“Ermənilər Rusiyanın mədəniyyət mərkəzlərini, xüsusən də Puşkin adına Muzeyi bu işə qatmaqla, sadəcə, siyasi məqsəd güdürlər”
Qədim Azərbaycan dövləti olan Urartunun tarixinin saxtalaşdırılması sahəsində ermənilər son bir neçə ildir müxtəlif işlər görürlər. Qafaza yad olan və bu ərazi ilə heç bir əlaqəsi, tarixi bağlılığı olmayan ermənilərin Urartuya iddia etməsi həqiqətən də gülüncdür.
Tarixçilər qeyd edirlər ki, tarixi xronoloji ardıcıllıqla saxtalaşdırmaqda davam edən və özlərinə aid olmayanı mənimsəmək cəhdlərindən əl çəkməyən ermənilərin uydurma yollarla sahib çıxmağa və erməniləşdirməyə çalışdıqları Urartu dövlətinin gerçək sahibi Azərbaycandır.
Bu həqiqəti qəbul etmək istəməyən ermənilər tarixi saxtalaşdırmaqla bağlı fəaliyyətlərini davam etdirməkdədirlər. Bu dəfə onlar öz saxta əməllərini Rusiyada gerçəkləşdirmək istəyirlər. Söhbət Ermənistanın Rusiyada Urartu sivilizasiyası ilə bağlı açmağa hazırlaşdığı sərgidən gedir.
Rusiya Prezidentinin mədəni əlaqələr üzrə köməkçisi Mixail Şvidkoy mətbuata bildirib ki, Rusiyanın A.Puşkin Muzeyi ilə Ermənistanın Milli Muzeyi arasında “Urartu sivilizasiyası”na aid sərginin keçirilməsi ilə əlaqədar razılıq əldə olunub. Hətta onun sözlərinə görə, Urartu mədəniyyəti ilə bağlı Rusiya muzeylərində kifayət qədər eksponat, fakt və materiallar var. Ermənistan mətbuatının yazdığına görə, M.Şvidkoy bu sərginin hər iki ölkənin seyrçiləri tərəfindən maraqla qarşılanacağını deyib.
Məsələ burasındadır ki, Urartunun ermənilərlə heç bir bağlılığı olmadığı halda, saxta erməni təbliğatı nəticəsində Urartu mədəniyyəti ermənilərin adları ilə təqdim ediləcək.
Tarixçilərin bildirdiyinə görə, Rusiya muzeylərində Urartu dövləti ilə bağlı saxlanan eksponatlar Azərbaycan ərazilərindən aşkar olunan arxeoloji örnəklər, əşyalar və sairdir. Onlar hesab edirlər ki, Çar Rusiyası Azərbaycan ərazilərini qəsb etdikdən sonra müxtəlif dövrlərə aid olan Azərbaycan dövlətlərinə aid arxeoloji tapıntıları, nümunələri Rusiya muzeylərinə daşıyıb. Müasir Ermənistanın Azərbaycan torpaqları üzərində qurulduğuna diqqət çəkən ekspertlər hesab edirlər ki, Rusiya tərəfi Urartu mədəniyyətini, sivilizasiyasını ermənilərə bağlamaqla və belə saxta bir sərginin məhz Rusiyada təşkil edilməsinə şərait yaratmaqla səhvə yol verir, tarixi təhrif edir.
- Faiq Ələkbərli: “Urartu sivilizasiyası ilə bağlı bütün araşdırmalar göstərir ki, burada daha çox türk xalqlarının, xüsusən də Azərbaycan türklərinin və eləcə də digər Qafqaz xalqlarının tarixi mədəniyyət izləri kifayət qədərdir”
Tarix üzrə fəlsəfə doktoru, tanınmış tarixçi-alim Faiq Ələkbərli “Bakı-Xəbər”ə bildirdi ki, belə bir sərginin Rusiyanın dəstəyilə təşkil edilməsi təəssüf doğurur. “Urartunun, ya da Urartu sivilizasiyasının ermənilərlə əlaqəsi ancaq uydurmalardır. Bu cür uydurmalar haylar tərəfindən dəfələrlə səsləndirilib. Onlar Ermənistan xalqının tarixini qədimləşdirmək niyyətindədirlər. Üstəlik, Azərbaycan türk tarixinin üstündən xətt çəkmək istəyirlər. Hesab edirəm ki, ermənilərin türklərin və digər yerli xalqların tarixini mənimsəmələri heç bir nəticə vərməyəcək”.
