Iqtisadiyyat üçün yeni təhdidin qarşısı hökumət tərəfindən indidən alınır...
Ölkə iqtisadiyyatı üçün daim ciddi təhdid mənbəyi sayılan məqamlardan biri də problemli kreditlərlə bağlı olub. Azərbaycanda bu problem dərinləşən vaxt dövlət dəstəyi ilə məsələ həllini tapıb.
Xatırladaq ki, ötən ilin fevralında Prezident İlham Əliyev fiziki şəxslərin xarici valyutada olan kreditləri üzrə onların üzləşdiyi maliyyə itkisini qarşılamaq və dövlət dəstəyini təmin etmək məqsədilə müvafiq fərman imzaladı. Fərmana əsasən, fiziki şəxslərin xarici valyutada əsas məbləği on min dollaradək olan əsas kredit borclarının devalvasiya ilə bağlı manatla artmış hissəsi dövlət büdcəsinin vəsaiti hesabına üç aydan gec olmayaraq manatla ödənildi. Eləcə də manatla götürülmüş kreditlər üçün yenə dövlət büdcəsi hesabına sərfəli şərtlər təqdim olundu. Beləliklə, Azərbaycan problemli kreditlər kimi iqtisadiyyat üçün təhdid yaradan bir məsələni həll etdi.
Hazırda problemli kreditlərlə bağlı eyni təhdid koronavirus təhlükəsinin yaranması üzündən yenidən özünü göstərmək iqtidarındadır. Özü də bu hal artıq bütün dünya miqyasında müşahidə edilir. Beynəlxalq kredit reytinqi agentliyi "Fitch Ratings" də bu fonda koronavirus epidemiyasının ölkələrin maliyyə vəziyyətlərini zəiflədəcəyini açıqlayıb. Qurumun açıqlamasında koronavirusa qarşı mübarizə çərçivəsində inkişaf etməkdə olan ölkələrdə əmtəə qiymətlərinin, valyuta məzənnələrinin dəyişikliklərə məruz qaldığı deyilir. Vurğulanır ki, sözügedən faktorlar inkişaf etməkdə olan ölkələrin maliyyə vəziyyətlərini gəlir və xərc baxımından oynaq hala gətirib və gələcək dövrdə bu oynaqlıq gözlənilir. Belə vəziyyətdə problemli kreditlərin miqdarının artması qaçılmaz sayılır. Bu isə iqtisadi inkişafa böyük zərbə deməkdir. Belə görünür ki, indiki halda dövlət yenə bu məsələ ciddi fəsadlar yaratmamış onu çözməyə hazırlaşır. Hər halda, kredit şərtlərinin yumşaldılması, banklara borcu olanların ödənişlərini yerinə yetirməsi üçün əlavə vaxt verilməsinin nəzərdə tutulması, 2,5 milyard manatlıq yardım paketinin hazırlanması da bunun sübutudur. İqtisadi İslahatların Təhlili və Kommunikasiya Mərkəzinin icraçı direktoru Vüsal Qasımlı da bildirir ki, atılan addımlar problemli kreditlər məsələsini də çözəcək:"Azərbaycanda koronavirus infeksiyasının yaratdığı yeni şəraitdə hökumət bank kreditlərinin ödənilməsi məsələsinə 2 formada dəstək verəcək. Hazırda Azərbaycanda kredit portfeli 15,5 milyard manatdır. Bunun 7 milyard manatı ev təsərrüfatlarına (əhaliyə), qalanı isə biznesə (özəl sektora) verilib. Aydın məsələdir ki, pandemiya və qlobal şokların təsiri altında ödəniş qabiliyyətində problemlər yaranıb. Bu problemləri aradan qaldırmaq üçün dövlət 1 milyard manatlıq paket təqdim edəcək. Burada daha çox sahibkarlara dəstək veriləcək. Amma o sahibkarlara ki, dövlətin qayda-qanunlarına əməl ediblər, kredit tarixçələri də normaldır, yəni kreditləri həmişə vaxtında ödəyiblər və yalnız qlobal vəziyyətlə əlaqədar ödəniş problemləri yaranıb. Eyni meyarlar əsas götürülməklə əhalinin kreditlərinin də bir hissəsinə dəstək verilə bilər". V.Qasımlının sözlərinə görə, İqtisadiyyat Nazirliyi yanında Sahibkarlığın İnkişafı Fondu iş adamlarının kredit faizi yükünün təxminən 10%-lik hissəsini öz üzərinə götürəcək: "Bu da əhəmiyyətli hissədir. Çünki bu gün ölkədə biznes kreditlərinin orta illik faiz dərəcəsi 14%-dir. Burada bank sektorunun ayaqda qalması məsələsi də çox vacibdir. Biz yenidən problemli kreditlər burulğanı yaratmaq istəmirik. Bir tərəfdən sahibkarın və vətəndaşın marağı qorunacaq, digər tərəfdən isə bank sektorunun dayanıqlığına dəstək veriləcək".
"Bundan başqa, yeni götürülmüş kreditlər üçün 500 milyon manatlıq dəstək paketi dıə olacaq. Burada əsas məqsəd sahibkarların dəstəklənməsidir. O sahələr ki, dövlətin prioritet istiqamətləridir və postkorona dövründə iqtisadiyyatın dayanıqlığını təmin edəcək, iş yerləri yaradacaq, vergi bazasını genişləndirəcək, həmin sahələrdə kredit götürüb iş görən sahibkarlara dəstək veriləcək. Amma bunun üçün layihənin dəyərində kreditin payı 15%-i keçməməlidir, bunun da yarısını dövlət ödəcəyək, üstəlik, həmin kreditə görə zəmanətin 60%-ni yenə də dövlət verəcək. Bu çox əlverişli bir imkandır ki, Azərbaycan iqtisadiyyatı qlobal şokun təsirindən qısa müddətdə ayılsın, özünə gəlsin. Çünki ucuz maliyyə resursları burada çox böyük əhəmiyyət kəsb edəcək".
Bu açıqlamadan bir daha görünür ki, hökumət problemli kreditlər məsələsinin yenidən baş qaldırmasina imkan vermək niyyətində deyil. Bu isə iqtisadi inkişafın davam etməsi üçün olduqca önəmlidir.
Ramil QULİYEV
