Qonşu Rusiya və Gürcüstan arasında münasibətlərin yenidən pisləşməsi, bunun isə regionda təkcə siyasi yox, iqtisadi duruma da əhəmiyyətli dərəcədə təsir göstərməsi gözlənir. Məsələnin maraqlı tərəfi isə prosesin Azərbaycana da təsir göstərəcəyi ilə bağlıdır. Hadisələrin gedişi bundan Azərbaycanın iqtisadi mənfəətlərinin olacağını üzə çıxarır ki, bunu rus rəsmilər və mediası da indi açıq mətnlə vurğulayır.
Bu barədə danışmazdan öncə qeyd edək ki, hər şey Tiflisdə Gürcüstan parlamentinin binası qarşısında iyunun 20-də başlanmış aksiyalarla start götürüb. Həmin vaxt Parlamentlərarası Pravoslav Assambleyasının (PPA) Tiflisdə keçirilən 26-cı Baş Assambleyasında iştirak edən Rusiya nümayəndə heyətinə qarşı aksiyalar başlanıb. Rusiya Dumasının üzvlərinin Tiflisdə beynəlxalq tədbirdə iştirak etməsi və PPA-nın prezidenti Sergey Qavrilovun Gürcüstan parlamenti sədrinin kürsüsündə əyləşməsi bəzi deputatlar və müxalifət arasında böyük narazılıq yaradıb. Onlar aksiyalarda rus deputatların ölkədən rədd olmasını tələb ediblər. Deputat Sergey Qavrilov və Rusiya Dumasının digər üzvləri bundan sonra Tiflis hava limanından təyyarə ilə yola salınıblar. Rusiyalı deputatlar qaldıqları hoteldən çıxarkən vətəndaşların etirazları ilə qarşılaşıblar. Onlar rusiyalı deputatlar istiqamətinə su qabları atıblar. Bunun ardınca parlament spikerinin və daxili işlər nazirinin istfefası, eləcə də digər tələblərlə aksiyalar keçirilib. Gürcüstan prezidenti Salome Zurabişvili Tiflisdəki iğtişaşlarda Rusiyanın beşinci kolonunu günahlandırıb. Zurabişvili Rusiyanı düşmən və işğalçı adlandıraraq, onun Gürcüstanın daxili problemlərindən yararlanmağa çalışdığını bildirib. Kreml bütün bunlardan sonra məsələyə sərt yanaşma sərgiəlyib. Moskva ilk olaraq iqtisadi rıçaqları işə salıb. Rusiya baş naziri Dmitri Medvedyev isə vurğulayıb ki, Zurabişvilinin son bəyanatı qeyri-peşəkarlıqla hazırlanıb. Onun sözlərinə görə, bu cür ritorika, eləcə də antirusiya əhval-ruhiyyəsi Moskvanın öz turistlərinə Gürcüstana səyahət məsələsində lazımi məsləhət verməsilə nəticələnəcək. O, bunun nəticəsində Gürcüstanın iqtisadiyyatında real problemlər olacağını bildirib. Medvedyev situasiyanın gərginləşməsində radikal müxalifəti ittiham edib. Baş nazir Tiflisdəki etirazların səbəbini Gürcüstanın siyasi sistemində olan partlayışla əlaqələndirib.
Rusiya prezidenti Vladimir Putin iyulun 8-dən Gürcüstana sərnişin təyyarələrinin, kommersiya uçuşlarının müvəqqəti qadağan edilməsi barədə fərman imzalayıb. Turizm operatorlarına Gürcüstana turizm yollayışları satmamaq tövsiyə olunub. Rusiya Nəqliyyat Nazirliyinin məlumatına əsasən, iyulun 8-dən Gürcüstan aviaşirkətlərinə məxsus təyyarələrin Rusiya ərazisinə uçuşları dayandırılacaq. Nazirlik bəyan edib ki, Gürcüstan aviaşirkətlərinin Rusiya Federasiyasının Hava Məkanında Hərəkətin Təşkili üzrə Dövlət Korporasiyasına xeyli borcu var.
