Bazar ertəsi günü, 14 iyul 2025
     

Avropada 10 il əvvəl qadağan olunmuş bu maddə Azərbaycan qida sənayesində hələ də istifadə olunur...

Image

Ötən yazımızda oxuculara söz vermişdik ki, son onilliklərdə qida sənayesinin "uğurlarından" sayılan titan-dioksid (kimyəvi işarəsi - TiO2, qida əlavəsi kodu - E-171) haqqında ətraflı məlumat verəcəyik. Azərbaycanda bu əməl dəbdə olmasa da, vədimizə əməl edirik.

Xatırlayırsınizsa, 30 il əvvəl qənd, düz, un və sair bu kimi ağ rəngli qida məhsullarımız indiki kimi göz qamaşdırıcı bəyaz rəngə malik deyildi. Yaşı otuzdan yuxarı olan oxucularımızın yadındadır ki, qəndimiz bir qədər sarımtıl, duzumuz boz, unumuz isə bir qədər tutqun ağ rəngdə olurdu. Lakin son onillikdə bu məhsullar göz qamaşdıran bəyazlığa malik oldu. Məhz qəndə, şəkər tozuna, duza, una, ağartı məhsullarına, ağ rəngli şirniyyatlara, kosmetik vasitələrə, pastalara, hətta ağ rəngli kağızlara, oyuncaqlara və digər məişət, dəftərxana və oyuncaq vasitələrinə aşırı bəyazlıq verən maddə titan-dioksiddir. Titan-dioksid ötəm əsrin son onilliklərdə Avropa qida sənayesinin sifarişi əsasında kəşf edilib. Bu nano-hissəciklərə (un dənəziklərindən 200 dəfə kiçik ölçüyə) malik olan maddə qida məhsullarına və digər gündəlik tələbat mallarına xoşagələn bəyazlıq versə də, zəhərləyici bir maddədir. Bu səbəbdən qida məhsulunın tərkibində onun xüsusi çəkisi 1 faizdən çox olmamalıdır. Artıq E-171 kodlu bu qida əlavəsi Avropa ölkələrinin qida məhsulları sənayesində on il əvvəl qadağan edilib. Səbəb isə maddənin insan orqanizmində tədricən fəsadlar yaratmasıdır. Mütəxəssislərin sözlərinə görə, titan-dioksidin xüsusi çəkisi qidaların tərkibində az olduğundan, o, orqanizmdə mütəmadi olaraq, kiçik dozalı zəhərlənmələrə səbəb olur. Xəstə olmayan, immun sistemi normal çalışan insanlar uzun illər boyu bunu hiss etmir. Lakin mütəmadi olaraq davam edən kiçik dozalı zəhərlənmələr həzm sistemi xəstəliklərinə və maddələr mübadiləsi pozğunluğuna gətirib çıxarır. Bu isə öz növbəsində sistem xəstəliklərinə və piylənməyə səbəb olur.

Titan-dioksid qida məhsullarına və digər gündəlik tələbat mallarına yalnız parlaq bəyazlıq vermir, həm də onlardan bəzilərinin formasını vitrinlərdə uzun müddət saxlamasını təmin edir. Diqqət edirsinizsə, əvvəlki illərə nisbətən ağartı məhsullarının, sirniyyatların, pastaların və həssas kosmetik vasitələrin istifadə müddəti bir neçə dəfə uzanıb. Məsələn, əvvəllər dondurma, yoqurt, süd və digər bu kimi məhsulların istifadə müddəti bir neçə gün və ya bir həftə göstərilirdi. İndi isə həmin məhsulların istifadə müddəti aylarla göstərilir. Məhz bu tendensiya E-171 maddəsinin və digər konservantların köməyi ilə mümkün olur.

