Dollar-manat münasibətlərində inanılmaz təzahürlər başlayır
.jpg?v=1520254601)
Son bir neçə gündə ABŞ dolları manat qarşısında davamlı olaraq zəifləyir. Dünya maliyyə bazarlarında, o cümlədən ABŞ-da baş verənlər isə bu qənaətə gəlməyə əsas verir ki, dollar manat və digər valyutalar qarşısında daha sürətlə dəyərdən düşəcək. Bunu Amerika Birləşmiş Ştatlarının Mərkəzi Bankı olan Federal Ehtiyat Sisteminin açıqlamaları da təsdiq edir. Qurum ölkə iqtisadiyyatının zəiflədiyinə dair xəbərdarlıq edib.Federal Ehtiyat Sisteminin rəhbəri Canet Yellen bildirib ki, ölkədə müşahidə olunan maliyyə şəraiti ilə əlaqədar kredit faizlərinin yaxın gələcəkdə növbəti dəfə yüksəldilməsi ehtimalları real görünmür. Yellenin sözlərinə görə, hazırkı maliyyə şəraiti iqtisadi artımın zəifləməsinə səbəb olub: "Xüsusilə xarici ölkələrin iqtisadi inkişafı ölkənin iqtisadi artımı üçün risq daşıyır. İqtisadi göstəricilər Çində artımın kəskin şəkildə aşağı düşəcəyini göstərməsə də, yuanın dəyərdən düşməsi ilə əlaqədar Çinin valyuta mübadiləsi siyasəti də qeyri-müəyyən olaraq qalır. Bu qeyri-müəyyənlik isə qlobal maliyyə bazarının da çalxalanmasına səbəb olub".
Xatırladaq ki, Federal Ehtiyat Sistemi ötən ilin dekabr ayında kredit faizlərini 0.25 faiz artırmışdı. Bununla faizlər son 9 ildə ilk dəfə idi ki, yüksəldirilirdi. Amma bu faiz artımı artıq ABŞ üçün problemə çevrilir. Yellen qeyd edib ki, məhz faiz artımından sonra iqtisadi artımın zəifləməsi, eyni zamanda, səhmlərin dəyər itirməsi ilə müşahidə olunur.
Yellenin son açıqlamaları mart ayında faiz artırımı ilə bağlı gözləntiləri sıfıra endirib. O, bu xüsusda deyib: "Martda onsuz da faiz artırımını düşünmürdük. Faiz artırımı masadadır, amma məlumatların gedişatına görə qərar verəcəyik, Çin və Avropada yaşanan prosesin də fərqindəyik". Beləliklə, dolların güclənməsi ABŞ üçün ciddi problemə çevrilir. Xüsusən də Çin yuanının dollar qarşısında zəifləməsi ABŞ ixracının daha da azalmasına səbəb olub. ABŞ-ın bir sıra fondları qiymətli kağızlar portfellərini sataraq Çin milli valyutasının zəifləməsindən dividend qazanmaq niyyətindədir. ABŞ-ın "Wall Street Journal" qəzetinin araşdırmalarına əsasən, investorlar hesab edirlər ki, Çin pulu zəifləyəcək. Bu hal isə Çin ixracının artamasına səbəb olacaq.
ABŞ fondları Çin Xalq Bankının ölkədən kapital axınının qarşısını almaq üçün yuanın devalvasiyasına icazə verəcəyini proqnozlaşdırır. Bu qərar, həmçinin, Çinə investisiyaların artmasına və iqtisadiyyatın canlanmasına gətirib çıxaracaq. Belə vəziyyət isə dolları gücləndirən ABŞ üçün sərfəli deyil. Bu səbəbdən ABŞ-ın dolları ucuzlaşdırmaq istiqamətində müəyyən gedişlər etməsi istisna deyil. Qeyd edilənlər dolların manat qarşısında bundan sonra daha sürətlə dəyər itirməsini də istisna etmir. İndilikdə dolların məzənnəsinin kəskin möhkəmlənməsi iqtisadi baxımdan Amerikanın maraqlarına uyğun deyil. Ən azı ona görə ki, dolların kəskin möhkəmlənməsi Amerikanın ixracatına mənfi təsir göstərir. Federal Ehtiyat Sisteminin son açıqlamaları isə qlobal valyuta bazarındakı dəyişikliklərin manata təzyiqini azaldacaq. Qeyd edək ki, manatın cari məzənnəsi müəyyənləşdirilən zaman neftin dünya bazar qiyməti deyil, məhz dollar-avro münasibəti nəzərə alınır. Ötən ilin fevral ayından Mərkəzi Bank 2 valyutalı səbətdən istifadə edir və artıq avro dollarla yanaşı dayanır. Yəni dünya valyuta bazarında məzənnə dəyişikliyi baş verirsə, artıq manatın dollar kursu sabit qalmır, o da dəyişir. Lakin Mərkəzi Bankın valyuta səbətində dolların payı yenə də çoxdur. Bu isə o deməkdir ki, Federal Ehtiyat Sisteminin son mövqeyi dolların manata təzyiqini azaltmaqla yanaşı, dünya bazarında avronun möhkəmlənməsinə paralal olaraq manatın da dollara nisbətən güclənməsinə gətirib çıxarır.
Digər tərəfdən ölkəmizin ticarət tərafdaşı olan ölkələrdə də milli valyutaların dəyərdən düşməsi prosesi, demək olar ki, dayanıb. Həmçinin, neftin qiyməti cüzi də olsa qalxmağa başlayıb. Bütün bunlar da, təbii olaraq, manatın dəyərində özünü göstərir. Azərbaycanda hazırda hissolunacaq dərəcədə dollar təklifi artıb, manata qarşı isə əksinə, tələb artıb. Belə vəziyyət isə manatın daha sürətlə möhkəmlənməsiən gətirib çıxarır.
Nahid SALAYEV
.jpg%3Fv%3D1520254601%22%2C%22iframe_v2%22%3Afalse%2C%22iframe_v3%22%3Afalse%2C%22t%22%3A0%2C%22cg%22%3A%7B%22isPrivate%22%3Afalse%2C%22browserName%22%3A%22Chromium%22%7D%7D%2C%22config%22%3A%7B%22page_url%22%3A%22https%3A%2F%2Fwww.baki-xeber.com%2Fiqtisadiyyat%2F33328.html%22%2C%22referrer%22%3A%22%22%2C%22user_id%22%3A%22f371ab0b-9467-4919-8b55-23142e2beeb0%22%2C%22iframe_user_id%22%3Atrue%7D%7D&cb=0.8663786755835512){kind=spacer}