Görülən qabaqlayıcı tədbirlərə baxmayaraq, koronavirus dünya miqyasında yayılmaqda davam edir. Artıq bu virusa yoluxanların sayı 30 milyona çatmaqdadır. Artım, gözləntilərə rəğmən, daha sürətlə gedir. Bu səbəbdən son vaxtlar karantin rejimində yumşaldılmalar tətbiq edilən bir sıra ölkələrdə yoluxmaların artması halları baş verdiyindən, yenidən qaydalar sərtləşdirilir. Məsələn, Almaniya, Fransa, Çexiya, İsrail, Gürcüstan və bir sıra digər ölkələrdə yenidən məhdudiyyətlərin tətbiq olunmasına başlanıb.
Avropada infeksiya Fransanı yenidən bürüyüb. Virusun ölkədə sürətlə yayıldığı və qrup yoluxmalarının çoxaldığı vurğulanıb. Ölkənin 42 departamenti qırmızı zona elan edilib. Baş nazir Jan Kasteks xəstəxanaya daxil olan xəstələrin sayının artması ilə bağlı hökumətin narahatlığını bildirib. Təhsil sistemində vəziyyətin daha da kəskinləşdiyi və qrup yoluxmalarının artdığı xüsusi qeyd olunub. Ali təhsil üzrə nazir Frederik Vidal “kollektiv səy” göstərməyə çağırış edərək, virusun artma səbəbini sanitar qaydalara riayət olunmamasında görüb. Böyük Britaniyada da koronavirusa yoluxanların sayı artmaqda davam edir. Mütəxəssislərin fikrincə, bu, ikinci dalğanın başlamasına işarədir. Hökumət virusa yoluxmada artımı nəzərə alaraq, karantin qaydalarını sərtləşdirməyə başlayıb. Krallığın tərkibində olan ərazilərdə 6 nəfərdən artıq insanın toplaşması yasaqlanıb. Birminhem, Sandvel və Solihul ərazilərindən başqa Mançesterin şimalındakı Boltonda da yenidən karantin rejimi tətbiq olunur. ABŞ-ln da bir çox ştatlarında yenidən sərt karantin rejiminə qayıdılır. İsrail Nazirlər Kabineti də COVID-19 infeksiyasının yayılma sürətinin artması ilə əlaqədar təcridetmə rejimini yenidən sərtləşdirib. Məhdudiyyətlər 18 sentyabrdan qüvvəyə minəcək və üç həftə davam edəcək. Sakinlərin evlərindən 500 metrdən çox uzaqlaşmasına icazə verilməyəcək, hotellər, məktəblər, ticarət mərkəzləri bağlı olacaq.
Azərbaycana qonşu ölkələrdə də vəziyyət pisləşir. Qardaş Türkiyədə yoluxma sayı kəskin şəkildə artmaqda davam edir. Digər qonşu ölkə Rusiya isə yoluxma sayına görə dünyada 4-cü yerdədir. Orada yoluxma sayı 1 milyondan çoxdur. Buna görə də karantin rejiminin bəzi qaydaları sərtləşdirilib. İran, Gürcüstan, Ermənistanda da vəziyyət sürətlə pisləşir. Cənubi Qafqaz regionunda ən az yoluxma faktı Gürcüstanda müşahidə edilirdi. Ölkədə ən çox yoluxmanın qeydə alındığı aprel ayında koronavirus infeksiyasına cəmi 34 nəfər tutulmuşdu. Sentyabrın əvvəllərindən isə yoluxma halında rekord göstəricilər qeydə alınır. Ölkədə bununla əlaqədar xüsusi tədbirlər görülməyə başlanıb və bəzi məhdudiyyətlər tətbiq edilib. Bu səbəbdən Azərbaycanda ehtiyat tədbirlərinin daha da artırılması vacib sayılır. Düzdür, hazırda ölkəmizdə yoluxmalar nəzarət altında olsa da, bu sahədə edilən xəbərdarlıqların bəzən düzgün qarşılanmaması narahatlıq doğurur. Ekspertlər xəbərdarlıq edir ki, payız-qış mövsümü müxtəlif respirator xəstəliklərin fəallaşdığı dövr hesab olunur. Bundan başqa, xeyli fasilədən sonra tədris müəssisələri fəaliyyətə başlayır, iri ticarət müəssisələrindən başqa digər müəssisələr qapılarını açır. Ən əsası isə, koronavirus pandemiyasının payız aylarında aktivləşəcəyi ilə əlaqədar proqnozlar öz təsdiqini tapmağa başlayır. Bu səbəbdən hesab edilir ki, vətəndaşlar qaydalara riayət etmədiyi, tibbi maska taxmağı təqdirdə yoluxmanın daha da artma ehtimalı var. Yoluxmadan qorunmaq üçün, həmçinin, yaxın təmasdan çəkinmək, kütləvi toplanma olan ərazilərindən uzaq durmaq, vaxtaşırı antiseptik məhlullarla dezinfeksiya olunmaq lazımdır.Virusa yoluxub sağalanlar da mütləq maska taxmalıdırlar, çünki bir dəfə infeksiyaya yoluxmaq onları xəstəliyə təkrar yoluxmaqdan qətiyyən qorumur. Onların ağ ciyərlərində “buzlu şüşə” effekti yarandığı üçün ağ ciyərlər uzun müddətdən sonra bərpa olunsa da, həmin orqanlarda, az da olsa, infeksiya ocaqları qalır.
Bütün bunlar fonunda Tibbi Ərazi Bölmələrinin İdarəetmə Birliyinin (TƏBİB) Elmi Komitəsinin sədri, professor Akif Qurbanov karantinin yenidən sərtləşəcəyini istisna etmədiyini deyir. O, Operativ Qərargahın vaxtaşırı yumşalmalar həyata keçirməsinin sərbəstlikləri və təmasları artırdığını, bunun isə yoluxma sayına təsir etdiyini bildirib: “Karantin rejimi tam yumşaldılırsa, insanlara sərbəstlik verilirsə, onlar arxayınlaşmamalıdır. Bəzən bizə psixoloji olaraq təsir göstərir ki, metrolar artıq açılır, şəhərlərarası, rayonlararası gediş-gəliş qadağası aradan götürülür, yəni daha xəstəlik azalıb və ya yoxdur. İnsanlar sanki bir qədər arxayınlaşmağa başlayır. Özümüz də düşünməliyik: əgər bu gün qaydalara əməl etmiriksə, sabah yenə də evdə otura bilərik. Karantin sərtləşdirilə bilər. Sabah yenə də metro işləməyə bilər. Qaydalara əməl etməsək, yoluxma sayı artsa, yenə də qadağanedici tədbirlər ola bilər. Bu qaçılmazdır”.
Bir daha qeyd edək ki, artıq bir aydan artıqdır ölkəmizdə yoluxmanın dinamikasında müəyyən stabillik yaranıb, sağalanlarla yoluxanlar arasında çox ciddi fərq olmur. Buna görə də karantin rejimində növbəti yumşalmalar tətbiq edilib. Amma bunun davamı vətəndaşlardan asılıdır. Sosial məsuliyyət hissinin itirilməsi Azərbaycanı da yenidən sərt karantin rejiminə qaytara bilər.
Tahir TAĞIYEV