Qeyd etdiyimiz məhsulların hamısında sağlam yolla bəyazlığı almaq mümkündür. Amma bu bir qədər baha başa gəlir. Məsələn, Avropada bəyaz qənd əldə etmək üçün sentrifuqa aparatından istifadə edilir. Məhlul aparatın bunkerinə tökülur və müəyyən sürətlə fırladılır. Bu zaman məhlulun mərkəzi hissəsi ağarır, qara zərrəciklər isə kənara yığılır. Qənd məhlulun mərkəzi hissəsində olan ağ kütlədən hazırlanır. Digər hissədən isə qənnadinin bəyazlıq tələb edilməyən sektorunda istifadə edilir. Bizdə isə bütün kütlə titan-dioksid ilə, asan, ucuz və zərərli yolla ağardılır

Un isə Avropada yüksək keyfiyyətli buğdadan 3 növdə istehsal edilir - əla, birinci və ikinci növ. Əla növdən ağ, birinci növdən boz, ikinci növdən isə qara ćorək bişirilir. Azərbaycanda isə dəyirmanlardaca kəpəkdən başqa alınan bütün məhsul E-171 nano-hissəciklərə malik maddə ilə ağardılir. Sonradan tələbata uyğun olaraq qara çörək bişirmək üçün yenidən həmin bəyaz unun xəmirinə qara rəng vurulub qaraldılır. Bu da olur guya pəhriz çorəyi. Amma bunun pəhrizə əsla dəxli yoxdur. "Qara çörək" bizdə sadəcə titan-dioksid ilə ağardılmış unun xəmirinə əlavə rəng vurmaqla alınan adı çörəkdir, yalnız rəngi qaradır. Yəni marketlərdə gördüyümüz "qara çörək" heç də ikinci növ buğda unundan hazırlanmır. Bu adı ağ çorəkdən daha zərərlidir, çunki daha çox kimyəvi qatqıya malikdir.

Ağ duz normal qida sənayesi olan ölkələrdə duz suxurlarını seçməklə əldə edilir. Yəni ağ duz suxurlarından alınan duz satışa çıxarılır, yerdə qalan boz-qaramtıl duz isə texnoloji qida sənayesində istifadə edilir. Bizdə isə suxurlar seçilmədən üyüdülür və ya göldən sor düz yığılır, ardınca isə titan-dioksid ilə ağardılir. Bu yolla parlaq bəyaz düz əldə edilir. Ona görə də boz Naxçıvan duzu qida üçün daha faydalı və təmizdir.

Bununla belə, biz valideynlərə müraciət edirik ki, parlaq ağ vərəqlərə malik dəftər və digər kağız materiallarından hazırlanmış dəftərxana məmulatlarını, xüsusilə azyaşlı uşaqlar üçün almayın. Həmin kağızlar da titan-dioksid ilə ağardılır. Azyaşlı uşaqlar əllərini bu cür dəftərxana məmulatlarına toxundurduqdan sonra ağzına vurursa, bu da kiçik dozalı zəhərlənmələrə səbəb olur. Odur ki, özünüzü qida sənayemizin zərərlərindən qorumağın unikal yollarını arayın, axtarın, tapın. Hərənin bu istiqamətdə unikal yanaşması ola bilər. Hörmətli oxucular, yanaşmanızı bizimlə də paylaşsanız məmnun olarıq. Bunun üçun rədakdiyamıza zəng vurmağınız kifayətdir, bizim əməkdaslarımız sizin təkliflərinizi qeydə alacaq.

Növbəti yazımızda oxuculara "çin duzu" barədə bilgi verəcəyik, bizi izləyin.

Akif NƏSİRLİ



VİDEO

SON XƏBƏRLƏR

14.07.2025 / 23:40
Tramp Putinə 50 gün vaxt verdi - Ukrayna ilə bağlı razılaşma olmasa...

14.07.2025 / 21:32
Ermənilərin azərbaycanlıları əsir götürərkən işgəncə vermələrini əks etdirən videokadrlar məhkəmədə nümayiş etdirildi - FOTO

14.07.2025 / 21:19
Kilsə Paşinyana əks-hücuma keçdi - "katolikosa hücum Allaha hücumdur"...

