Bəzi media və sosial şəbəkə fəallarının yol verdiyi “koronavirus xətaları” - adlar yazmaq doğrudurmu...
Martın 29-da Nazirlər Kabineti yanında Operativ Qərargahın yaydığı rəsmi məlumata görə, hazırda Azərbaycanda xüsusi rejimli xəstəxanalara yerləşdirilən 190 nəfər aktiv koronavirus xəstəsi həkim nəzarəti altındadır, onların müalicəsi ilə bağlı zəruri tədbirlər davam etdirilir.
Azərbaycanda koronavirusa yoluxma hallarının ilk qeydə alındığı dövrdən indiyə qədər bəzi saytlar, eləcə də sosial şəbəkə istifadəçiləri hansısa vasitələrlə koronavirusa yoluxmuş şəxslərin adlarını öyrənərək, fotoşəkillərini əldə edərək, onları tirajlayırlar. Bəzi saytlar hətta onlarla bağlı videogörüntülər də təqdim edirlər. Bundan başqa, müəyyən saytlarda “filan dövlət məmurunda koronavirus aşkarlanıb” kimi xəbərləri də tirajlayır, yayırlar. Belə bir həssas məqamda, o insanların həyəcan, təlaş içində çırpındığı bir vaxtda onların adlarının açıqlanması, fotolarının yayılması nə dərəcədə doğrudur?
Ekspertlər qeyd edirlər ki, əslində, həmin şəxslərin adları indiki məqamda açıqlanmamalıdır, çünki bu onlara və onların ailə üzvlərinə pis təsir edir.
- Azər Həsrət: “Kimlərsə koronavirusa yoluxmuş şəxslərin icazəsi olmadan onların adlarını qeyd edirsə, şəkillərini tirajlayırsa, bu, qeyri-etik davranışdır, digər tərəfdən də qanun pozuntusudur”
Tanınmış media eksperti, siyasi şərhçi Azər Həsrət baki-xeber.com-a bildirdi ki, belə xəstələrin şəxsi məlumatlarının tirajlanması heç bir baxımdan düzgün deyil: “Xəstəlik şəxsi informasiyadır və insanlar belə informasiyanın ictimailəşdirilməsinin tərəfdarı deyil. Əlbəttə, bu, seçimlə bağlıdır. Yəni virusa yoluxmuş şəxs özü barədə bu məlumatın yayılıb-yayılmaması ilə bağlı qərar verə bilər. Lakin indiki həssas məqamda, koronavirusla mübarizə apardığımız dövrdə bu virusa yoluxanlarla bağlı şəxsi informasiyaların yayılması ictimaiyyəti ciddi narahat edən bir məsələdir. Amma bir məqam da var ki, bəzi şəxslər ictimai statusuna görə fərqlənirlər və onlar koronavirusa yoluxublarsa, onlarla bağlı informasiyanın gizlədilməsi də doğru olmazdı. Məsələn, çox mühüm dövlət vəzifəsi tutan şəxslərdə bu xəstəlik aşkarlanarsa, bu açıqlanmalıdır. Görürsünüz ki, Böyük Britaniyanın Baş naziri Boris Consonun bu virusa yoluxması xəbəri dərhal ictimailəşdirildi, bunda o özü də maraqlı oldu. Çünki dövləti idarə edən bir şəxsin koronavirusa yoluxmasını xalqın bilməsi vacibdir. Amma sıradan bir vətəndaşın adının açıqlanması, onun özünün razılığı olmadan kimliyinin tirajlanması doğru deyil. Heç bir media orqanı virusa yoluxan sadə vətəndaşların özlərinin razılığı olmadan nə adlarını açıqlaya, nə də şəkillərini yaya bilər. Ümumiyyətlə, onlarla bağlı hər hansı bir müzakirənin aparılması doğru deyil. Kimlərsəkoronavirusa yoluxmuş şəxslərin icazəsi olmadan onların adlarını qeyd edirsə, şəkillərini tirajlayırsa,bu, qeyri-etik davranışdır, digər tərəfdən dəqanun pozuntusudur. Bu, şəxsi informasiyaların icazəsiz açıqlanması kateqoriyasına aiddir və təbii ki, bu da yolverilməzdir”.
- Müşfiq Ələsgərli: “Hesab edirəm ki, sosial şəbəkə istifadəçiləri bu məsələdə həssas, diqqətli olmalı və qanunvericiliyin tələblərinə əməl etməlidirlər”
Media üzrə digər tanınmış ekspert Müşfiq Ələsgərlinin fikrincə də insanların sağlamlığı ilə bağlı informasiyalar onların fərdi məlumatları sayılır. “Fərdi məlumatlar insanların şəxsi həyat sirridir. Bu informasiyalar həm Azərbaycan qanunvericiliyi, həm də beynəlxalq konvensiyalarla qorunur. Ona görə şəxsin xəstəliyi haqqında özünün icazəsi olmadan başqaları tərəfindən bu informasiyalar yayılmamalıdır. Eyni zamanda, bir şəxsin xəstəliyi ilə bağlı məlumatlar o zaman açıqlana bilər ki, buna xəstənin özünün razılığı olsun. Burada digər bir məsələ də var ki, bir şəxsin tutaq ki, ictimaiyyət üçün təhlükəli olan xəstəliyi var, amma o bunu gizlədir, onunla bağlı məsələyə müəyyən qədər toxunmaq olar. Müşahidə edirsinizsə, dövlət qurumları özləri koronavirusla bağlı karantinə alınan, mühafizə edilən, müalicə prosesinə cəlb olunan insanların adlarını açıqlamırlar. Bu da təsadüfi deyil.
Təkrar edirəm ki, şəxsin icazəsi olmadan fərdi informasiyaların yayılması qanun pozuntusudur. Çox təəssüflər olsun ki, sosial şəbəkələrdə, eləcə də bəzi saytlarda ağına-bozuna baxmadan bir çox halda o şəxslərin adları ictimailəşdirilir. Bununla da insanların hüquqları tapdalanmış olur. Hesab edirəm ki, sosial şəbəkə istifadəçiləri bu məsələdə həssas, diqqətli olmalıvə qanunvericiliyin tələblərinə əməl etməlidirlər. Düzdür, bəzən bizim yerli televiziyalarda nümunə olaraq, sosial çağırış olaraq, onların bir qisminin adı-soyadı ictimailəşdirilir. Lakin bu nümunə xəstələrin öz razlığı ilə təqdim edilir. Amma şəxs istəmirsə, onunla bağlı informasiyalar açıqlanmamalıdır. Bunları nəzərə almaq və bu məqamda həssas davranmaq lazımdır”-deyə M.Ələsgərli vurğuladı.
İradə SARIYEVA
