AMEA-nın həqiqi və müxbir üzvlərinin yeni seçimində problem yaranıb...
İlqar Orucov: "Bu gün akademiyanın müxbir və həqiqi üzvlərinin siyahısına baxsaq görə bilərik ki..."
Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının (AMEA) əməkdaşları arasında belə bir söz-söhbət yayılıb ki, yaxın vaxtlarda AMEA-ya yeni müxbir üzvü və həqiqi üzvləri seçiləcək. Deyilənlərin yalan, yoxsa doğru olduğunu deyə bilmərik. Çünki bu barədə hər hansı bir rəsmi məlumat da verilmir.
Bəziləri qeyd edir ki, seçki ilə bağlı müəyyən problemlər var. Söhbət AMEA-ya müxbir üzvlərin və həqiqi üzvlərin hansı şəkildə seçilməsindən gedir ki, iddialara görə, burda bir qədər qeyri-müəyyənlik var. Biz, təbii ki, burada qeyri-müəyyənliyin nədən ibarət olduğunu bilmirik.
Sadəcə iddia olunur ki, seçkilər keçiriləcək, amma ortada rəsmi məlumat yoxdur. Təbii ki, seçkilər bu yaxınlarda keçirilməsə də, nə vaxtsa AMEA-nın müxbir və həqiqi üzvlüyünə seçkilər keçiriləcək.
Nə vaxtsa bu seçkilər keçirilərsə, prosedur qaydaları necə ola bilər? Əvvəlki qaydalarda dəyişikliklər varmı? Nəzərə alsaq ki, AMEA-nın nəzdində olan elmi tədqiqat institutları ikiyə bölünüb, bir sıra institutlar Elm və Təhsil Nazirliyinin balansında fəaliyyətini davam etdirir, bu halda seçki necə baş tutacaq? Burada söhbət təkcə humanitar və ictimai elmlər üzrə müxbir üzvləri və həqiqi üzvlərin seçilməsindən gedə bilər? Yoxsa təbiət və tətbiqi elmlər üzrə də akademiklər seçilə bilər? Bu proses gerçəkləşərsə hansı formada ola bilər? O alimlər AMEA-da təmsil olunmurlarsa necə akademik və müxbir üzvləri ola bilərlər?
Təbii ki, bu, elmi ictimaiyyəti də düşündürən və vaxtaşırı müzakirə edilən məsələdir.
"Prosedur qaydaları nizamnamə ilə tənzimlənir"
Azərbaycan Gənc Alim, Doktorant və Magistrlər Cəmiyyətinin sədri İlqar Orucov "Bakı-Xəbər"ə şərhində bildirdi ki, onda AMEA-ya müxbir və həqiqi üzvlərin seçilməsi ilə bağlı informasiya yoxdur. "Bu seçkilərin nə zaman keçiriləcəyi baradə məlumatım yoxdur. Ancaq təbii ki, bu seçkilərin keçirilməsi mümkündür və bütövlükdə AMEA üzvlüyünə seçkilər bu qurumun nizamnaməsi ilə tənzimlənir. Yəni AMEA-nın nizamnaməsində müxbir və həqiqi üzvlərin seçimi ilə bağlı konkret tələblər var. Bu seçkilərin keçirilməsi, kimlərin namizədliyinin irəli sürülməsi məsələsi ilə bağlı o çərçivəni qurumun nizamnaməsi müəyyənləşdirir. Qeyd etdiyim kimi, prosedur qaydaları nizamnamə ilə tənzimlənir. AMEA-nın nizamnaməsində bütün bunlar yer alıb.
Akademiyaya daxil olan elmi-tədqiqat institutlarının bir qismi AMEA-da qalıb, bir qismi isə Elm və Təhsil Nazirliyinin tabeliyinə verilib. Ümumilikdə, akademiyanın müxbir və həqiqi üzvlüyünə seçkilərdə yalnız akademiyanın institutları iştirak edə bilməz. Yəni belə bir məhdudiyyət yoxdur ki, bu seçkidə yalız akademiyanın institutları iştirak edə bilər. Bu seçkilərdə ölkədə fəaliyyət göstərən bütün elmi-tədqiqat institutlarını iştirak edə bilər. Yəni həm akademiyanın, həm də nazirlik və digər dövlət qurumlarının tabelyində fəaliyyət göstərən sahə institutlarının nümayəndələri bu seçkilərə qatıla bilər. Eyni zamanda ölkənin bütün ali təhsil müəssisələrində çalışan alimlər iştirak edə bilər".
İ.Orucov qeyd etdi ki, burada hər hansı bir qadağadan söhbət gedə bilməz. Bunun yalnız akademiyanın institutlarını əhatə edir kimi məsələ olmadığını deyən İ.Orucovun vurğuladığına görə, akademiyanın müxbir və həqiqi üzvləri ilə bağlı tələblərdə qeyd olunur ki, bu namizədlər apardıqları elmi tədqiqatlarla ölkədə böyük məktəblər yaratmalıdırlar, ciddi elmi nailiyyətlərə malik olmalıdırlar, tələblər budur. "Yəni burada söhbət yalnız humanitar və ictimai elmlərdən gedə bilməz. Bütün elm sahələri üzrə alimlər akademiyanın müxbir və həqiqi üzvlərin seçki prosesində iştirak edə biləcıklər. Prosedur bu cürdür".
İ.Orucov qeyd etdi ki, AMEA-nın müxbir və həqiqi üzvləri yalnız bu qurumda çalışanlar deyillər. "Burda söhbət ölkə elminə töhfələrdən, bəşəri elmi nailiyyətlərdən, elmi məktəblər yaratmaqdan, kadr hazırlığından gedir. Tələblər bu cür müəyyənləşdirilir. Bu gün akademiyanın müxbir və həqiqi üzvlərinin siyahısına baxsaq görə bilərik ki, onların böyük əkəsriyyəti fərqli elmi müəssisələrin təmsilçiləridir. Yəni nizamnamədə belə tələb və məhdudlaşdırıcı bir məsələ yoxdur" - deyə İ.Orucov əlavə etdi.
İradə SARIYEVA