14.07.2025 / 21:05
Bir neçə ərəb biznesmenə görə tariximizdən üz döndərməliyik? - Babək ərəblərlə vuruşub, ancaq tarix tarixdir...

14.07.2025 / 20:50
Əbu-Dabidə Əliyev-Paşinyan görüşünün ardınca Gorus görüşü başlayıb...

14.07.2025 / 20:35
Azərbaycanın "yaratdığı" Yeni Kaledoniya Dövləti müstəqil xarici siyasət aparacaq... Konstitusiyada ayrıca maddə...

14.07.2025 / 20:21
Azərbaycan qazının Suriyaya nəqlinin bir neçə marşrutu gözdən keçirilir...

14.07.2025 / 20:07
Supermarketlərimiz yerli bostan məhsullarına bağlıdır - Çindən qarpız idxalı 300 dəfə artır...

14.07.2025 / 19:53
Avropa Bakıdan əlavə 14 milyard kub qaz istəyir - ancaq problem var...

14.07.2025 / 19:40
İki dövlətli həll prosesində yeni ADDIMLAR: Nyu-Yorkda sərt mesajlar veriləcək

14.07.2025 / 19:37
Azərbaycan Yeni Kaledoniyanı dövlət kimi tanıyan ilk ölkə olacaq...

14.07.2025 / 19:25
Əməkdar mədəniyyət işçisi Musa Nəbioğlu Aydın Quliyevi təbrik etdi

14.07.2025 / 19:12
Mətbuatın 150 illiyi həm dövlətçilik, həm də ictimai hadisədir...

14.07.2025 / 18:57
ABŞ Zəngəzur dəhlizinə nəzarəti öz üzərinə götürməyi təklif etdi - səfir rəsmən təsdiqlədi...

14.07.2025 / 18:44
Rusiya pomidor ticarətindən Azərbaycana 1,2 milyard dollar ziyan vuracaq?..

14.07.2025 / 18:41
“Başlıbel: yaranışdan işğaladək” kitabının təqdimatı keçirilib

14.07.2025 / 18:30
Müxalifətə münasibətdə Fransa ilə Rusiya eyni ölkələrdir - qətllər, təqiblər...

14.07.2025 / 18:16
Azərbaycanın tərəvəzində həqiqətən xəstəlik tapılır, ya Rusiyada məsələ siyasiləşdirilir...

14.07.2025 / 18:02
Bakıda qapalı Suriya-İsrail danışıqlarında hər tərəfdən bir nəfər iştirak etdi... Çox ilginc...

14.07.2025 / 17:48
Putindən İrana gizli “nüvə mesajı” - Rusiyanın məqsədi nədir...

14.07.2025 / 17:35
40 nəfər bağça direktoru niyə “vuruldu”?..

14.07.2025 / 17:22
Suraxanıda oğurluq edənlər saxlandı...

14.07.2025 / 17:14
Mətbuat Şurası Aydın Quliyevi 65 illik yubileyi münasibətilə təbrik etdi - FOTO

14.07.2025 / 17:02
Mətbuat Şurası “Sputnik Azərbaycan”la bağlı durumu müzakirə etdi - Kartavıxın və Belousovun həbslərinin jurnalist fəaliyyətləri ilə heç bir əlaqəsi yoxdur...

14.07.2025 / 16:46
Zelenski təsdiqlədi - Ukraynanın yeni baş naziri o olacaq...

14.07.2025 / 16:31
İstilik təchizatı haqqında Qanun təsdiqləndi

14.07.2025 / 16:29
Azərbaycanda Axar-Baxar və İlisu milli parkları yaradılır - SƏRƏNCAM

14.07.2025 / 16:28
Trend-in informasiya dəstəyi ilə UNESCO-da İçərişəhərin Dünya İrs Siyahısına daxil edilməsinin 25 illiyi qeyd edilib – Sahil Kərimli

14.07.2025 / 16:23
Putinin müdafiə naziri ilə bağlı şok xəbər - sevgilisini 100 milyonluq nəhəng hərbi təyyarə ilə gözəllik salonuna apardı…

14.07.2025 / 16:10
Vətən sevgisinin ən uca zirvəsi...

