"Express Bank"da istehlak kreditlərinin artımı nə ilə bağlıdır...
2019-cu ildə Azərbaycanda kredit qoyuluşunun 20 faizdən çox artmasında istehlak kreditləşməsinin həcminin artması böyük rol oynayıb. Mərkəzi Bankın statistik məlumatlarına əsasən, ötən il real sektora ümumi kredit qoyuluşu 2,096 milyard manat və ya 16,1 faiz artıb. Artımın əsas qaynağı ev təsərrüfatlarına verilən kreditlərin həcminin artımı təşkil edib.
Qeyd edək ki, ev təsərrüfatlarına verilən kreditlər dedikdə əsasən istehlak kreditləri başa düşülür. Çünki ev təsərrüfatları aldıqları kreditin 91 faizə qədərini istehlak məqsədilə alırlar. Yalnız 9 faizə yaxın olan kredit vəsaiti sahibkarlıq fəaliyyəti üçün, yəni biznes məqsədilə istifadə olunur.
İstehlak kreditinin verilişinə daha çox önəm verən banklardan biri də "Express Bank"dır. "Express Bank" 2019-cu ilin yekun hesabatında istehlak kreditlərinin 137 mln. 459 min manat olduğunu və həmin ilin 3-cü rübü ilə müqayisədə bu rəqəmin 22 mln. 314 min manat, 2018-ci ilin sonu ilə müqayisədə isə 66 mln. 242 min manat çox olduğunu açıqlayıb.
Ancaq ölkə başçısı İlham Əliyev dəfələrlə çıxışında qeyd edib ki, banklar istehlak kreditinə deyil, daha çox real sektora maraq göstərsinlər. Prezident bununla bağlı "Biz elə etməliyik ki, bank sektoru daha çox real sektoru dəstəkləsin. Ona görə biznes kreditlərinin verilməsində, baxın, hansı mexanizm olmalıdır ki, həm banklar maraqlı olsun, həm də Mərkəzi Bank buna nəzarət etsin" - fikrini qeyd edib.
Buna baxmayaraq, "Express Bank"ın biznes kreditləri 2019-cu ilin sonunda 58 mln. 486 min manat olub ki, bu da 2018-ci ilin sonu ilə müqayisədə 70 717 min manat azdır.
- “Banklar biznes krediti verməkdənsə, istehlak krediti verməkdə daha maraqlıdırlar, çünki...”
Məsələ ilə bağlı fikir bildirən bank sahəsi üzrə ekspert Əkrəm Həsənov qeyd etdi ki, hazırda banklar üçün ən rahat yol istehlak kreditləridir. Çünki bank istehlakçının aylıq maaşlı işçi olduğunu bilir. Krediti götürən istehlakçı isə bank qaydalarına uyğun olaraq hər ay vaxtlı-vaxtında kreditini ödəyəcək. Yəni burada müştəri ilə bank ayaqlaşır. Amma hər hansı müəssisədə belə deyil. Sahibkarın götürəcəyi məbləğ milyonları əhatə edə bilər. Əvvəllər sahibkarların gəlirliyi çox idi. Ona görə də yüksək faizlə kredit götürə bilirdilər. İndi isə bu barədə fərqlilik var.
Həmsöhbətimiz onu da əlavə etdi ki, hazırda banklar istehlak krediti verməkdə maraqlıdırlar: “Banklar biznes krediti verməkdənsə, istehlak krediti verməkdə daha maraqlıdırlar. Çünki istehlak krediti vermək banklar üçün daha asandır. İstehlak kreditində faiz yüksəkdir, eyni zamanda, kiçik məbləğdə verilir. Belə kreditlərin qaytarılmama ehtimalı azdır. Bir qədər iri istehlak kreditlərinə girov təminatı da ala bilirlər ki, bu da kreditin geri qaytarılmama risqini azaldır. Son dövrlər maaş artımlarının olması əhalinin ödəmə qabiliyyətinə müsbət təsir edib. Maaşlarda artım plastik kartlarla verilən istehlak kreditlərinin miqdarının yüksəlməsinə şərait yaradıb. Amma hazırda hər bank kütləvi şəkildə istehlak krediti də vermir. Banklar daha çox əməkhaqqı əsasında istehlak krediti ayırır”.
Günel CƏLİLOVA
