Elşad Həsənov: “Qazaxıstan Azərbaycan üzərindən öz neftini, qazını nəql edəcək”
Qazaxıstan 2023-cü ildən etibarən öz neftini Azərbaycan ərazisindən nəql edəcək neft şirkətini müəyyən edilməsi üzərində işləyir. Bu barədə "KazMunayQaz"ın İdarə Heyəti sədrinin iqtisadiyyat və maliyyə üzrə müavini Dauren Karabayev bildirib.
Onun sözlərinə görə, hazırda danışıqlar uğurla davam etdirilir: "Eyni zamanda, “KazMunayQaz” və Azərbaycan Dövlət Neft Şirkəti (SOCAR) arasında Bakı-Tbilisi-Ceyhan boru kəməri ilə 1,5 milyon ton neftin nəqlinə dair 5 illik müqavilə imzalanıb.
Gələcəkdə həcmlərin artacağını gözləyirik. Çünki bunda təkcə biz deyil, Azərbaycan da maraqlıdır".
Daha əvvəl Qazaxıstanın energetika naziri Bolat Akçulakov bildirmişdi ki, bu istiqamətdə ixracın 6-6,5 milyon tona çatdırılması nəzərdə tutulur:
"Neft ixracının şaxələndirilməsi üçün xüsusi yol xəritəsi işlənib hazırlanıb. Xüsusən də, bu, Aktau limanından Bakı limanına, oradan isə Bakı-Tbilisi-Ceyhan boru kəməri istiqamətindədir. Bundan əlavə Atıraudan Batumiyə və Özbəkistana dəmir yolu istiqamətləri də var. Həmçinin Çin istiqaməti də var. Hazırda bütün bu istiqamətlərdə neft ixracı potensialının genişləndirilməsi və artırılması ilə bağlı işlər aparılır. O cümlədən, hazırda bizim yanvarın 1-dən Bakı-Tbilisi-Ceyhan boru kəməri vasitəsilə 1,5 milyon ton neft nəql etməklə bağlı sazişimiz var və bu həcmin 6-6,5 milyon tona çatdırılması üzərində iş gedir”.
Qazaxıstan bu marşrutu seşməklə Rusiyanı qıcıqlandıra bilərmi? Çünki Rusiya Qazaxıstan neftinin məhz onun üzərindən nəql olunmasını istəyir.
Siyasi şərhçi Elşad Həsənov “Bakı-Xəbər”ə açıqlamasında bildirdi ki, son zamanlar dünyanın siyasi xəritəsi ilə bərabər iqtisadi xəritəsi də dəyişir: “Belə ki, Qazaxıstan neftinin Novosibirskidən daşınmasında əvvəl heç bir problem yox idi. Qazaxıstanda məlum hadisələr baş verəndən sonra, Rusiya ölkəyə yeritdiyi qoşunları ordan çıxarmalı oldu. Rusiya və Qazaxıstan arasında soyuq münasibətlər yaranmağa başladı. Rusiya tərəfi tez - tez kəmərdə olan problemlərlə əlaqədar Qazaxıstana neftin ötürülməsinə süni əngəllər yaratmağa başladı. Qazaxıstan da öz strateji məhsulunu daşımaq üçün yeni yollar axtarmağa başladı. Bilirsiz ki, bu il bir neçə dəfə Azərbaycan Prezidenti Qazazıstan prezidenti ilə görüşüb. Bu görüşlər həmçinin türk dövlətlərinin görüşü kimi reallaşıb. Oktyabrın 12-də Astanada, Asiyada qarşılıqlı faəliyyət və etimad tədbirləri üzrə müşavirənin 6 - cı zirvə toplantısında Azərbaycan Prezidenti iştirak etdi. Burada da Azərbaycan tərəfindən həyata keçirilən genişmiqyaslı nəqliyyat infrastrukturlu layihələri ölkəmizi ən mühüm beynəlxalq nəqliyyat və loqistika mərkəzlərindən birinə çevirilməsini təsdiqlədi. Azərbaycan Şərq - Qərb və Şimal - Cənub nəqliyyat dəhlizinin inkişafına töhvələr verir. Zəngəzur dəhlizi yaradılmasına çalışır. Bu şərt 10 noyabr 2020 - ci il üçtərəfli bəyənnamədə bu öz əksini tapır. Bu gün də Azərbaycan çalışır ki, dəhliz açılsın. Eyni zamanda, Azərbaycan dəhlizin bir hissəsi olacaq Ələt ticarət limanının potensialını 15 milyondan 25 milyona qədər artırılması üzərində çalışır. Bu haqda da biz bəyənat vermişik. Bütün bunlar onu deməyə əsas verir ki, gələcəkdə Orta Asiyadan Qazaxıstanın nefti, Türkmənistanın qazı Azərbaycan üzərindən Avropaya daşınacaq. Bununla da bağlı Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft kəmərinin, Bakı - Tbilisi - Supsa neft kəmərinin daha da genişləndirilməsi məsələsi artıq müzakirə olunub. Bu haqda qərarlar qəbul edilib. Çünki, ixracat artdıqca həmin boruları yeniləri ilə əvəz etmək lazımdlr. Bu haqda da artıq tədbirlər görünür. Biz öz qazımızı da Avropaya daşıyacağıq. 20 ilə bunu etməliyik. Ona görə də hələlik milyon yarım neftin dəmiryol vasitəsilə Azərbaycana daşınıb, burdan da Avropaya yollanması mümkündür., Qazaxıstanın özünün Potidə, Qara dəniz sahilində terminalları var və onlar fəaliyyətdədir. Biz göstərməliyik ki, son illər Asərbaycanın apardığı məqsədyönlü işlər öz bəhrəsini verir və Qazaxıstan öz neftini gələcəkdə daha da artıracaq. Azərbaycan böyük loqistika mərkəzinə çevriləcək. Təbii ki, bu da Rusiyanı qıcıqlandıracaq. Ancaq, Rusiya bunun qarşısını ala biləcək bir vəziyyətdə deyil. Çünki, artıq Rusiyanın iqtisadiyyatı çöküb. Rusiya Ukrayna müharibəsi Rusiyanın nüfuzunu tam aşağı salıb. Rusiya artıq beynəlxalq siyasi arenada öz sözünü deyə bilmir. Onu beynəlxalq tədbirlərə dəvət etmirlər. Artıq Rusiya izolyasiya olunmuş bir ölkə halını alıb. Ona görə də, Qazaxıstan Azərbaycan üzərindən öz neftini, qazını nəql edəcək”.
Məhəmmədəli QƏRİBLİ