14.07.2025 / 15:57
Görkəmli filosof Ziyəddin Göyüşov haqqında düşünçələrim...

14.07.2025 / 15:56
BMU-da “Yay məktəbi”ndə tədris aparan koreyalı müəllimlərlə görüş olub

14.07.2025 / 15:56
Trampdan Rusiyaya qarşı sərt qərar - Ukraynaya Moskvanı vura biləcək raketlər göndərilir…

14.07.2025 / 15:25
"Azərbaycanla Ermənistan arasında sülh müqaviləsinin ən tez zamanda imzalanacağına ümid edirik" - Ursula fon der Lyayen

14.07.2025 / 14:48
Müstəqil və qüdrətli Azərbaycan dövlətinin təməlinin qoyulduğu tarix

14.07.2025 / 14:44
2024-də ali məktəblərə qəbulda ən aşağı və ən yüksək nəticə göstərən rayonlar - Şahbuz, İsmayıllı və Naftalan...

14.07.2025 / 14:30
Xocalının Təzəbinə kəndinə ilk köç - 28 ailə...

14.07.2025 / 14:23
Bakıda evlərdən 11 min manata yaxın pul oğurlandı - saxlananlar var...

14.07.2025 / 14:17
"Gitara ifaçısı olduğumu biləndən sonra dırnaqlarımı çıxardılar, barmaqlarımı sındırdılar" - Xocalı soyqırımı zamanı həyat yoldaşı öldürülmüş, özü girov götürülmüş zərərçəkən

14.07.2025 / 13:52
DİM sədri 5 il ərzində bəzi ixtisasların ləğv olunacağını açıqladı...

14.07.2025 / 13:47
Külli miqdarda narkotiki ölkə ərazisinə keçirməyə cəhd edən şəxs sərhəddə saxlandı...

14.07.2025 / 13:33
Ali məktəblər subbakalavrların qəbulundan imtina edir - səbəbini Məleykə Abbaszadə açıqladı

14.07.2025 / 13:19
"Ali təhsil müəssisələri attestatla qəbul imkanına etiraz ediblər" - DİM rəhbəri

14.07.2025 / 13:16
Putinin Ermənistan planı - Paşinyanın qarşısına Karapetyanı çıxarır

14.07.2025 / 13:07
Кто победит в этой схватке - Азербайджан или Россия? - ПРЯМАЯ ТРАНСЛЯЦИЯ

14.07.2025 / 12:57
"Proseslərə özümün belə müdaxilə etməyim qeyri-mümkündür" - Məleykə Abbaszadə

14.07.2025 / 12:46
“Media haqqında” Qanuna təklif edilən dəyişikliklər təsdiqləndi

14.07.2025 / 12:37
Şəxsiyyət vəsiqələrində dəyişiklik - yaşayış yeri və vətəndaşlıq məlumatları olacaq...

14.07.2025 / 12:22
“Xüsusi icra məmurları haqqında” yeni qanun qüvvəyə mindi

14.07.2025 / 12:17
Azərbaycanın daha bir uğuru: Nizami Tibb Mərkəzi də HIMSS beynəlxalq akkreditasiya sertifikatı əldə etdi

14.07.2025 / 12:08
Gəncədə keçirilən art-terapiya kursu uşaqların sosial inkişafına dəstək olur

14.07.2025 / 12:02
Əcnəbilərin və vətəndaşlığı olmayan şəxslərin olduğu yer üzrə qeydiyyata alınması xidməti “mygov”da təmin olunub

14.07.2025 / 11:50
Vüqar Rəhimzadə: Ümummilli Liderin 1969-cu ildə birinci dəfə hakimiyyətə gəlişi Azərbaycanın qurtuluş tarixinin başlanğıcıdır

14.07.2025 / 11:46
Rusiyadan miqrantlara "sürpriz" - rüsumlar artırılır...

