Qeyri-neft sektorunda artan istehsal fonunda indi diqqət mərkəzində yer alan başlıca məqamlardan biri bu istiqamətdə ixracın artırılması və müvafiq bazarların tapılmasıdır. Eyni zamanda, hökumət üçün başlıca prioritet məsələlərdən biri ənənəvi bazarlarda mövqelərin qorunub saxlanması və daha güclü hala gəlməsidir. Ənənəvi bazarlardan bəhs edərkən burada Rusiyaya xüsusi toxunmaq lazım gəlir.
Hazırda Azərbaycan qeyri-neft məhsullarının əsas idxalçısı Rusiyadır. Azərbaycanın bu ölkəyə göndərdiyi qefri-neft məhsullarının həcmi artıq 500 milyon dolları keçir. Amma görünür ki, Rusiya ilə münasibətlərin inkişafı sayəsində Azərbaycan bu ölkəyə indiki ilə müqayisədə ən azı iki dəfə çox qeyri-neft məhsulları göndərəcək. Bu prosesə birinci vitse-prezident Mehriban Əliyevanın Rusiyaya səfəri, keçirdiyi görüşlər, əldə etdiyi razılıqlar da əlavə təkan verir. Yeri gəlmişkən qeyd edək ki, Mehriban Əliyeva X Azərbaycan-Rusiya Regionlararası Forumunda qeyri-neft məhsullarının Rusiyaya ixracına xüsusi toxunub: "Rusiya Azərbaycanın əsas tərəfdaşlarından biridir və bizim qeyri-neft məhsullarının idxalı üzrə birinci yeri tutur. Artmaqda olan əmtəə dövriyyəsinin inkişafı və şaxələndirilməsi üzrə kompleks tədbirlər həyata keçirilib. Azərbaycan xaricdə özünün ilk ticarət nümayəndəliyini Rusiya Federasiyasında açıb. Azərbaycan-Rusiya və Rusiya-Azərbaycan işgüzar şuraları yaradılıb və uğurla fəaliyyət göstərir. Bizim istehsalçıların müxtəlif regionlara ixrac missiyaları təşkil edilir. Rusiya Federasiyası ölkəmizdən ixrac edilən kənd təsərrüfatı məhsullarının əsas istehlakçısıdır".
Rusiya Federasiya Şurasının sədri Valentina Metviyenko da Mehriban Əliyevanın səfərinin qarşılıqlı münasiöbətlərin dərinləşməsində mühüm rol oynadığını vurğulayır: “Həqiqətən də, çox hörmətli Mehriban Əliyeva tutduğu bütün vəzifələrdə, fəaliyyətinin bütün sahələrində – bir vaxtlar parlamentdə, Heydər Əliyev Fondunun rəhbərliyində, Azərbaycanın birinci vitse-prezidenti rolunda hər zaman ölkələrimiz arasında dostluğun möhkəmlənməsinə böyük diqqət ayırıb. Ölkələrimizin regionları arasında əməkdaşlıq Rusiya-Azərbaycan münasibətlərinin çox vacib tərkib hissəsidir. Regionlarımız-yerli hakimiyyət orqanları, sahibkarlar, geniş ictimaiyyət nə qədər səmərəli qarşılıqlı fəaliyyət göstərsə, tərəfdaşlığımızın təməli bir o qədər güclü olar. Bu əlaqələr çoxpredmetli, konkret və praqmatikdir, bürokratiyadan azaddır, yekun nəticəyə istiqamətlənib və ən müxtəlif sahələrdə-ticarət, iqtisadi qarşılıqlı fəaliyyət, səhiyyə, mədəniyyət sahəsində əməkdaşlıqda və digər istiqamətdə inkişaf edir.
İldən-ilə regionlararası əməkdaşlığın səmərəliliyi artır və bununla da ticarət dövriyyəmiz artır. Bu gün deyə bilərik ki, Rusiyanın əksər subyektləri – 70-dən çox region Azərbaycanın regionları ilə fəal qarşılıqlı fəaliyyət göstərir. İlk növbədə, Moskva, Moskva vilayəti, Sankt-Peterburq, Stavropol, Krasnodar diyarı, Həştərxan, Çelyabinsk və digər vilayətləri qeyd edə bilərəm”.