F.Ələkbərlinin qeyd etdiyinə görə, yenidən bu cür məsələlərin gündəmə gətirilməsi ermənilərin öz tarixini qədimləşdirmək istəyindən irəli gəlir. Onun sözlərinə görə, onların Urartu məsələsinə qayıtması və Urartunu özlərinə aid etmələrinin heç bir əsası yoxdur. “Şübhəsiz ki, ermənilər bu məsələdə Rusiyanın mədəniyyət mərkəzlərini, xüsusən də Puşkin adına Muzeyi bu işə qatmaqla, sadəcə, siyasi məqsəd güdürlər. Ermənilərin istər Azərbaycan türklərinin, istərsə də digər Qafqaz xalqlarının tarixini, mədəniyyətini mənimsəməsi heç bir halda öz bəhrəsini verə bilməz. Yəni onsuz da müasir Ermənistan xalqının kökünün necə qarışıq olması hər kəsə bəllidir. Sadəcə, qarışıq xalqlardan törəmiş indiki Ermənistan xalqını qədimləşdirmək istəyirlər. Onların bu cəhdləri faydasızdır. Çünki Urartu dövləti, Urartu sivilizasiyası ilə bağlı bütün araşdırmalar göstərir ki, burada daha çox türk xalqlarının, xüsusən də Azərbaycan türklərinin və eləcə də digər Qafqaz xalqlarının tarixi mədəniyyət izləri kifayət qədərdir. Urartu sivilizasiyası haqda danışarkən burada haylardan söhbət belə gedə bilməz. Onlar qıpçaq kökənli, sonradan qriqoryan məzhəbinə görə xristianlaşmış türklərin bir qisminə görə buna iddia edirlərsə, yenə də heç bir nəticə əldə edə bilməyəcəklər. Ona görə ki, onlar da məhz türk mənşəlidirlər. Yəni xristian qıpçaqların türk mənşəli olması və onların bir hissəsinin indiki Ermənistan xalqının tərkibində qalması, sadəcə olaraq, qriqoryan məzhəbinə görə haylaşması məlumdur. Bu anlamda onların Urartu sivilizasiyasına yiyələnmək istəyinin heç bir mənası yoxdur” - deyə F.Ələkbərli bildirdi.
Tarixçilərin verdiyi bilgiyə görə, Urartu adına ilk dəfə Assur çarlarının kitabələrində rast gəlinir. E.ə. XIII əsrin əvvəllərində I Salmanasara aid mətnlərdə Urartu adı tayfa ittifaqını bildirən Uruatri formasında işlədilir. E.ə. X-IX əsrlərin qovşağında II Adadnirariyə aid mətnlərdə Uratri termininə rast gəlinir. Bu adın Urartu forması isə e.ə. IX əsrdən işlədilir və “yuxarı ölkə” mənasını verir. Urartu dövləti e.ə. IX –VI əsrlərdə mövcud olmuş, əsasən Anadolu yaylasının bir hissəsini, Cənubi Qafqazın qərb rayonlarını, Van, Urmiya və Göyçə gölləri arasındakı ərazini əhatə edirdi. Dil və mədəniyyət baxımından urartulular hurri-het ənənələrini davam etdirirdilər.
Melikişvili qeyd edir ki, Urartu və hurri dilləri arasında qohumluq əlaqələri artıq şübhə doğurmur. Buna baxmayaraq, mif yaradıcılığını davam edən erməni müəlliflər onlara heç bir aidiyyəti olmayan qədim Urartu irsinə sahib çıxmağa çalışırlar.
Tarixçilərin sözlərinə görə, ermənilərin tarixi saxtalaşdıraraq Urartuya sahib çıxmaq istəklərini motivasiya edən səbəblərdən biri onların tarixin erkən dövrlərində öz dövlətçilik ənənələrindən məhrum olmaları və dünyanın müxtəlif ölkələrinə səpələnmələri ilə bağlıdır. Onlar, həmçinin, vurğulayırlar ki, Urartu və regionun digər qədim dövlətlərini “özəlləşdirmək” ermənilərə daha çox öz qonşularına qarşı əsassız ərazi iddiaları irəli sürərkən tarixi hüquq anlayışına istinad etmək üçün lazımdır.
Onların heç bir vaxt bu iddialarını reallaşdıra bilməyəcəklərini deyən tarixçilər hesab edirlər ki, Urartu sivilizasiyası ilə hayların yaxından-uzaqdan heç bir əlaqəsi yoxdur.
İradə SARIYEVA
