Makron Əlcəzairdən üzr istəmək əvəzinə bu ölkənin vətəndaşlarını həbs etdirir...
Əlcəzairdə Fransaya qarşı o qədər nifrət var ki, "sən fransızsan" ifadəsi cəmiyyətdə söyüş sayılır...
Son günlər ulduzları 60 ildir barışmayan Fransa və Əlcəzair arasında diplomatik gərginlik bir qədər də kəskinləşib. Bir neçə həftə əvvəl Əlcəzair Fransa hakimiyyətinin ölkədən çıxarılması ilə bağlı göstəriş verdiyi Doualemn adlı blogeri geri qəbul etməkdən imtina edib.
Fransanın cənubundakı Monpelyedə oturum icazəsi əsasında yaşayan bloger yanvarın 4-də TikTok-dakı kanalında Fransa ərazisində zorakı hərəkətlərə çağırışlar etdiyi üçün həbs olunub. O, ölkədən deportasiya edilsə də, Əlcəzair onu geri göndərib. Bloger qayıtdıqdan sonra Sena və Marna departamentində müvəqqəti saxlama mərkəzinə yerləşdirilib. O, videonu çəkərkən narkotik maddələrdən asılılığa qarşı dərman vasitəsinin təsiri altında olduğunu bildirib.
Məsələyə münasibət bildirən Fransanın daxili işlər naziri Bruno Retayo isə deyib ki, Əlcəzair nifrəti qızışdırma zəminində deportasiya edilmiş əlcəzairli blogeri qəbul etməməklə Fransanı alçaltmağa çalışır. "Biz Əlcəzair məsələsində son dərəcə narahatedici həddə çatmışıq. Əlcəzairlə bağlı əlimizdə olan bütün vasitələri araşdırmalıyıq", - qanun pozuntusuna yol vermiş əcnəbilərin deportasiyası siyasətinin sərtləşdirilməsinin vacibliyini dəfələrlə bəyan edən Retayo söyləyib.
O, əlcəzairlilərə verilən vizaların sayının, eləcə də Əlcəzairə maliyyə yardımının azaldılmasının mümkün olduğunu deyib.
Fransa və Əlcəzair arasında diplomatik gərginlik bu günlərdə bir qədər də kəskinləşdi. Fransanın daxili işlər naziri Bruno Retayo davranışı ilə vəziyyəti daha da gərginləşdirib. Bu dəfə Paris prokurorluğu daxili işlər nazirini səriştəsizlikdə günahlandırıb.
Fransanın daxili işlər naziri Bruno Retayo X hesabında ölkədə daha bir əlcəzairli TikTok blogeri Rafik Mezyanın Fransa ərazisində zorakılıq hərəkətlərinə çağırışlar etməkdə günahlandırılaraq həbs olunduğunu elan edib. Paris prokurorluğu nazirin vaxtından əvvəl məlumat sızdırmasını pisləyib.
Daha bir ictimai rəyə təsir imkanlarına malik olan şəxsin həbsi iki ölkə arasında diplomatik gərginliyin yaşandığı bir vaxta təsadüf edir. Son həftələrdə Fransada bir neçə əlcəzairli sosial media blogeri həbs edilib.
Əslində daxili işlər naziri həqiqətə uyğun olmayan informasiyanı sızdırmaqla öz hikkəsini ifadə edib ki, əlcəzairlilər Fransada hökumətin istəmədiyi heç bir təbliğatı apara bilməz, biz artıq əlcəzairlilərin hərəkatını cilovlamışıq.
Əslində isə TikTok blogeri Rafik Mezyan hələ həbs edilməyib, o, sadəcə olaraq məcburi müalicəyə göndərilib. Lakin Retayonun X şəbəkəsində bu barədə paylaşımı yenidən diplomatik gərginliyə səbəb olub. Bu iki ölkənin münasibətlərinin həssas olması, kiçik bir bəyanatın belə diplomatik gərginliyə gətirib çıxarmasının dərin tarixi səbəbləri var. Belə ki, ötən əsrin ortalarına qədər Əlcəzair Fransanın müstəmləkəsi olub. Həmin dövrdə Fransa ordusu bu ölkədə əsl ərəb soyqırımı törədib. Ona görə Əlcəzairdə Fransaya qarşı o qədər nifrət var ki, "sən fransızsan" ifadəsi cəmiyyətdə söyüş sayılır. Bu səbəbdən də bütün əlcəzairlilər ilk fürsətdə Fransaya ziyan vurmağa çalışır. Əlcəzairlilər hesab edir ki, bütün fransızları yer üzündən silsələr belə, öz qisaslarını ala bilməzlər. Birinci növbədə hansısa yolla Fransa hökuməti bu qisasçılıq hisslərini aradan qaldırmaq üçün müəyyən addımlar atmalıdır. Paris Əlcəzair xalqından üzr istəməli, törətdiyi soyqırıma görə isə Əlcəzair dövlətinə təzminat ödəməlidir. Yalnız bundan sonra dövlətin təbliğatı ilə Fransa xalqı ilə əlcəzairli ərəblərin bir cəmiyyət olaraq aralarındakı kin-küdurət və nifrətə son qoyula bilər. Rəsmi Paris bu 60 ildə belə bir addımı atmayıb. Ona görə də Əlcəzairdə Fransaya qarşı nifrət nəsildən-nəslə keçərək bir milli ənənə səviyyəsinə qalxıb.
Tarixə ekskursiya etdikdə görürük ki, Əlcəzair vaxtilə Fransanin müstəmləkəsi olub. Əlcəzair müstəqillik qazandığı vaxtdan bu iki ölkə arasında diplomatik münasibətlər heç vaxt istiləşməyib.
Əlcəzair xalqının XX əsrin 50-ci illərindən etibarən istiqlaliyyət uğrunda mübarizəsi başlandı. Əlcəzair xalqı 1954-cü il noyabrın 1-də üsyana qalxdı. Bu üsyana Milli Qurtuluş Cəbhəsi başçılıq edirdi. Milli Qurtuluş Cəbhəsi milli-azadlıq mübarizəsinin məqsədlərini belə müəyyənləşdirmişdi: ölkənin fransız müstəmləkə zülmündən azad edilməsi, Əlcəzair respublikasının yaradılması. 1962-ci ilin martında Fransa atəşin dayandırılması haqqında "Evian sazişi"ni imzaladı və Əlcəzairin müstəqilliyini tanımalı oldu. 1962-ci ilin sentyabrında Əlcəzair Xalq Demokratik Respublikası elan edildi. Konstitusiyaya görə, "milli dəyərlər və islam hüdudlarında sosializm qurmaq" xalqın məqsədi elan olundu. Mstəmləkəçilərlə əlbir olan iri feodalların torpaqları, banklar, sığorta şirkətləri, nəqliyyat vasitələri, elektrik stansiyaları milliləşdirildi. Bununla yanaşı, ticarətdə, yeyinti sənayesində, sənətkarlıq və xidmət sahəsində xüsusi kapitalın mövqeləri saxlandı.
Lakin Fransa Əlcəzair ərəblərinə etdiyi zülmün bədəlini ödəmədi. Ona görə də düşmənçilik bu gün də davam edir.
Akif NƏSİRLİ