Yuxarıda qeyd olunduğu kimi, dərinləşən əməkdaşlıq fonunda Azərbaycandan Rusiyaya göndərilən qeyri-neft məhsullarının həcmində də əhəmiyyətli artım gözlənir. Baş nazirin müavini Şahin Mustafayev “Vesti Kavkaza”ya açıqlamasında bu xüsusda maraqlı məqmalara diqqət çəkərək bildirir ki, hazırda Azərbaycan kənd məhsullarının Rusiya bazarına ixracatı 600 milyon dollara yaxındır: “Hökumətlərarası komissiya çərçivəsində təhlil aparıb, bu rəqəmi azı ikiqat artıra biləcəyimizi anladıq. Bu istiqamətdə gedirik. Bu baxımdan gömrük və vergi sahəsində müasir texnologiyaların istifadəsi böyük əhəmiyyət daşıyır. Hazırda Rusiyanın aidiyyəti qurumlarının Azərbaycandan gedən məhsulları elektron mühitdə izləmək imkanına nail olmuşuq. İndi Rusiya bazarına göndərdiyimiz malların mənşəyini, keyfiyyətini, başqa göstəricilərinin də yerindəcə avtomatik olaraq yoxlana bilməsi üçün addımlar atırıq”.
Ötən ildə Rusiya ilə ticarət dövriyyəsinin 20 faiz artdığını qeyd edən Ş.Mustafayev bu ilin 9 ayında 24 faizlik artıma nail olunduğunu diqqətə çatdırıb: “Ticarət müharibələri, sanksiyalar, embarqoların baş alıb getdiyi bir vaxtda bu cür nəticələr daha da sevindirici, ölkələrimiz arasında iqtisadi əlaqələrin inkişafı üçün hədsiz əhəmiyyətlidir”.
Bu açıqlamadan aydın görünür ki, Azərbaycan təkcə aqrar sahədə istehsal edilən məhsulların Rusiyaya ixrac həcmini 1, 2 milyard dollara çatdırmağı düşünür. Prosesdə Rusiyanın özü də maraqlı tərəf kimi çıxış edir. Rusiya Federasiya Şurasının beynəlxalq məsələlər Komitəsinin sədri Konstantin Kosaçov da iki ölkə arasında mövcud münasibətlər fonunda bunu mümkün sayır. Onun sözlərinə görə, Azərbaycan Rusiya ilə münasibətlərini maksimum dərəcədə inkişaf etdirmək niyyətindəki səmimiliyə şübhə üçün heç vaxt əsas verməyib. Komitə sədrinin fikrincə, əsas göstəricilərdən biri Azərbaycanda rus dilinə, rusdilli əhaliyə və ortaq keçmişə münasibətdir: “Bu mənada, Azərbaycan postsovet məkanında hər bir dövlət üçün nümunə ola bilər. Bu, bütün digər sahələrdə irəliləmək üçün zəruri olan mənəvi və əxlaqi əsaslar yaradır”.
Rusiyalı senator qeyd edib ki, Rusiya ilə Azərbaycan arasında əmtəə dövriyyəsi hər il onlarla faiz artır: “Sosial və humanitar sahələrdə əməkdaşlıq inkişaf edir. Gənclər və tələbə mübadiləsi həyata keçirilir, Azərbaycanda Rusiyanın ali məktəblərinin filialları açılır. Bütün bunlar ölkələrimiz və xalqlarımız üçün zəruri olan uzunmüddətli əməkdaşlığın əsasını yaradır. Biz doğru yoldayıq və bu əməkdaşlığa regionlararası meyarları da əlavə etməyimiz onu göstərir ki, maraqlar qarşılıqlı, dayanıqlı, ciddi və uzunmüddətlidir”.
Dağıstanın başçısı Vladimir Vasilyev də eyni mövqeni bölüşür. O qeyd edib ki, Rusiya, eləcə də onun bir hissəsi olan Dağıstan və Azərbaycan iqtisadi sahədə sıx əməkdaşlıq edəcək: “Biz rəqib yox, tərəfdaş olmaq istəyirik. Xüsusən, indi bizim kənd təsərrüfatı və ət məhsullarını yüksək gəlirlə realizə etmək barədə danışırıq. Azərbaycan kəndlilər, kənd təsərrüfatı istehsalçıları üçün çox yaxşı şərait yaradıb, vergiləri azaldıb. İndi respublikalar arasında nəqliyyat məsələləri yoluna qoyulur ki, zənnimcə, bu da münasibətlərin inkişafına kömək edəcək. Hökumətlərimiz artıq bu məsələni həll edib”.
Ramil QULİYEV
.jpg)
.jpg)