14.07.2025 / 11:12
Milli Məclis iclas keçirir - mühüm məsələlər müzakirəyə çıxarılıb

14.07.2025 / 11:05
Yoahim Löv Özbəkistan yolçusudur...

14.07.2025 / 11:03
Azərbaycan düşmənləri mat vəziyyətinə saldı! - FOTO

14.07.2025 / 11:00
Bu iki rayonda qaz olmayacaq - XƏBƏRDARLIQ

14.07.2025 / 10:35
Tramp xüsusi elçisini Ukraynaya yollayıb

14.07.2025 / 10:29
Bu il 6 mindən artıq istifadəçi hakerlərin qurbanına çevrilib

14.07.2025 / 10:21
Suriyada yerli tayfalar bir-birini qırırlar - 37 nəfər ölüb...

14.07.2025 / 10:18
"Çelsi" bu çempionluqdan 114 milyon avro qazandı

14.07.2025 / 10:12
"Benfika" ukraynalı qapıçını satışa çıxardı

14.07.2025 / 10:06
Tramp Ukraynaya silah göndərir - amma pulunu Avropa ödəyəcək...

14.07.2025 / 10:00
Paşinyan Brüsselə yollanıb

14.07.2025 / 09:30
Sabunçuda ölümlə nəticələnən yol qəzası olub

14.07.2025 / 09:21
Azərbaycanda kibercinayətkar həbs edilib - DTX-dan mühüm əməliyyat

14.07.2025 / 09:18
Türkiyənin bu məşhur serialı məhkəməlik oldu

14.07.2025 / 09:12
"Çelsi"dən PSJ-yə futbol dərsi!

14.07.2025 / 09:06
Tramp Böyük Britaniyaya dövlət səfərinə gedəcək - hazırlıq gedir

14.07.2025 / 09:00
Xocalının bu kəndlərinə ilk köç karvanı yola salınıb

14.07.2025 / 08:53
Kaledoniyanın paytaxtında "Azərbaycan abidəsi"...Necədir?

14.07.2025 / 08:51
Fransızlar ŞOKDA- həbsxanadan çantada gizlənib qaçdı...

14.07.2025 / 08:21
“Taxta bazarın”da yanğın olub

13.07.2025 / 20:53
Deputat Elnarə Akimova şəhid general Polad Həşimovun ailəsini ziyarət etdi

13.07.2025 / 19:01
Ukrayna kəşfiyyat polkovnikinə sui-qəsdin qisasını aldı – Kiyevdə azı iki FSB agenti öldürüldü…

13.07.2025 / 18:16
Makron Fransanı çökdürdü, ölkə borc içində batır - pensiya və bütün yardımlar dondurulur…

13.07.2025 / 17:10
Tramp Kiyevə silah göndərmək üçün Rusiyanın ABŞ-dakı 5 milyardını müsadirə edə bilər…

13.07.2025 / 17:07
Tanınmış aktrisa Rəsmiyyə Nurməmmədovanın 60 illiyi səhnədə qeyd olunub

13.07.2025 / 16:50
"Azərbaycanla Ermənistan arasında keçirilən sülh danışıqlarını diqqətlə izləyirik" - Ərdoğan

13.07.2025 / 16:43
"Azərbaycan-Suriya əlaqələri ölkəmizin Yaxın Şərq siyasətində mühüm istiqamətdir" - Vüqar Rəhimzadə

Mətbuatın 150 illiyi həm dövlətçilik, həm də ictimai hadisədir...

XƏBƏR ARXİVİ

İyul
B.eÇ.aÇC.aCŞB
301234567891011121314151617181920212223242526272829303112345678910