Qarabağ münaqişəsinin kökünü sərrast ifadə edən tezis Bakıya toplaşmış dünya din xadimlərinin müzakirəsində...

Bakıda keçirilən  Dünya Dini İiderlərinin II Sammitində çıxış edən Prezident İlham Əliyev  Dağlıq Qarabağ münaqişəsi və onun tarixi barədə din xadimlərinə ətraflı məlumat verib. Ölkə başçısı, xüsusilə də bu istiqamətdə ermənilərin etdiyi təhriflərin nədən ibarət olduğunu tədbir iştirakçılarının diqqətinə çatdırıb:

 “...Dinlərarası dialoqdan danışarkən, əlbəttə ki, biz təkcə müsbət məqamların qeyd edilməsi ilə kifayətlənməməliyik. Eyni zamanda, münaqişələri din amilinə bağlamaq cəhdlərini də çox ciddi şəkildə pisləməliyik. Bu nümunələrdən biri uzun illər davam edən Ermənistan-Azərbaycan Dağlıq Qarabağ münaqişəsidir. Bildirməliyəm ki, Dağlıq Qarabağ əzəli Azərbaycan torpağıdır, tarixi Azərbaycan torpağıdır. Azərbaycan xalqı əsrlər boyu bu torpaqda yaşayıb-yaratmışdır və qədim xəritələrdə, eyni zamanda, Çar Rusiyasının XX əsrin əvvəllərində çap edilmiş xəritələrində Dağlıq Qarabağa aid olan ərazidə bütün toponimlər Azərbaycan mənşəlidir. Qarabağ xanlığı Azərbaycan xanlığı olmuşdur. Sadəcə olaraq, XIX əsrin əvvəllərində ermənilər Dağlıq Qarabağa köçürülmüşlər və XX əsrdə orada milli tərkib böyük dərəcədə deformasiyaya uğramışdır. Onu da bildirməliyəm ki, bolşevik inqilabından sonra respublikalar arasında cızılan xəritələrə gəldikdə, o vaxt bolşevik hökuməti tərəfindən qərar qəbul edilmişdir ki, Dağlıq Qarabağ Azərbaycanın tərkibində saxlanılsın. Bu çox önəmli məqamdır, çünki tarixi təhrif etməkdə usta dərəcəsinə çatmış erməni tarixçiləri qeyd edirlər ki, Dağlıq Qarabağın Azərbaycana verilməsi haqqında qərar qəbul edilmişdir. Halbuki, bu belə deyil və tarixi sənədlər bunu göstərir, Dağlıq Qarabağı Azərbaycanın tərkibində saxlamaq haqqında qərar qəbul edilmişdir. Yəni bu, eyni zamanda, tarixi və siyasi məqamları əks etdirir”.

Göründüyü kimi, ölkə başçısı ermənilərin Dağlıq Qarabağın tarixi ilə bağlı oynadıqları “bolşeviklər faktoru”na da tam aydınlıq gətirib. Ölkə başçısı deyib  ki, Qarabağ hər zaman Azərbaycanın olub və bolşeviklər onu bizə yenidən verməyiblər, bizim tərkibimizdə qaldığını bir daha təsdiqləyiblər.

• “Bölşeviklər bizdən torpaq alıb ermənilərə verib, bizə kiminsə torpağını verməyib”

Tarix üzrə fəlsəfə doktoru, dosent  Dilavər Əzimli qəzetimizə bildirdi ki,  Dağlıq Qarabağ hər zaman Azərbaycanın tarixi torpağı olub:“Bolşeviklər bizə niyə onu verirdi ki? Əksinə, bolşeviklər onlara qanunsuz olaraq muxtariyyət verdilər. Mən istərdim ki, bunu tarixi dəlillərlə sizin nəzərinizə çatdırım. Qarabağ adı XVIII əsrdən sonra daha çox işlənməyə başlayıb. 14-cü əsrdən başlayaraq da tarixi mənbələrdə bu ada rast gəlirik. Türk dövlətlərinin rəhbərləri hər zaman həmin gözəl diyarda dincəlməyi sevərdilər. “Bu tərəfdə Qarabağdı, o tərəfdə Qaradağ, biri gözəl qız olub, digəri oğlan, aralarından axan Araz onları qovuşmağa qoymayıb”. Saxtakar ermənilərdə belə rəvayət və ya əfsanə varmı? Varsa, göstərsinlər mənə. 1828-29-ci ildən sonra Türkmənçay və Ədirnə müqavilələrinin şərtlərinə görə, çar Rusiyası erməniləri kütləvi şəkildə özlərinə lazım olan yerlərə köçürdü. Sonra biz məcbur qaldıq, İrəvanı güzəştə getməli olduq.  Sonra Qarabağ məsələsi ortaya çıxdı. Rusiyanın böyük planına əsasən onlar strateji yerlərdə məskən saldılar. Sonra Qars müqaviləsinin şərtləri pozuldu. Orda sərhədlərin toxunulmaması məsələsi var idi. Məhz bizim Türkiyə ilə əlaqələrimizi kəsmək üçün bolşeviklər Zəngəzuru və Göyçə gölü ətrafını onlara verdilər. Bütün bu torpaqlar tarixi Azərbaycan əraziləridir. Biz anti-terror əməliyyatı keçirib, həmin əraziləri azad ettməliyik. Bölşeviklər bizdən torpaq alıb ermənilərə veriblər, bizə kiminsə torpağını verməyiblər”.

Məhəmmədəli QƏRİBLİ