Hazırda rus turistlərin Gürcüstandan çıxarılması həyata keçirilir. Artıq "Aeroflot" aviaşirkəti Gürcüstanda olan Rusiya vətəndaşlarının ölkədən çıxarılmasına başlayıb. Bütün bunlar isə iqtisadiyyatında turizm mühüm rol oynayan Gürcüstan üçün ciddi zərbə sayılır. Rusiyanın “Avropa” İnformasiya və Toplumsal Əməkdaşlıq Platformasının sədri Eduard Popov isə bildirir ki, Rusiya Gürcüstanla bağlı daha sərt tədbirlər görə bilər. O qeyd edir ki, rus turistlərin üçdə ikisi hazırda Gürcüstana fərdi şəkildə gedirsə, böyük ehtimalla, yaxın zamanda bununla da bağlı məhdudiyyətlər yaranacaq: “Düşünürəm ki, Rusiya daha sərt tədbirlərə gedərək, öz bazarlarını Gürcüstanın şərab, meyvə və digər bu kimi kənd təsərrüfatı məhsullarınün üzünə bağlayacaq”. Rusiya Federasiya Şurasının Beynəlxalq Münasibətlər Komitəsinin üzvü Oleq Morozov isə vurğulayır ki, Rusiya turistlərinin Gürcüstana getməkdən imtina etməsi bu ölkənin iqtisadiyyatına neqativ təsir göstərəcək: “Biz Gürcüstanda turizmdə liderik. İl ərzində yarım milyondan çox turist bu ölkəni ziyarət edir”.
Gürcüstanın Respublikaçılar Partiyasının liderlərindən Levan Berdzenişvili isə qeyd edir ki, Rusiya aviaşirkətlərinin Gürcüstana uçuşlarının ləğvi gürcü xalqını cəzalandırmaq cəhdidir. O, Rusiya turistlərinin Gürcüstana gəlməməsinin ölkə iqtisadiyyatına təsir edəcəyini bildirib. Gürcüstanın Turizm Departamenti isə bəyanat yayıb ki, Rusiya vətəndaşları Gürcüstana tam rahat gələ bilər, ölkədə hətta antirusiya aksiyaları fonunda onlar üçün təhlükə yoxdur. Bildirilib ki, dünyanın müxtəlif yerlərindən gələn turistlər ölkənin görməli yerlərini ziyarət edə bilərlər. Amma Rusiya turistlərini artıq Gürcüstandan geri çəkir. Bir qədər əvvəl məlum olub ki, ruslar Gürcüstana olan biletlərini kütləvi şəkildə qaytarırlar. Rusiya İqtisadi İnkişaf Nazirliyi yanında Turizm üzrə Federal Agentlik artıq bəyan edir ki, Rusyadan Gürcüstana turist axını qonşu ölkədəki son hadisələrin fonunda 60-70% azalacaq. Qurum hesab edir ki, bu yay istirahət üçün Gürcüstanı seçən rusiyalı turistlər üçün əsas alternativ istiqamətlərdən biri, böyük ehtimalla, Azərbaycan olacaq. Agentliyin başçısı Zarina Doquzovanın sözlərinə görə, aviasiya vasitəsilə səyahət edən turistlərin payı ümumi axının 70-75%-ni təşkil edirdi. Bu səbəbdən avtobus turlarının satışı da arta bilər, amma bu kəmiyyət cüzi olacaq: "Bu yay əsas alternativ istiqamətlər, güman ki, Krasnodar vilayəti və Krım, Qafqazda isə - Azərbaycan və Ermənistan olacaq".
Bütün bunlar fonunda bu il Rusiyadan Azərbaycana daha çox turistin gəlişi gözlənir. Bu arada qeyd edək ki, ümuiyyətlə, cari il ərzində Azərbaycana gələn turistlərin sayı artır. Belə ki, yanvar-may aylarında Azərbaycana gələn turistlərin sayında ötən ilin müvafiq dövrünə nisbətən 3,8 faiz artım müşahidə olunub. Azərbaycan Turizm Bürosunun baş icraçı direktoru Florian Zenqstşmid deyib ki, ötən il ölkəyə 2,8 milyon turist gəlib. Çin, Koreya Respublikası və Yaponiyadan gələn turistlərin sayında 8-9 faiz artım olub. Həmçinin, Yaxın Şərq ölkələrindən, Qətər, Bəhreyn, Birləşmiş Ərəb Əmirliklərindən gələn turistlərin sayı da artıb. Amma liderlik yenə də ruslara məxsusdur və bu il onların sayının daha çox olması proqnozlaşdırılır. Beləliklə, bu il bütün deyilənlər fonunda təkcə Bakı yox, Azərbaycanın bölgələrinə də turist axınının daha da artması gözlənir.
Nahid SALAYEV
