Qadir Bayramlı: “Qazaxıstandan buğda yeni müqavilə əsasında alınacaqsa, bu, müəyyən qədər, Azərbaycandakı qiymətlərə də təsir edə bilər”
Qazaxıstanda taxıl, un və çörəyin qiyməti qalxıb. Bu ölkədə sözügedən məhsulların qiymətinin 10 faiz bahalaşdığı bildirilir. Qazaxıstanda un və un məmulatlarının noyabrın əvvəllərindən etibarən kəskin bahalaşması bu ölkədən taxıl alan ölkələrdə də ciddi narahatlıqla qarşılanır. Bu ölkədə unun və un məmulatlarının bahalaşacağı haqqında ölkə rəsmiləri məlumat vermişdi. Onlar bahalaşmanın səbəbini bu il əlverişsiz hava şəraitinə görə məhsulun az olması ilə əlaqələndirirlər.
Məlumatlara görə, Qazaxıstan ötən ilkinə nisbətən 1.5 milyon ton az buğda yığıb. Qeyd edək ki, Qazaxıstan Türkiyə, Gürcüstan, İtaliya, İspaniya, Azərbaycan, Əfqanıstan və İrana buğda satır.
Məlum olduğu kimi, Azərbaycan ərzaq buğdasını əsasən Qazaxıstan və Rusiyadan idxal edir. Bu baxımdan qonşu ölkədəki bahalaşmanın Azərbaycana da müəyyən təsiri ola bilər.
Qazaxıstanda taxılın bahalaşması bu ölkədən taxıl alan Azərbaycanda həmin məhsulların qiymətinə təsir edə bilərmi?
Qeyd edək ki, Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin Aqrar Tədqiqatlar Mərkəzinin direktoru Firdovsi Fikrətzadə mətbuata açıqlamasında bildirib ki, Qazaxıstandakı qiymət dəyişikliyi daxili bazarda cərəyan edir. Bunun dünya bazarına, o cümlədən, Azərbaycana aidiyyəti yoxdur. Onun sözlərinə görə, Azərbaycana idxal olunan buğdanın 70 faizi Rusiyadan gətirilir. Bundan başqa, Azərbaycanda buğda idxalı və istehsalı əlavə dəyər vergisindən azaddır. Ona görə də regionda baş verən proseslərin Azərbaycana heç bir təsiri olmayacaq. Nazirlik rəsmisi buğda istehsalı barədə də məlumat verib. “Azərbaycanda 2.1 milyon tondan çox buğda istehsal edilib. Bu il ehtiyatlarımız adətən 800 min tonla 1.6 milyon tonarası dəyişir. Xüsusilə dövlət olaraq strateji ehtiyatlarımızın - 750 min ehtiyatın yaradılması ilə bağlı qanunvericilik bazası mövcuddur” - deyə o bildirib.
Bir çox ekspert hesab edir ki, ümumilikdə, dünya bazarında, həmçinin, Rusiyanın satdığı buğdanın qiymətində bu ilin aprelindən etibarən ucuzlaşma gedir, bu isə Qazaxıstandakı bahalaşmanın Azərbaycanda da baş verməsi ehtimalını qeyri-real edir.
- “Bizə lazımdır ki, çörəklik unu öz istehsalımız nəticəsində əldə edək, buna imkanlarımız var”
Tanınmış kənd təsərrüfatı mütəxəssisi Qadir Bayramlı hesab edir ki, Qazaxıstanda buğdanın və bu qəbildən olan məhsulların bahalaşmasının Azərbaycana təsiri olacaq. “Qazaxıstanda buğdanın və unun bahalaşmasının Azərbaycanda un məhsullarının bahalaşmasına təsir göstərməsi iki ölkə arasında bu istiqamətdə imzalanan müqavilənin şərtlərindən asılıdır. Bu sahədə qiymətlərin dəyişməsi alqı-satqı müqaviləsinə uyğun olur. Qazaxıstandan buğda yeni müqavilə əsasında alınacaqsa, bu, müəyyən qədər, Azərbaycandakı qiymətlərə də təsir edə bilər.
Azərbaycanda ərzaq və çörək təhlükəsizliyi ən əhəmiyyətli məsələlərdən biridir. Bizim ölkəmizdə təxminən 3 milyon ton taxıl istehsal olunur, onun yarıdan çoxu buğdadır. Biz öz buğdamızdan un istehsalında çox az istifadə edirik. Bir vaxtlar respublikanın müxtəlif yerlərində buğda üyüdən dəyirmanlar vardı. Fermerler, buğda yetişdirən insanlar aparıb o buğdanı həmin dəyirmanlarda üyüdüb una çevirə bilirdilər. Sonradan o dəyirmanlar fəaliyyətini dayandırdı. Bizə o dəyirman şəbəkəsini yenidən qurmaq lazımdır. Bizə lazımdır ki, çörəklik unu öz istehsalımız nəticəsində əldə edək, buna imkanlarımız var. Bizə vaxt itirmək olmaz. Çünki ildən-ilə Qazaxıstanda həm taxılın isehsalında, həm də qiymətində dalğalanma artır. Biz bu ölkədən taxıl almaya da bilərik. Biz gücümüzü səfərbər edərək ölkəmizi öz buğdamız hesabına çörəklə təmin etməliyik” - deyə Q.Bayramlı qeyd etdi.
İradə SARIYEVA
