtisadiyyat Nazirliyi tərəfindən hazırlanan yeni yol xəritəsinə görə, ilk olaraq Azərbaycan və Qazaxıstanla "Üstünlük verilən Ticarət Razılaşması" imzalanacaq". Qeyd edək ki, artıq Pakistanla "Azad Ticarət Müqaviləsi"nin imzalama prosesi başlanıb. Yaponiya, Meksika, Peru və Ukrayna kimi ölkələrlə də qeyd olunan müqavilənin imzalanması istiqamətində işlər davam edir.
Ekspertlər bildirir ki, baş verənlər nəticəsində Azərbaycana Türkiyədən gətirilən malların qiyməti aşağı düşəcək. Azərbaycanla Türkiyə arasında ticarət dövriyyəsinin həcmi 1,8 milyard dollardır. Rusiya və Türkiyə arasında gərginlik dərinləşərsə, bu ildə Türkiyədən Azərbaycana gətirilən məhsulların həcmində, aydındır ki, daha çox artım olacaq. Bu isə türk mallarının qiymətlərinin ucuzlaşmasına gətirib çıxaracaq. Hazırda Türkiyə bazarında topdansatış təklif edilən malların qiymətlərində ucuzlaşma var. Nəticədə Azərbaycanın Türkiyədən daha ucuz ərzaq və qeyri-ərzaq məhsulları idxal edəcəyi gözlənir. Onu da bildirək ki, Rusiya bazarındakı boşluq Azərbaycan fermer və sahibkarlarının sözügedən ölkəyə daha çox məhsul göndərməsinə səbəb olmaqdadır. Bu isə istehlak bazarında yerli kənd təsərrüfatı məhsullarının qıtlığını yarada bilər. Bu baxımdan, Rusiya bazarına daha çox məhsulun göndərilməsi bazarda kənd təsərrüfatı məhsullarının, meyvə və tərəvəzlərin qiymətinin yüksəlməsinə səbəb ola bilər. İran və Türkiyədə ucuz kənd təsərrüfatı məhsullarının idxalı genişlənməzsə, o zaman meyvə və tərəvəzlərdə qiymət artımları müşahidə ediləcək. Amma yuxarıda qeyd olunduğu kimi, Türkiyə Azərbaycana daha çox məhsul satılmasında maraqlıdır. Bu sıraya aqrar məhsullar da aiddir. Belə vəziyyət ölkədə türk məhsullarının ucazlaşmasına səbəb olacaq.
O da bəllidir ki, Moskva Ankaraya qarşı iqtisadi cəza tədbirlərindən biri olaraq türk TIR-larına, yəni beynəlxalq yükdaşımalarla məşğul olan ağırtonnajlı yük avtomobillərinə qapıları bağlayıb. Gürcüstandan keçib Rusiyaya hərəkət edən Türkiyə TIR-ları sərhəd qapılarının onların üzünə bağlanmasından sonra indi Azərbaycana üz tutublar. Ölkə rəhbərliyi isə Rusiyanın Türkiyə TIR-larına qapıları bağlamasından sonra türk yükdaşıyanların Azərbaycan üzərindən keçidini asanlaşdırmaq barədə təlimat verib. Artıq Rusiyadan keçib Orta Asiya respublikalarına yük daşıyan Türkiyə nömrə nişanlı TIR-lar Xəzər dəhlizindən istifadə edir. Belə vəziyyət yükdışmalardan ölkəmizin əldə etdiyi gəlirləri daha da artırır. Hər il Türkiyədən Orta Asiya istiqamətində 200 min TIR yola düşür. Bu
qədər yük maşınının Azərbaycandan tranzitlə keçməsi ölkəyə böyük vəsait axını vəd edir. Dekabrın 1-dən qüvvəyə mindiyi bildirilən tariflərə əsasən, sürücü ilə birlikdə 1 standart qoşqulu yük avtomobilinin bir istiqamətdə, yəni Bakıdan Aktauya və ya əks istiqamətdə daşınması üçün gəmiçilik 1 200 ABŞ dolları alır. Yəni 30 ton quru yükün hər tonunu Xəzər dənizi üzərindən keçirmək üçün 40 dollar ödəmək lazım gəlir. Eyni zamanda, geri dönüş üçün bilet öncədən alındığı halda, bu tarif hər iki istiqamətə 2100 ABŞ dolları təşkil edir. Tariflər Azərbaycan rəhbərlyinin göstərişi əsasında aşağı salınıb. Bu, Türkiyə tərəfindən də böyük razılıqla qarşılanır.
Nahid SALAYEV