Ermənistan müdafiə naziri Vaqarşak Arutyunyan dekabrın 2-də axşam saatlarında Azərbaycanın Dağlıq Qarabağ bölgəsinə gəlib. Nazir Xankəndidə Dağlıq Qarabağdakı keçmiş separatçı rejimin başçısı Araik Aruyunyanla görüşüb. Sosial şəbəkələrin erməni seqmentində Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyanın həyat yoldaşı Anna Akopyanın da Xankəndiyə səfər etməsilə bağlı məlumatlar yayılıb. Paşinyanın həyat yoldaşının səfəri ilə bağlı rəsmi məlumat verilməsə də, Ermənistanın müdafiə nazirinin səfəri və keçirdiyi görüşlərlə bağlı məlumatlar tam rəsmi təsdiqini tapıb.
Ümumiyyətlə, müharibə dayanandan sonra Ermənistandan Xankəndiyə bir çox qanunsuz səfərlərin edildiyinin şahidi oluruq. Məlumdur ki, belə səfərlər hazırda Rusiya sülhməramlılarının nəzarəti altında olan Laçın dəhlizi vasitəsilə reallaşır. Azərbaycanın ərazisi sayılan Xankəndiyə bizim rəsmi icazəmiz olmadan reallaşan bu tip səfərlər vətəndaşlarımızın haqlı narazılığına səbəb olur. Rus sülhməramlıları bu cür səfərlərin qarşısnı almalıdırmı və gələcəkdə bu istiqamətdə hansı addımlar atılmalıdır?
“Sülhməramlıların Dağlıq Qarabağa Ermənistan rəsmilərinin və başqa nümayəndə heyətlərinin səfərini təşkil etmək səlahiyyəti yoxdur”
Politoloq Yeganə Hacıyeva “Bakı-Xəbər”ə açıqlamasında bildirdi ki, Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev, Rusiya prezidenti Vladimir Putin və Ermənistanın baş naziri Nikol Paşnyan arasında imzalanan bəyanata əsasən Azərbaycanın Dağlıq Qarabağ bölgəsinə Rusiyanın sülhməramlı kontingenti yerləşdi: “Azərbaycan Respublikasının sülhməramlı əməliyyatlarda iştirakı haqqında" qanunu var. Sülhməramlı qüvvələrin Azərbaycan Respublikasının ərazisində fəaliyyəti haqqında isə qanun yoxdur. Bu gün üçün Dağlıq Qarabağa Rusiya sülhməramlılarının yerləşdirilməsinin hüquqi bazası Azərbaycan, Rusiya prezidentləri və Ermənistanın baş naziri arasında imzalanmış birgə bəyanat sayılır. Bu missiya BMT sülhməramlıları olmayan missiyadır və belə missiyaların fəaliyyəti üçün müəyyənləşdirilən hüquqi baza da mütləq beynəlxalq hüquqa əsaslanmalıdır. Bu o deməkdir ki, Dağlıq Qarabağda yerləşdirlimiş Rusiya sülhməramlı missiya fəaliyyətini beynəlxalq hüquqa və BMT üzvü ölkələrin suveren haqqlarına hörmətlə həyata keçirməlidir. Yəni Rusiya sülhməramlıları Azərbaycanın ərazi bütövlüyünə hörmət etməlidir. Sülhməramlıların Dağlıq Qarabağa Ermənistan rəsmilərinin və başqa nümayəndə heyətlərinin səfərini təşkil etmək səlahiyyəti yoxdur. Bununla Rusiya sülhməramlıları sülhyaratma prosesində deyil, siyasi prosesdə iştirak edir görüntüsünü yaratmış olur. Çünki Ermənistan rəsmilərinin Dağlıq Qarabağa səfəri ilə bağlı həmin ölkədə daxili auditoriyaya siyasi təqdimat edilir. Bu isə Dağlıq Qarabağla bağlı Ermənistan cəmiyyətinə yanlış mesajların verilməsinə əsas verir və ən əsası, sülh prosesinin növbəti mərhələsini yararsız edir. Çünki Ermənistan rəsmiləri daxili cəmiyyətlərinə Dağlıq Qarabağla bağlı hələ də müharibə çağırışları edir. Buna Ermənistan prezidentinin Moskvada erməni diaspor nümayəndələri ilə görüşdə Dağlıq Qarabağda müharibənin bitmədiyi, növbəti müharibəni intellektual vasitələrlə həyata keçirəcəkləri kimi fikirlərini nümunə göstərə bilərik. Sülhməramlı missiya Dağlıq Qarabağa dəqiq və konkret məqsədlə yerləşdirilib. Bu, dövlət başçılarının birgə bəyanatında nəzərdə tutulmuş vəzifələrin icrasına dəstək göstərməkdir. Sülhməramlı missiyanın fəaliyyəti elə olmalıdır ki, bunun Rusiya ilə bizim münasibətlərimizə mənfi təsiri olmasın. Xankəndi və ermənilərin hazırda yaşadığı digər Azərbaycan ərazilərinə gediş-gəliş mütləq mənada bizim rəsmi qurumlarla razılaşdırılmalıdır. Xüsusilə də Ermənistanın hərbi rəhbərliyinin Azərbaycan ərazisinə qanunsuz səfəri yolverilməzdir. Yaxşı olardı ki, sülhməramlı missiya gələcəkdə bu halları mütləq nəzərə alsın”.
Ekspert bildirdi ki, yaxın zamanlarda bu prosesin tam tənzimlənəcəyinə ümid edir, çünki sona qədər belə davam edə bilməz.
Məhəmmədəli QƏRİBLİ
