İyunun 12-də Qəbələ şəhərindəki Heydər Əliyev Konqres Mərkəzində Azərbaycan Respublikasının müdafiə naziri, general-polkovnik Zakir Həsənov, Türkiyə Respublikasının milli müdafiə naziri Hulusi Akar və Gürcüstanın müdafiə naziri Levan İzoriya arasında üçtərəfli görüş keçirilib.
Görüşdə müdafiə nazirləri regionda cərəyan edən hərbi-siyasi vəziyyət, üçtərəfli formatda hərbi əməkdaşlığın inkişaf etdirilməsi, regional layihələrin təhlükəsizliyinin təmin olunması məsələlərini müzakirə ediblər. Tərəflər, həmçinin, üçtərəfli hərbi əməkdaşlıq sahəsində qarşılıqlı maraq doğuran digər aspektlər barədə ətraflı fikir mübadiləsi aparıblar.
Sonda danışıqların yekununa dair protokol imzalanıb. Sənədi Azərbaycanın müdafiə naziri, general-polkovnik Z.Həsənov, Türkiyənin milli müdafiə naziri H.Akar və Gürcüstanın müdafiə naziri L.İzoriya imzalayıblar. Sonra kütləvi informasiya vasitələri nümayəndələri üçün brifinq keçirilib.
Azərbaycanın müdafiə naziri, general-polkovnik Z.Həsənov bildirib ki, Azərbaycan, Türkiyə və Gürcüstan, digər sahələrdə olduğu kimi, müdafiə sahəsində də əməkdaşlığı inkişaf etdirirlər. Görüşdə üç qonşu, dost dövlətin müdafiə nazirlərinin iş planına daxil olan məsələlər ətrafında fikir mübadiləsi aparılıb.
Gürcüstanın müdafiə naziri L.İzoriya isə qeyd edib ki, Gürcüstan gələcəkdə Azərbaycanın və Türkiyənin keçirəcəyi birgə təlimlərə maksimum şəkildə qoşulacaq.
Azərbaycan Ermənistan istisna olmaqla, bütün qonşuları ilə yaxın münasibətlər qurur. Göründüyü kimi, bizim qonşularla əməkdaşlığımız yalnız iqtisadi sferanı əhatə etmir. Həmçinin, hərbi sahədə də ciddi əməkdaşlıq edirik. Maraqlıdır ki, Ermənistan bu sarıdan da Azərbaycanla müqayisə oluna bilməz. Çünki iqtisadi layihələrdə iştirakın olmadığını onlar mövcud vəziyyət və yerləşdikləri əlverişsiz coğrafi məkanla əlaqələndirirlər. Ancaq görünən budur ki, Azərbaycan hərbi əməkdaşlıq istiqamətində də həyata keçirdiyi uğurlu siyasətlə Ermənistanı daha bir təcrid vəziyyətinə salıb. Ermənistanın yaxın qonşuları tərəfindən üçtərəfli hərbi əməkdaşlıqla hərbi sahədə də blokadaya alınması nəyin əlaməti sayıla bilər?
Hərbi ekspert Daşdəmir Əliyev “Bakı-Xəbər”ə bildirdi ki, həmin ölkələrin Ermənistandan istənilən istiqamətdə məsafə saxlamasının obyektiv səbəbləri var: “Bu, Ermənistanın, demək olar ki, bütün qonşularına qarşı əsassız ərazi iddiaları ilə çıxış etməsinin nəticəsidir. Ermənistanın Azərbaycanın Dağlıq Qarabağ və ətraf rayonlarına, Türkiyənin Anadolu bölgəsinə, Gürcüstanın isə Cavaxetiya regionuna iddia etməsi Qafqazda sabitliyin yaranmasını əngəlləyən əsas faktordur. Buna görə də üç respublikanın region ölkələri ilə arasında yaranan çoxtərəfli əməkdaşlıq layihələrində Ermənistanın adına rast gəlinmir.
Hazırkı mərhələdə Azərbaycan regional müstəvidə bir neçə üçtərəfli formatın təşəbbüskarı və ya iştirakçısıdır. Azərbaycan-Gürcüstan-Türkiyə, Azərbaycan-İran-Türkiyə, Azərbaycan-Türkiyə-Türkmənistan və Azərbaycan-Rusiya-İran formatları regional məsələlərin müzakirəsi, əməkdaşlıq əlaqələrinin inkişafı, birgə layihələrin həyata keçirilməsi baxımından əhəmiyyətli təşəbbüslərdir. Bu yeni trend, eyni zamanda, Azərbaycanın təcavüzkar Ermənistanı çıxmaq şərtilə bütün qonşuları ilə qarşılıqlı faydalı münasibətlərə verdiyi əhəmiyyətin göstəricisi hesab edilir.
Azərbaycanın təşəbbüskarı olduğu üçtərəfli əməkdaşlıq formatlarından birincisi Azərbaycan-Gürcüstan-Türkiyə əməkdaşlığıdır. Bu üçlük Cənubi Qafqazdan əlavə, Xəzər-Qara-Aralıq dənizi hövzələrini birləşdirən strateji bölgəni də əhatə edir. Bu üçbucağın formalaşmasının əsasında tarixi və mədəni əlaqələr, coğrafi qonşuluq, vahid tranzit dəhlizinin tərkib hissələri olmaq, birgə iqtisadi əməkdaşlıq üçün əlverişli şərait və siyasi iradə dayanır. Hər üç ölkə bir-birilə strateji tərəfdaşdır. Belə ki, Azərbaycan həm Türkiyə, həm də Gürcüstanla, eləcə də Türkiyə ilə Gürcüstan öz aralarında strateji tərəfdaşdırlar.
Azərbaycan tərəfdaşları və qonşuları ilə münasibətlərdə öz etibarlılığını daim sübut edib.
Diplomatik münasibətlərimizin qurulduğu 25 il ərzində Azərbaycan-Gürcüstan-Türkiyə üçtərəfli əməkdaşlığının yaranması iqtisadi maraqlar üzərindən başlayıb və ilk növbədə hər üç ölkənin milli maraqlarına xidmət edir. Hərbi sahədə əməkdaşlığın genişlənməsi isə tərəflərin bir-birinə qarşılıqlı etibarının artmasının göstəricisidir”.
Ekspertin sözlərinə görə, regional hərbi məsələlərə gəldikdə isə qeyd etməliyik ki, Türkiyə NATO üzvüdür, Gürcüstan Avropa İttifaqı ilə Assosiasiya Sazişi imzalayıb və NATO-ya real namizəddir, Azərbaycan isə heç bir hərbi-siyasi blokda iştirak etmir və bütün tərəflərlə qarşılıqlı, faydalı, bərabərhüquqlu əməkdaşlığa üstünlük verir. Bu fərqli yanaşmalara baxmayaraq, hər üç ölkə müxtəlif sahələr üzrə, xüsusilə hərbi sahədə birgə əməkdaşlıq imkanlarını getdikcə daha da inkişaf etdirir. Digər tərəfdən Türkiyənin Qafqazda keçirilən hərbi təlimlərdə iştirak etməsi onun regionda möhkəmlənməsi və nüfuzunun artması deməkdir. Bu isə, istənilən halda, həm Türkiyənin, həm Azərbaycanın, həm də Gürcüstanın strateji maraqlarına uyğundur”.
Məhəmmədəli QƏRİBLİ
