Azərbaycanın avtomobil bazarında ikiqat, üçqat durğunluq...
.jpg?v=1520254601)
İdxal üç dəfə azalıb, gələn maşınlar satılmır
Son bir il ərzində Azərbaycanın avtomobil bazarında aktivliyin ciddi şəkildə azalması müşahidə olunmaqdadır. İstər avtomobil satış salonları, istərsə də avtomobil bazarında fəaliyyət göstərənlər satışın aşağı düşməsindən narazılıq edir. Baş verənlər ölkəyə avtomobil idxalına da əhəmiyyətli dərəcədə təsir göstərib. Belə ki, son aylarda ölkəyə avtomobil idxalı azalmaqda davam edir.
Dövlət Gömrük Komitəsinin məlumatına görə, 2014-cü ilin yanvar-noyabr ayları ərzində Azərbaycana 56.804 ədəd avtomobil idxal olunub. Bu da ötən ilin analoji dövrü ilə müqayisədə 36 882 ədəd və ya 39,4% azdır. Belə ki, ötən ilin 10 ayı ərzində Azərbaycana 93.686 ədəd avtomobil gətirilmişdi. Ekspertlər idxalın azalmaqda davam edəcəyini proqnozlaşdırır.
Avtomobil bazarında yaranan durğunluğun səbəblərindən biri isə qlobal iqtisadiyyatda yaşanan böhrandır. Hətta buna görə Almaniyanın avtomobil nəhəngi "Opel" Boçum şəhərindəki zavodlarını bağlayacağını açıqlayıb. Avropanın ən müasir zavodu olaraq göstərilən "Opel" ildə 250 min avtomobil istehsalı ilə Boçum və Dortmund şəhərlərində yaşayanlar üçün əsas iş yeri sayılırdı. Boçum və Dortmund şəhərlərində mədən ocaqlarının bağlanmasının ardından "Opel" zavodları çoxları üçün yeni bir ümid qapısı olmuşdu. Ancaq böhran bu şirkəti çökdürür. Ölkəmizdə isə avtomobil bazarındakı durğunluğun səbəbi təkcə qlobal iqtisadiyyatda baş verənlərdən qaynaqlanmır. Avtokreditlərlə bağlı vəziyyətin kəskinləşməsi də burada öz sözünü deyir. Ekspertlər qeyd edir ki, son bir ilə qədər Azərbaycanda hər 10 maşından 6-sı bank kreditləri vasitəsilə alınırdı. Elə avtosalonlarda satılan avtomobillərin təxminən 60%-i bank kreditləri vasitəsilə satılırdı. Avtomobil kreditlərinin şərtlərinin ağırlaşdırılması isə, gözlənildiyi kimi, bazara təsir etməkdədir. Sözügedən kreditlərin dayandırılması bazarda aktivliyin azalmasına gətirib çıxarıb. Bu növ kreditlər əsasən bahalı, ili təzə avtomobillər üçün alındığından, istehsal ili təzə olan avtomobillərə tələbat daha çox azalıb. Bu isə onların qiymətinə də ciddi təsir edir. Bu hal həm bankların, həm də avtosalonların fəaliyyətinə mənfi təsir edib. Xatırladaq ki, son bir ilə qədər ölkədə verilən istehlak kreditlərinin böyük bir hissəsi avtomobil kreditlərinin payına düşürdü. Araşdırmalara görə, qaytarılmayan kredit borclarının da təqribən 40 faizə qədəri avtomobillərə verilən vəsaitlərdir.
Cari ilin aprel ayından etibarən "Avro 4" standartının tətbiqi də burda ciddi oynayır. Digər tərəfdən, nəinki köhnə, eləcə də təzə avtomobillərin satışını azaldan səbəb yanacağın ötən ilin sonunda bahalaşmasıdır. Ölkədə yanacağın qiyməti 30%-ə qədər qalxıb. Yanacaq baha olanda vətəndaşa sərf eləmir ki, avtomobilə əlavə xərc ödəsin. Ekspertlər burada da yanacaq qiymətinə diqqət çəkir. Belə ki, Bakıda hər yerdə yeraltı, yerüstü dayanacaqlar olsa da, qiymətlər sərfəli deyil. Bir çox yerlərdə qiymətlər 1 saat üçün 1 manatdır. Üstəlik, bu gün şəhərdə müxtəlif yerlərdə qurulan parkomatlarla da bağlı da eyni vəziyyət hökm sürür. Burada da xidmət saata görə 1 manatdır. Təbii ki, bu hallar da avtomobil sahibi olmaq istəyən şəxsin son qərarına təsir edir.
Daha bir fakt isə odur ki, maşın bazarında durğunluq maşın alveri ilə məşğul olanların sayının azalması ilə bağlıdır. Belə şəxslər daha çox köhnə avtomobillər gətirirdi. Yeni standartların tətbiqi isə daha bahalı avtomaşınların gətirilməsini tələb edir ki, buna da əksər maşın alverçilərinin maliyyə imkanları yetmir. Belə vəziyyət avtomobil bazarlarına təsirsiz ötüşmür. Hələlik isə son vəziyyətin təhlili göstərir ki, hazırda insanlar bazara daha ucuz qiymətə avtomobil almaq üçün üz tutur. İstehsal tarixi 2005-ci ildən aşağı olan maşınların qiyməti bütün hallarda daha ucuzdur. Nəticə etibarilə bu müəyyən dövr ərzində həmin maşınlara tələbatı artırır. Araşdırmalar bir daha göstərir ki, bank kreditlərinin dayandırılması fonunda da insanlar o qədər də baha olmayan, ili köhnə maşınların alınmasına üstünlük verir. Bu proses isə ümumi bazarda köhnə avtomobillərin xüsusi çəkisinə təsir edir. Digər tərəfdən, bu gün avtomobil bazarında birbaşa avtomobil gətirilməsi ilə bağlı yaranan problem həm də ondan ibarətdir ki, yeni avtomobillərin gətirilməsi köhnələri sıxışdırır. Güman olunur ki, birbaşa avtomobillərin gətirilməsi bazarda durğunluğun aradan qaldırılmasında müəyyən rol oynayacaq.
.jpg%3Fv%3D1520254601%22%2C%22iframe_v2%22%3Afalse%2C%22iframe_v3%22%3Afalse%2C%22t%22%3A0%2C%22cg%22%3A%7B%22isPrivate%22%3Afalse%2C%22browserName%22%3A%22Chromium%22%7D%7D%2C%22config%22%3A%7B%22page_url%22%3A%22https%3A%2F%2Fwww.baki-xeber.com%2Fiqtisadiyyat%2F12899.html%22%2C%22referrer%22%3A%22%22%2C%22user_id%22%3A%22b29e801a-7225-411b-af9e-56e62c9b7289%22%2C%22iframe_user_id%22%3Atrue%7D%7D&cb=0.3120077806109929){kind=spacer}